علل سرطان چشم و راههای درمان آن

سرطان چشم چیست؟

سرطان چشم یکی از بیماری های بسیارخطرناک است که معمولاٌ افراد آن را نادیده می گیرند، ابتلا به این بیماری می تواند سبب نابینایی و حتی مرگ افراد شود به همین دلیل لازم است تا نشانه های آن را بشناسید.

ملانوم چشمی یا ملانوما، شایع ترین سرطان چشم بزرگسالان

ملانوم چشمی یا ملانوما، شایع ترین تومور چشمی میان بزرگسالان است. این بیماری نوعی اختلال است که در سلول های تولیدکننده ملانوم ایجاد می شود.

فوق تخصص شبکیه و آنکولوژی چشم گفت: شایعترین تومور داخل چشمی در بزرگسالان تومور ملانوم بافت مشیمیه چشم است که از سلول های رنگدانه ای مشیمیه نشات می گیرد و شیوع سالانه آن 6 تا 7 نفر در هر یک میلیون نفر است.

به لایه مویرگی چشم که بین صلبیه و شبکیه قرار دارد، مشیمیه یا پوستینه می گویند. مشیمیه یکی از لایه های ساختمان چشم است که رنگ دانه دار و حاوی مویرگ های فراوانی است که تغذیه عنبیه و سلول های گیرنده نور شبکیه را برعهده دارد.

ناصری پور اظهار کرد: این سرطان در برخی نژادها شیوع بیشتر و در برخی دیگر شیوع کمتری دارد؛ تومور ملانوم در نژادهای سیاه پوست شیوع خیلی کمتری دارد درحالی که در نژادهای سفید پوست و آمریکای شمالی و اروپایی شیوع بیشتری دارد.

وی گفت: میزان شیوع ملانوم در ایران مابین میزان شیوع در آمریکای شمالی و اروپایی و نژادهای سیاه است؛ بنابراین به نظر می رسد که شیوع تومور در کشور ما بالاتر از متوسط جهانی نیست.

این بیماری در سنین بالا بروز می یابد و به همین دلیل بیماری مخصوص بزرگسالان است و شامل کودکان نمی شود.

گاهی خال های چشمی و خال هایی که در ته کاسه چشم قرار دارند، می توانند عامل بروز سرطان های چشمی باشند؛ از این رو افرادی که اینگونه خال ها را در چشم دارند، باید به صورت دوره ای تحت معاینات چشم پزشکی باشند.

علائم مبتلا به سرطان چشم

سرطان چشم همیشه دارای علائم آشکار نیست و در برخی مواقع تنها آزمایشات دقیق پزشکی می تواند ابتلای فرد به بیماری را شناسایی کند.

از جمله علائم این بیماری می توان دیدن هاله یا سایه، واکنش پذیری شدید به نور یا دیدن خط و نقطه در افق بینایی(به اصطلاح مگس پران)، ضعف بینایی، از دست دادن دید محیطی، چشمک زدن چشم، ایجاد توده در اطراف کره چشم را نام برد.

به وجود آمدن هر نوع ضایعه ای که تاکنون وجود نداشته همانند زگیل در پلک، چشم یا صورت که در حال رشد باشد یا شروع به خونریزی یا ترشح کردن کند، می تواند از علائم سرطان چشم باشد.

سرطان های که در نواحی چشم، تومور اربیت، مجاری اشکی، پلک ها و نواحی صورت به وجود می آیند گروه متفاوتی از انواع سرطان ها را شامل می شوند که برخی از آن ها خیلی راحت قابل درمان بوده و برخی مشکل و پیچیده هستند.

از دست رفتن بینایی بدون درد به عنوان شاخص ترین علامت ابتلا به سرطان چشم به شمار می رود. شایع ترین تومورهای چشمی در داخل کره ی چشم ظاهر می شوند که شامل ملانوم و لنفوم است این تومورهای چشمی از ملانوپیست ها که مسئول تولید رنگدانه ها می باشد سر چشمه می گیرند و سلول های رنگدانه دار در مشیمیه، عنبیه و یا جسم مژگانی چشم را درگیر می سازد.

ممکن است سرطان چشم نواحی پلک که متشکل از پوست، عضله و اعصاب است را فرا بگیرد که به مراتب نادرتر است.

عموما سرطان های ثانویه ی چشمی از سرطان اولیه شایع تر است، اختلال یا زوال بخش هایی از میدان دید محیطی و با مشاهده ی جرقه های نور یا لکه ها و خطوط شناور در مبتلایان به سرطان چشم شایع است.

وجود لکه های تیره و رو به رشد در عنبیه از برخی از علائم سرطان چشم قلمداد می گردد عموما افرادی که دارای رنگ چشم روشن هستند بیشتر از افراد دارای چشم های تیره یا قهوه ای در معرض سرطان چشم هستند.

علل و عوامل مبتلا به سرطان چشم

موارد مختلفی به عنوان عوامل خطر ساز برای ابتلا به این سرطان مرگبار برشمرده می شوند که از آن جمله می توان فاکتورهای ژنتیکی را نام برد، رنگ چشم یکی از این موارد است.

براساس تحقیقات افرادی که دارای رنگ چشم آبی یا سبز هستند بیش از سایر افراد در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.

همچنین افراد سفید پوست بیش از سایر نژاد ها دچار سرطان چشم می شوند.

براساس تحقیقات همزمان با بالا رفتن سن خطر ابتلا به سرطان ملانوم چشم افزایش می یابد، برخی از افراد نیز این بیماری را به صورت اختلالات پوستی به ارث می برند و از بدو تولد مبتلا به این سرطان هستند.

یکی ازعلائم خطرزا برای ابتلا به این بیماری قرار گرفتن در معرض نور اشعه ماورای بنفش uv است، همچنین استفاده از تخت های برنزه کننده نیز می تواند شرایط مساعد برای این بیماری را مهیا کند.

مگس پران چشم را جدی بگیرید

مگس پران نوعی سایه های مزاحم در دید چشمان برخی افراد است؛ شخص مبتلا به مگس پران، ذرات کوچک غبارمانندی را جلوی چشمانش می بیند که مانند مگس بالا و پایین می روند و با وجود پلک زدن همچنان مانند یک سایه کوچک در جلوی چشم ها قرار دارند.

این عارضه سایه کدورت های موجود در مایع زجاجیه است که روی شبکیه می افتد و به صورت یک سایه تیره دیده می شود. چسبندگی و ضخیم شدن رشته های زجاجیه، جمع شدن سلول های التهابی در زجاجیه، خونریزی درون چشم و ملانوم می تواند از عوامل ایجاد مگس پران باشد.

تشخیص سرطان چشم

در اثر سرطان ملانوما چشم شروع به رشد کرده و از حد عادی خود بزرگتر می شود، این بیماری می تواند باعث آسیب چشمی دائمی، جداشدن شبکیه و حتی از دست دادن بینایی و با سرایت به سایر بخش های بدن، چون کبد، ریه و استخوان باعث مرگ شود.

کارشناسان توصیه می کنند به ویژه اگر سابقه ابتلا به این نوع خاص از سرطان در خانواده وجود دارد و فرد علائم غیرعادی در چشم خود مشاهده می کند سریعاً به متخصص مراجعه کند.

جراح چشم با معاینه، انجام آزمایش، بررسی سوابق خانوادگی، دریافت اطلاعات در خصوص شیوه زندگی فرد، مواد غذایی و داروهایی که مصرف می کند می تواند ابتلا یا عدم ابتلای فرد به بیماری را شناسایی کند.

در صورت مثبت بودن ابتلا به سرطان از پزشک متخصص درباره شیوه درمانی، میزان وسعت یافتن بیماری، مراقبت های حین درمان، آسیب رسیدن یا نرسیدن به بینایی و مواردی از این دست سئوال بپرسید.

پزشکان با آزمایش های مختلفی از جمله تاباندن نور لیزر بر چشم، بررسی عروق خونی، سونوگرافی چشم، تماشای چش با دوربین فیلتردار، نمونه گیری از بافت چشم با یک سوزن بسیارنازک و در نهایت CT SCAN مغزی بیماری را شناسایی می کنند.

کارشناسان توصیه می کنند به دلیل حساسیت بالای چشم برکیفیت زندگی افراد، حتماً به طور منظم چک آپ های پزشکی را انجام دهید و در صورت مشاهده هرگونه علائم غیر عادی به پزشک مراجعه کنید، زیرا مراجعه با تاخیر به پزشک می تواند باعث آسیب دیدن شدید و حتی مرگ شود.

پیشگیری از سرطان های چشم

فوق تخصص شبکیه و آنکولوژی چشم گ افزودن فت: در مورد سرطان ها با عامل ژنتیکی، تاکنون علم نتوانسته کاری چندانی انجام دهد. اما در مورد سرطان هایی که عوامل محیطی در آن دخیل هستند هرچند تاثیر این عوامل به اثبات نرسیده اما بهتر است مواردی برای پیشگیری از بروز سرطان های چشمی رعایت شود.

از آنجایی که تاثیر تابش مستقیم نور آفتاب در بین عوامل محیطی در بروز سرطان های چشمی از سایر عوامل محتمل تر به نظر می رسد، بهتر است افراد به ویژه آنهایی که در مناطق گرمسیر زندگی می کنند یا افرادی مانند کشاورزان که به دلایل شغلی مجبورند ساعت ها زیر تابش نور آفتاب باشند، حتما از عینک های آفتابی استفاده کنند.

درمان سرطان های چشم

فوق تخصص شبکیه و آنکولوژی چشم گفت: در صورتی که سرطان های چشم به موقع تشخیص داده شوند و درمان های لازم ارائه شود، نتیجه بسیار رضایت بخش خواهد بود اما در صورت مراجعه دیرهنگام به مراکز درمانی و از دست رفتن زمان مفید برای تشخیص و درمان بیماری، پس از مدتی علاوه بر عوارض شدید بیماری که در موارد بسیار نادر منجر به تخلیه چشم می شود، ممکن است تومور به سایر اندام ها به ویژه در بخش سر و صورت گسترش یابد