علل و علائم بیماری گال و راههای درمان آن

گال چیست؟

گال نوعی بیماری مسری و خارش آور است که ازطریق نوعی انگل در پوست ایجاد می شود. انگل هایی که این بیماری را ایجاد می کنند، نوعی بندپا با ۸ عدد پا هستند (برخلاف سایر حشرات که ۶ پا دارند). انگل های گال بسیار کوچک اند و طول آنها فقط یک-سوم میلی متر است. انگل های مذکور روی پوست تونل هایی ایجاد می کنند و با تخم گذاری در تونل ها باعث خارش شدید پوستی به ویژه در شب ها می شوند. انگل های انسانی گال مؤنث هستند و طول آنها ۰/۳ تا ۰/۴ میلی متر است. طول اندازه ی انگل های مذکر نصف این مقدار است. برای دیدن این موجودات باید از میکروسکوپ یا ذره بین استفاده کرد.

این انگل های پوستی قادر به پریدن یا پرواز کردن نیستند و فقط روی پوست می خزند. آنها در دمای زیر ۲۰ درجه ی سانتی گراد منفعل هستند، ولی باوجوداین در چنین دمایی برای مدتی طولانی زنده می مانند. گال در سراسر جهان شایع است. بیماری گال ممکن است در هر سن وسال و هر نوع نژادی از انسان ها رخ بدهد. گزارش ها حاکی از آن است که سالانه ۳۰۰ میلیون نفر در سراسر دنیا به گال مبتلا می شوند.

علل و عوامل مبتلا به بیماری گال

این بیماری به سبب حشره ی کوچک گال به وجود می آید. این حشره از کوچکترین حشرات جهان با 1.3 میلی متر طول است! همچنین آلوده شدن به وسیله سرایت می تواند از دلایل محکم گال باشد. معمولا اگر یک نفر در خانواده به این بیماری آلوده باشد، سایر اعضای خانواده و حتی فامیل نیز دچار این عفونت پوستی خواهند شد.

حیوانات از دیگر عوامل بروز بیماری گال در بدن انسان هستند. سگ ها به نوعی از عفونت گال مبتلا می شوند که انسان را آلوده نمی کند اما می تواند باعث خارش خفیف در آن قسمت از بدن شود.

عوامل افزایش دهنده خطر

به طور کلی بیماری گال در مناطق عمومی بیشتر موجود استو حضور در مناطق عمومی آلوده و تماس فیزیکی با وسایل آلوده می تواند باعث ابتلا به گال شود. به طور کلی گال می تواند از روشهای زیر منتقل شود:

• تماس طولانی مدت فیزیکی مانند نگه داشتن دست
• تماس جنسی
• لباس مشترک یا ملافه و لحاف مشترک
• استفاده از حوله یا دستکش فرد آلوده
• حضور در مکان های عمومی مانند مدرسه یا ادارات

علایم بیماری گال

• خارش پوست، مخصوصا در شب ها: خارش شایع ترین علامت این بیماری است. خارش می تواند آنقدر شدید باشد که فرد را در تمام شب بیدار نگه دارد.
• جوش ها، دانه ها و راش های پوستی: بسیاری از بیماران، راش های پوستی را نشان می دهند. این جوش ها معمولا خط ها و راه هایی را روی پوست فرد ایجاد می کند. این خطوط ممکن است به شکل کهیر، گزیدگی های کوچک، گره های زیر پوستی و سفت و یا کورک باشند. برخی افراد فلسی شدن پوست و پوسته شدن و وضعیتی مشابه اگزما را دارند.
• زخم و جراحت ها: خارش پوست و خاراندن شدید آن می تواند به زخم و جراحت پوست منجر شود. عفونت عارضه شایع این زخم های پوستی است.
• سخت شدن پوست: زمانی که فرد به نوع شدید بیماری گال مبتلا باشد، خشکی و سخت شدن پوست عارضه قطعی خواهد بود. این مدل بیماری گال را گال نروژی نیز می گویند. در این بیماری، پوست فرد محل زندگی 100 تا 1000 کرم و تخم کرم می شود. حرکت بیشتر این کرم ها در پوست و حفر کانال های زیر پوستی توسط آنها شدت خارش را بیشتر و بیشتر خواهد کرد. خارش شدید قطعا منجر به خاراندن مداوم خواهد شد. با این خاراندن شدید عفونت راحت تر در پوست فرد توسعه پیدا می کند. خارش مداوم همچنین می تواند به سپسیس (عفونت خون) منجر شود.

تشخیص بیماری پوستی گال

با وجود تمام علائم بیماری گال، تشخیص این بیماری نیازمند ارزیابی های بالینی و نظر پزشک است.

پزشک بعد از بررسی علائم ذکر شده، از بررسی وجود یا عدم وجود کانال های زیر پوستی برای تشخیص بهتر بیماری استفاده می کند. به دلیل شباهت بسیاری از علائم این بیماری با سایر بیماری های پوستی، تشخیص بیماری گال قدری مشکل است. بنابراین، نمونه ای از پوست معمولا به آزمایشگاه منتقل شده و با استفاده از میکروسکوپ تشخیص قطعی انجام خواهد شد.

در چه شرایطی گال راحت تر شیوع می یابد؟

افراد مسن و ضعیف، به ویژه کسانی که در آسایشگاه ها و مراکز سالمندان زندگی می کنند، بیشتر درمعرض خطر ابتلا به گال و نگهداری انگل های در بدن خود هستند. وجود انگل در بدن آنها همراه با خارش یا نشانه ی مرئی خاصی نیست. در این مکان ها، گال به صورت گسترده ای میان افراد مختلف شیوع پیدا می کند. هر چند چنین مواردی به ندرت دیده می شود، اما امکان وقوع آنها وجود دارد.

تمام افرادی که با انگل گال در تماس باشند، حتی در صورت برخورداری از سلامت کامل، ممکن است دچار این بیماری بشوند. تماس پوستی با فرد مبتلا ازجمله عوامل قطعی دچار شدن به این بیماری است. درصورتی که تماس پوستی شدید با فرد بیمار ایجاد شود، رعایت نکات و توصیه های بهداشتی هم نمی توانند از ابتلا به گال جلوگیری کنند. تماس های معمولی که در اجتماع وجود دارد مثلا دست دادن با دیگران یا میزان تماسی که افراد در مدرسه و… دارند، نمی تواند موجب انتقال گال بشود، اما تماس شدید مثل رابطه ی جنسی یا در آغوش کشیدن باعث انتقال گال خواهد شد. در مکان های عمومی احتمال ابتلا و سرایت گال به افراد مختلف وجود دارد (مثلا آسایشگاه ها).

درمان بیماری گال

درمان های خانگی یا داروهایی که بدون نسخه در داروخانه ها وجود دارند، کمکی به درمان بیماری گال نمی کنند. برای درمان باید حتما به پزشک مراجعه کنید. ضمن اینکه مصرف آنتی بیوتیک هم در این باره بی اثر است زیرا مشکل ناشی از انگل است. موارد زیر می تواند در روند درمان مفید واقع بشود:

• استفاده از کرِم انگل کُش مثل پرمترین (permethrin) در شب ها مفید است. باید از این کرم ها برای نواحی زیر گردن به پایین استفاده کرد و بعد از اتمام شب، در صبحگاه، آنها را از روی پوست شست. کرم پرمترین در همه ی افراد، جز نوزادان زیر دو ماه، مورداستفاده قرار می گیرد و دوره ی مصرف آن معمولا ۱ هفته است. پرمترین، بی خطرترین درمان برای گال به شمار می رود.
• کرم لیندان (lindane) هم برای درمان این بیماری مفید است. مصرف ۳۰ گرم از لوسیون ۱ درصد آن برای اعضای گردن به پایین به مدت ۸ ساعت مفید واقع می شود. مصرف این کرم روی پوست می تواند همراه با تشنج باشد. درنتیجه اگر پوست مرطوب یا حساس باشد (مثلا فرد بیماری پوستی داشته باشد یا پوستش خیس و همراه با جوش باشد) نباید از این کرم استفاده بشود. زنانی که در دوران بارداری یا شیردهی هستند، افراد مسن، افراد دچار زخم های پوستی، کودکان زیر ۲ سال و کسانی که وزن شان کمتر از ۱۱۰ پوند (هر پوند معادل ۴۵۳ گرم) نباید از این کرم استفاده کنند. این کرم نوعی درمان درجه یک نیست و تنها در صورتی تجویز می شود که سایر روش های درمان مؤثر واقع نشده باشند. موارد زیادی از بیماران هم نسبت به کرم لیندان، از خود مقاومت نشان می دهند.

سایر گزینه های درمانی برای گال چیست؟

ایوِرمِکتین

ایوِرمِکتین که با نام تجاری استرومکتول شناخته می شود، برای درمان انگل مفید است. هر چند که این دارو به تأیید سازمان غذا و دارو نرسیده است، اما برای درمان انگل مفید واقع می شود. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها آمریکا، مصرف ۲۰۰ میکروگرم از این دارو را به ازای هر کیلو از وزن بدن توصیه می کند. این میزان دوز مصرفی باید تا ۲ هفته بعد هم تکرار بشود. مصرف داروهای خوراکی معمولا آسان تر از کرم و پماد است، اما مصرف ایورمکتین به شکل خوراکی بیشتر خطر مسمویت های جانبی دارد. ضمن اینکه عوارض جانبی آن از پرمترین بیشتر است و برتری خاصی هم نسبت به آن ندارد. ایورمکتین خوراکی تنها زمانی مورداستفاده قرار می گیرد که سایر درمان های موضعی مفید نبوده اند یا بیمار قادر به پذیرش آنها نبوده است.

لوسیون کروتوماتیتون ۱۰ درصد و کرم ۱۰ درصد (کراتون)

لوسیون کروتوماتیتون ۱۰ درصد و کرم ۱۰ درصد (کراتون) نیز داروی دیگری برای درمان گال است که مصرف آن چندان مؤثر گزارش نمی شود و برای مصرف بزرگ سالان تجویز می شود.

سولفور وازلین

سولفور وازلین هم یکی از قدیمی ترین داروها برای گال است که در قالب پماد و کرم مورداستفاده قرار می گیرد. این دارو هم به تأیید سازمان غذا و داوری آمریکا نرسیده است. ضمنا از این دارو تنها زمانی باید استفاده بشود که سایر داروها نظیر ایورمکتین، پرمترین و لیندان برای بیمار قابل تحمل و پذیرش نباشند. مصرف سولفور وازلین برای زنان باردار و نوزادان منعی ندارد.

برخی از آنتی هسیتامین ها

برخی از آنتی هسیتامین ها مانند دیفن هیدرامین هم برای کاهش میزان خارش مفید هستند. گاهی اوقات برای کاهش و کنترل خارش ها در دوره ای کوتاه، استروئید به شکل خوراکی یا موضعی تجویز می شود.

• ملحفه ها و روتختی ها بیمار باید شسته و تمیز بشود. انگل ها خارج از بدن بیمار زیاد عمر نمی کنند، به همین خاطر نیازی به شستن تمام لباس ها و پاک سازی فرش و سایر اسباب نیست.
• ارتباطات جنسی و تماس پوستی شدید با فردی که در خانواده به گال مبتلا شده باید قطع بشود.
• به خارش افتادن بدن بعد از ابتلا به گال کمی طول می کشد؛ به همین خاطر چند روز طول می کشد تا درمان هایی که برای بهبود صورت می گیرند، اثرات خود را نشان بدهند. بعد از یکی دو هفته درمان کاملا جواب خواهد داد. درغیر این صورت شاید تشخیص پزشک درباره ی گال اشتباه بوده است و پای بیماری دیگری در میان است.
• تشخیص گال کمی دشوار و در برخی موارد گمراه کننده است، زیرا علائم پوستی آن بی شباهت به جوش یا گزیدگی حشرات نیست. فرد مبتلا ممکن است با خود فکر کند که دچار جوش یا گزیدگی حشرات شده است. اما با گذشت چند هفته، علائم بیشتر و شدیدتر می شوند و مشخص می شود که مشکل جدی تر از گزیدگی و… است.
• با خاراندن پوست احتمال رشد باکتری هایی نظیر استافیلوکوکوس اورئوس (Staphyloco) و استرپتوکوک (Streptococcus) که از قبل هم روی پوست وجود دارند، بیشتر می شود.

پیشگیری از مبتلا به بیماری گال

برای جلوگیری از دوباره آلوده شدن و همچنین پیشگیری از گسترش انگل به دیگر افراد، باید این مراحل را در نظر گرفت:

• تمامی لباس ها و مخصوصا لباسهای زیر، حوله ها و لوازم خواب که استفاده شده است باید قبل از درمان با استفاده از آب گرم و صابون شسته شود و با حرارت زیاد خشک گردد.
• اقلام غیر قابل شستشو را در یک کیسه نایلون سربسته قرار داده و درجایی دور از دسترس برای ۲ هفته نگه دارید. انگل ها درصورتی که به آنها غذایی نرسد، از بین می روند.
• از تماس نزدیک با بیماران مبتلا به گال اجتناب کنید تماس به مدت 15 دقیقه با فرد آلوده یا وسایل آلوده شانس ابتلا را بسیار زیاد می کند.
• سگ ها، گربه ها و انسان ها می توانند هر کدام به وسیله گونه های خاصی از انگل گال در گیر شوند.هر گونه از انگل نوعی خاصی از میزبان را ترجیح می دهد و به مدت زیاد در خارج از میزبان خاص خود زنده نمی ماند. بنابر این انسانها یک واکنش موقتی پوستی در نتیجه تماس با انگل گال سگ ها و گربه ها دارند و به انگل این حیوانات مبتلا نمی شوند.

سخن پایانی

داروهای گال می توانند کنه و تخم های آنها را به سرعت بکشند، و بیماران معمولا می توانند ۲۴ ساعت پس از شروع درمان به مدرسه یا محل کار خود بازگردند. با این حال، خارش ممکن است به مدت چند هفته باقی بماند. این خارش نتیجه یک واکنش حساسیتی در حال انجام در پوست است. اگر خارش بیش از چهار هفته ادامه یافت و یا بثورات پوستی جدید ظاهر شدند، به پزشک خود مراجعه کنید. ممکن است لازم باشد مجددا برای این بیماری دارو مصرف کنید.