روکش دندان یک "کلاه" دندانی شکل است که روی یک دندان قرار می گیرد و دندان را پوشش می دهد تا شکل و اندازه، و یا ظاهر آن را بهبود بخشد. روکش ها، زمانی که در محل مورد نظر خود قرار می گیرند، به طور کامل قسمت قابل مشاهده یک دندان (روی دندان و بالای خط دندانی) را می پوشانند. پس از گذاشتن روکش دندان جدید، لازم است بدانید که چه کاری هایی باید برای مراقبت از آنها انجام دهید. خوشبختانه مراقبت از روکش دندان نسبتا ساده است! و تا زمانی که دستورالعمل ها را به طور صحیح به کار ببندید، روکش دندان شما دوام خواهد آورد. بعد از اینکه دندان های خود را روکش کردید؛ دندانپزشکتان به شما خواهد گفته است که چه کاری هایی باید برای مراقبت از آنها انجام دهید.
چرا مراقبت از روکش دندان حائز اهمیت است؟
برای اطمینان از اینکه دندان و روکش دندان خود را سالم نگه می دارید، باید به طور منظم دندان ها را مسواک کرده و از نخ دندان استفاده کنید. همچنین استفاده از دهانشویه حاوی فلوراید برای تقویت مینای دندان و جلوگیری از پوسیدگی ریشه دندان مفید است. این موضوع مخصوصا برای بیماران مبتلا به بیماری پریودنتال و پوسیدگی دندان اهمیت دارد. در حالی که روکش های سرامیکی فوق العاده قوی هستند و می توانند فشار ناشی از گاز گرفتن طبیعی را تحمل کنند، اما مانند یک دندان طبیعی، هنوز هم خطر شکستگی آنها وجود دارد.
همانطور که می دانید روکش های قدیمی به دلیل داشتن فلز پایه که زیر پوشش چینی قرار دارد باعث تیره و کدر شدن دندان می شود ، حتی به دلیل این فلز در انتهای روکش باعث تیرگی اطراف لثه نیز می شود ، ضمن اینکه تراش بیش از حد دندان نیز یکی دیگر از عیب های این نوع روکش ها بشمار می رود.در هر حال روکش های جدید با نام روکش های تمام سرامیک به علت عدم داشتن فلز بیس دقیقا شبیه به دندان های طبیعی هستند.می توان گفت روکش های تمام سرامیک دقیقا مانند سیستم های لمینت دندان هستند.
انواع روکش دندان کدام است؟
روکشهای تمام فلزی ( all metal)
همانطور که از نام آن بر می آید تمام بخش پوشش دهنده دندان از فلز ساخته شده که بسته به نوع فلزات موجود در آلیاژ آن میتواند فلز سفید یا زرد باشد.
مزایا :
بهترین روکش دندان است. چرا که تراش دندان بسیار کمتر است، باعث سایش دندانهای مقابل نمیشود، ماندگاری بسیار بالایی دارد چون کاملا فیت دندان می شود.
معایب :
تنها عیب آن ظاهر نازیبای آن است.
جنس روکشهای تمام فلز:
هیچ وقت یک فلز به صورت خالص نمیتواند جهت روکش استفاده شود، همیشه آلیاژهای فلزی هستند که برای روکشهای دندانی مورد استفاده قرار می گیرند.
آلیاژهای قیمتی ( precious):
آنچه که در انواع روکش دندان به عنوان گلد استاندارد محسوب میشود همین نوع روکش است. ۶۰℅ این آلیاژها شامل فلزات قیمتی ( طلا، پلاتینیوم، وگاهی پالادیوم ) است که بالغ بر ۴۰℅ آن طلاست. این همان چیزیست که در اصطلاح عموم جامعه « دندان طلا» نامیده میشود.
آنچه که در انواع روکش دندان به عنوان گلد استاندارد محسوب میشود همین نوع روکش است. ۶۰℅ این آلیاژها شامل فلزات قیمتی ( طلا، پلاتینیوم، وگاهی پالادیوم ) است که بالغ بر ۴۰℅ آن طلاست. این همان چیزیست که در اصطلاح عموم جامعه « دندان طلا» نامیده میشود.
- آلیاژهای نیمه قیمتی (semi precious) :
- که بیش از ۲۵℅ از فلزات قیمتی تشکیل شده است.
- آلیاژهای معمولی (non precious) :
- کمتر از ۲۵℅ فلزات قیمتی را شامل میشود. و بقیه آن شامل نیکل ،کروم و...
روکش سرامیکی دندان (all ceramic)
همانطور که از نام آن بر می آید ، روکشهای تمام سرامیک به طور کامل از نوعی چینی مانند پرسلن ساخته شده است.
مزایا:
این روکشها در مقایسه با روکشهای pfm که روتین مطبهای دندانپزشکی است بسیار طبیعی تر به نظر میرسد چرا که فلزی در زیر آن به کار نرفته است.لبه فلزی ناشی از روکشهای pfm معمول وجود ندارداگر کسی به آلیاژهای موجود در فلز آلرژی داشته باشد ،میتواند این روکشها را مد نظر داشته باشد.
معایب :
ساختار این انواع روکش بسیار ضعیف است . بنابراین فقط در دندانهای قدامی که زیبایی مد نظر است مورد استفاده قرار میگیرد.انواع روکشهای سرامیکی ( تمام سرامیک):
1) پرسلن جاکت کراون : که بیش از صد سال پیش با عنوان روکش تمام سرامیک ابداع شد و بسیار ضعیف است و به همین دلیل امروزه زیاد مورد استفاده نیست.
2) پرسلنهای مدرن : که ادعا دارند با همان زیبایی جاکت کراون استحکام بالاتری دارند.
روکش زیرکونیا
آنچه که امروزه به عنوان روکش به صورت غالب در مطبهای دندانپزشکی استفاده میشود همین نوع روکش است.در واقع بخش فلزی دور تا دور دندان را پوشش میدهد و به عنوان بخش هسته ای استحکام روکش را سبب میشود و پرسلن یا چینی روی آن ،زیبایی روکش را منجر میشود. در واقع ترکیبی از زیبایی و استحکام.
مزایا :
- استحکام بالا تر در مقایسه با روکش سرامیکی دندان،
- فیتنس خوب فلز با دندان ( عمر این روکشها از تمام فلزها کمتر و از تمام سرامیکها بیشتر است. )
معایب:
- سایش دندان مقابل در مواردی که گلیز روکش از بین رفته است.
- احتمال ترک یا پریدگی چینی روکش.( اگر کم باشد ترمیم با کامپوزیت و اگر زیاد باشد تعویض روکش مدنظر قرار میگیرد. )
- بعضی موارد فلز لبه روکش دیده میشود ، به ویژه بعد از تحلیل لثه که این اتفاق مهمی است به ویژه در دندانهای قدامی.
- ضخامت بالاتری از دندان تراش میخورد.
روکش های امروزی
اما امروزه روكش های طلا با هزینه بسیار سنگین ساخته می شوند و گران قیمت هستند بنابراین استفاده از طلا در ساخت روكش های دندانی، كم كم جای خودش را به موادی از جنس چینی و پرسلن و فلزهای ارزان قیمت تر داده است.از طرفی با تغییر ارزش های زیبایی دیگر دندان های طلا ملاكی برای زیبایی محسوب نمی شوند بلكه گرایش عمومی به داشتن دندان هایی ردیف و سفید پیش رفته است.
ایمپلنت به روش دیجیتال و فواید آن
امروزه، روكش دندان ممكن است برای دندان های عقب از جنس تمام فلز ساخته شود زیرا این دندان ها اغلب در معرض دید نیستند اما بیشترین روكش های ساخته شده در لابراتورهای امروزی دندانپزشكی از فلز ساخته شده و روی آن لایه ای از جنس چینی یا پرسلن قرار می گیرد.پرسلن دندانپزشكی در رنگ های مختلفی از سفید در بازار موجود است و دندانپزشك قدرت انتخاب زیادی دارد تا رنگی از پرسلن متناسب با دندان های كناری را برای روكش در حال ساخت بیمار انتخاب كند.