علل پاچنبری در کودکان و راههای درمان آن

پاچنبری چیست؟

پاچنبری یا کلاب فوت شرایطی است که در آن یک کف پا یا هر دو کف پاهای نوزاد به نظر میرسد که در داخل مچ پا چرخیده است.پا به سمت پایین و به داخل و کف پاها رو به روی یکدیگر هستند. با توجه به مؤسسات ملی بهداشت (NIH)، فقط بیش از 1 نفر در هر 1000 نوزاد مبتلا به پاچنبری هستند.

علائم پاچنبری

• بالای کف پا به سمت پایین و در داخل حرکت می کنند.
• قوس بیشتر مشخص است و پاشنه به داخل وارد می شود.
• در موارد شدید، پا ممکن است برعکس به نظر برسد.
• عضلات پا در صورتی که فقط یک پا را تحت تاثیر قرار دهند، اندکی توسعه پیدا می کنند، مخصوصا در پاشنه .
• یک فرد مبتلا به پاچنبری معمولا در هنگام پیاده روی احساس ناراحتی یا درد می کند.
• یک متخصص مراقبت از سلامتی معمولا زمانی که نوزاد متولد می شود، پاچنبری را تشخیص میدهد.
• گاهی اوقات می توان آن را قبل از تولد شناسایی کرد.
• اکثر کودکان فقط پاچنبری دارند و هیچ مشکل دیگری ندارند، اما گاهی اوقات با مشکلات دیگری مانند اسپینا اتفاق می افتد.

علت ابتلا به پاچنبری

علت دقیق ابتلا به عارضه پاچنبری در نوزادان هنوز آشکار نشده است اما گمان می شود ناشی از قرار گیری نامناسب جنین درون رحم مادر در طی دوران بارداری است، زیرا بروز این عارضه در مواردی مانند الیگوهیدرآمنیوس و چندقلویی که جنین فضای کافی برای حرکت دادن پاهای خود را ندارد بیشتر است.

• ممکن است به علت اختلال در یک مسیر عصبی - عضلانی، احتمالا در مغز، نخاع، عصب یا عضله باشد.
• عوامل محیطی ممکن است نقش داشته باشند.
• تحقیقات پیوندی بین شیوع پاچنبری و سن مادر و همچنین اینکه آیا مادر سیگار می کشد یا نه و دیابت او، پیدا کرده اند.
• یک ارتباط نیز بین شانس بالایی از افسردگی و آمنیوسنتز زودهنگام قبل از 13 هفتگی بارداری در دوران بارداری مشخص شده است.
• گاهی اوقات ممکن است آنرا به اختلالات اسکلتی مانند اسپینا بیفیدا، و یا مشکل رشد مفصل ران به عنوان دیسپلازی مفصل ران، یا دیسپلازی ران (DHH) مرتبط دانست.

تشخیص پاچنبری

این وضعیت بلافاصله در هنگام تولد قابل مشاهده است ، همچنین می توان آن را قبل از تولد توسط سونوگرافی تشخیص داد، به ویژه اگر هر دو پا تحت تاثیر قرار گرفته باشند.اگر قبل از تولد تشخیص داده شود، درمان تا بعد از تولد نوزاد امکان پذیر نیست.

پزشکان آزمایشات بیشتری را برای بررسی مشکلات دیگر سلامت مانند اسپینا بیفیدا و دیستروفی عضلانی توصیه می کنند. اشعه ایکس می تواند با دقت بیشتری جزئیات تغییر شکل را مشاهده کند.ولی نشانه های ظاهری بدین صورت است .

• کف پا به سمت داخل و پایین می چرخد.
• با یک قوس شدید پاشنه در جهت داخل قرار می گیرد.
• کوتاه شدن تاندون آشیل.
• محل اصلی پاشنه به صورت یک بالشتک نرم لمس می شود.
• تکامل ماهیچه های ساق پا ممکن است دچار اختلال شده باشد.
• معمولاً پا از قسمت مچ به پایین کوچکتر از حالت معمول است.
• این بیماری دردناک نیست.

درمان پاچنبری

در گذشته پاچنبری را به روش جراحی اصلاح می گردند. این روش گرچه موثر بود اما سبب کاهش انعطاف پذیری مفصل مچ می شد. علاوه بر گران بودن این نوع جراحی، دوره نقاهت پس از آن نیز بسیار دردناک بود. در حال حاضر روش درمان مورد قبول برای اصلاح این عارضه مادرزادی روش پونستی است.

درمان عارضه پاچنبری در نوزادان با روش پونستی: روش پونستی به این شکال انجام می شود که طی جلسات هفتگی یک متخصص سعی می کند که به صورت دستی، شکل پای کودک را اصلاح کند، پس از هر جلسه پا گچ گرفته می شود. به صور دائم پس از هر بار اصلاحات شکل گچ تغییر داده شده تا نهایتاً به شکل درستِ نهایی تبدیل شود. جلسات درمانی به صورت تدریجی، بدون درد و ملایم بوده و هزینه انجام آن زیاد نیست. اغلب نوزادان طی درمان گریه می کنند اما گریه آن ها از روی درد نیست.

درمان عارضه پاچنبری در نوزادان با کفش طبی بریس: در مواردی که پاچنبری شدید نباشد، با استفاده از یک کفش طبی به نام بریس، شکل پای نوزاد را به فرم طبیعی باز می گردانند. این وسیله باید به مدت 3 ماه و هر روز 23 ساعت به نوزاد پوشانده شود. برای اطمینال از اصلاح دائمی شکل پاها، پس از سه ماهگی تا پنج سالگی کودک باید هر شب چند ساعت آن را استفاده کند.

درمان پاچنبری به روش فرانسوی

یکی دیگر از روش های غیرجراحی اصلاح پاچنبری (کلاب فوت) است که شامل کشش، متحرک سازی و نواربندی می شود. روش فرانسوی (که به آن روش عملکردی یا درمان فیزیکی هم گفته می شود) عموماً تحت نظر یک متخصص طب فیزیکی باتجربه و آموزش دیده انجام می شود.

درمان به روش فرانسوی هم مانند روش پونستی کمی بعد از تولد آغاز می شود و نیازمند مشارکت خانواده است. پای بچه می بایست هر روز کشیده و دستکاری شود، و با نوار چسب مخصوص بسته شود تا دامنه حرکت به دست آمده با استفاده از دستکاری حفظ شود. پس از نواربندی هم، یک اسپلینت پلاستیکی بر روی نوار چسب گذاشته می شود تا بهبودی حاصل شده در دامنه حرکت حفظ گردد.

در این روش تقریباً هفته ای سه بار باید به متخصص طب فیزیکی مراجعه کرد. از آنجا که این برنامه هر روز باید انجام شود، پزشک روش صحیح انجام آن در خانه را به والدین یاد می دهد.

وضعیت پای اکثر نوزادان پس از 3 ماه به طور چشمگیری بهبود می یابد، و به همین دلیل نیاز به مراجعه به متخصص کمتر می شود. نوزادان تحت درمان با روش فرانسوی نیز مانند نوزادان درمان شده با روش پونستی معمولاً برای بهبود توانایی خم کردن مچ پا به عقب، به آزاد کردن تاندون آشیل نیاز پیدا می کنند.

برای جلوگیری از بروز مجدد پاچنبری، خانواده می بایست برنامه روزانه کشش، نواربندی و اسپلینت گذاری را تا زمان 2 تا 3 سالگی کودک ادامه دهند.

سخن پایانی

یک پاچنبری خوب درمان شده نباید یک کودک را در معرض خطر قرار دهد ، آنها قادر خواهند بود تا بدوند ومانند سایر کودکان بازی کنند ولی اگر درمان نشود، عوارض جانبی به همراه خواهد داشت. معمولا تا زمانی که کودک نتواند بایستد و راه برود، درد و ناراحتی نخواهد داشت و لی راه رفتن روی کف پا سخت خواهد بود.