كبدی همان زو یك بازی ایرانی است. اصل و منشاء این بازی بومی و محلی است و این بازی نیاز به قدرت و مهارت داشته و كاملاً ساده و كم خرج می باشد و نیازی به محوطه بزرگ و وسایل بازی ندارد. این بازی در تمام نقاط ایران معروف و مشهور است و مسابقات كبدی به طور عادی برگزار می شوند. قوانین این بازی با گذشت زمان تغییر و اصلاح گردیده است. كبدی از مسابقات آسیایی سال 1982 به صورت نمایشی و پس از آن جزء مسابقات رسمی بازیهای آسیایی قرار گرفت.
آشنایی با ورزش هاکی روی یخ+ قوانین بازی
تاریخچه جهانی و آسیایی کبدی:
تاریخچه این بازی به 4000 سال قبل باز می گردد .کبدی یک ورزش بسیار محبوب در آسیای جنوبی است ، ریشه کلمه کبدی از واژه کائون بادا به معنی مبارزه با حریف مشتق می شود این بازی همزمان با بازیهای المپیک برلن در سال 1936 در شهر ماهاراشترا توسط هانومان و یا بام به نمایش درآمد. بازی کبدی در سال 1938 در بازیهای المپیک هند در شهر کلکته معرفی و فدراسیون کبدی هند (KFI ) در سال 1950 تاسیس شد و قوانین و مقررات استاندارد بازی کبدی در همین سال تصویب شد. و فدراسیون آماتور کبدی هند نیز در سال 1973 تاسیس شد.
فدراسیون آماتور کبدی آسیا در سال 1978 تشکیل شد و کبدی برای اولین بار به عنوان یکی از رشته های نمایشی بازیهای آسیایی در سال 1982 دهلی نو شرکت و برای اولین بار نیز در بازیهای آسیای پکن در سال 1990 به عنوان یک رشته رسمی شرکت داده شد. اولین مسابقات رسمی جهانی کبدی براساس قوانین و مقررات فدراسیون آماتور کبدی آسیا و اولین بار در سال 2004 در بمبئی هند برگزار شد و کشورهایی از آسیا- اروپا- آمریکا در این رویداد شرکت نمودند. اولین دوره مسابقات قهرمانی کبدی در سال 1980برگزار شد تا بخش زنان نیز در سطح بین المللی فعالیت لازم را داشته باشد. هدف اصلی فدراسیون کبدی جهانی گسترش ورزش در سراسر جهان و گنجاندن آن به سوی المپیکی شدن است و آقای جی سی گهلوت رئیس فدراسیون کبدی و همکاران ایشان در کلیه کشورها تمام تلاش خود را به کار می برند که این رشته را در بازیهای المپیک بگنجانند.
روش بازی
مهاجمان ۲ تیم در حالی که به طور مرتب کلمهٔ «کبدی کبدی» را تکرار می کنند با انجام حرکات حمله و دفاع و جابه جایی تلاش می کنند تا با لمس کردن یا گرفتن یار تیم مقابل بتوانند به بالاترین امتیاز دست یابند. تعویض در این بازی هیچ محدودیتی ندارد. در صورت تساوی ۲ تیم در وقت قانونی، ۵ حمله از سوی هر کدام از ۲ تیم انجام می شود و اگر باز هم مساوی شدند، حمله یک به یک پِی گیری می شود. در طول این بازی باید مکرراً کلمهٔ کبدی با صدای بلند و واضح از سوی بازیکن مهاجم تکرار شود. به طوری که قطع کردن کلمهٔ کبدی کبدی به معنای پایان حمله و یا نفس گیری در حین حمله به معنی قطع کردن محسوب می شود و مهاجم باید تا زمان برگشت به زمین خود آن را بگوید. نحوهٔ کسب امتیاز هم بدین صورت است که اگر مهاجم با حریف و یا حریف با مهاجم تماس پیدا کند و مهاجم به زمین خود برگردد، امتیاز کسب شده و هم چنین مدافع ناکام از زمین خارج می شود؛ اما اگر حریفان مهاجم را نگه داشته و در زمین خودی متوقف کنند و اجازهٔ رسیدن مهاجم به خط میانی یا زمین خودی را ندهند، مهاجم یک امتیاز از دست داده و از زمین خارج می شود؛ در عین حال در صورت موفقیت مهاجم هر تعداد مدافع که مهاجم را لمس نموده باشند از جریان بازی خارج و به همان میزان امتیاز به تیم حمله کننده تعلق می گیرد. در صورت خارج شدن تمامی بازیکنان یک تیم در طول مسابقه، امتیازی جداگانه به امتیازات تیم حاضر در زمین اضافه می شود. در قوانین جدید نیز در صورتی که ۲ نفر یا تک نفر باقی مانده در زمین مهاجم را متوفق نمایند، به اصطلاح امتیاز عالی (۲ امتیاز) به تیم مدافع تعلق می گیرد. به ازای هر بازیکنی که از تیم روبه رو خارج می شود، بازیکنی به تیم مقابل اضافه می گردد، به جز زمانی که ترکیب آن تیم کامل (۷ نفر سالنی یا ۶ نفر ساحلی) باشد.
بازی کبدی دارای خطوطی در زمین و قوانینی خاص است که در طول بازی باید رعایت شود. تیم ها به نوبت «مهاجم» را در طول خط مانع نیمه به زمین حریف ارسال نموده و تیمی که بیش ترین امتیاز را در پایان بازی به دست آورده باشد برنده اعلام می شود. لازمهٔ این ورزش واکنش سریع، ظرفیت ایده آل مربوط به جهاز تنفسی، قدرت بدنی، انعطاف بدنی، هماهنگی اعصاب و عضلات، توان بالای تصمیم گیری و قابلیت بازتابی بازیکنان می باشد.
کبدی ورزش سنّتی هند، پاکستان و ایرانی می باشد و نخستین بار در بازی های المپیک سال ۱۹۳۶ به عنوان یک رشتهٔ نمایشی در المپیک برلین به نمایش درآمد. هم چنین رشتهٔ کبدی در بازی های آسیایی چین ۱۹۹۰ گنجانده شد و از همان زمان به عنوان یکی از رشته های رسمی بازی های آسیایی در برنامهٔ بازی ها وجود داشته است.
ایران
این بازی در اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، خراسان، گلستان، مازندران، هرمزگان، بوشهر، فارس و اصفهان زو، در گیلان شیرین دودو، در خوزستان اش تی تی و در سیستان کبدی نامیده می شود. تشکیلات این رشتهٔ ورزشی از سال ۱۳۷۵ با عنوان انجمن کبدی (فدراسیون ورزش های همگانی) شروع به فعالیت نمود و برای اولین بار در سال ۱۳۸۱ در مسابقات قهرمانی آسیا مردان شرکت و به مقام سوم این دوره از مسابقات نائل آمد و در سال ۱۳۸۲ موفق به کسب مقام اول آسیا در ردهٔ جوانان و بزرگ سالان و در سال ۱۳۸۳ این ورزش با کسب نائب قهرمانی جهان مدال های پُراَرزشی را به ارمغان آورد و با توجه به ضرورت و صلاح دید مسئولان سازمان تربیت بدنی در تاریخ ۸/۴/۸۴ با تشکیل مجمع عمومی تحت عنوان فدراسیون کبدی جمهوری اسلامی ایران عملاً شروع به فعالیت نمود. در سال ۱۳۸۹ تیم ملی ایران در بازی های المپیک آسیایی نیز مقام دوم آسیا را کسب نمود. در سال ۱۳۹۳ تیم های ملی مردان و زنان کبدی ایران در مسابقات آسیایی اینچئون کره جنوبی به مدال نقره و مقام دوم رسیدند (هندوستان در هر دو رده قهرمان شد و مدال های طلا را کسب نمود). در مسابقات آسیایی جاکارتا اندونزی در روز جمعه اول شهریور ۱۳۹۷، تیم های ملی بزرگ سالانِ مردان و زنان ایران با تاریخ سازی برای نخستین بار به قهرمانی و کسب مدال طلا دست یافتند و مجموع طلاهای ایران را در بازی های آسیایی جاکارتا در روز ابتدایی شهریور به عدد ۱۲ رساندند و جای گاه چهارمی ایران را تثبیت کردند.
قوانین و مقررات بازی:
1. هر تیم شامل 12 بازیكن (7 نفر بازیكن اصلی و 5 نفر بازیكن ذخیره) می باشد.
2. تعویض در بازی در مواقع تایم اوت پزشكی و تایم مربی مجاز می باشد و محدودیت تعویض وجود ندارد.
3. وقت بازی 2 وقت 20 دقیقه ای می باشد و در صورت تساوی دو تیم در پایان وقت قانونی پنج حمله از سوی دو تیم و اگر باز هم مساوی شدند حمله یك به یك پیگیری می شود، تا تیم برنده مشخص گردد.
4. وقت استراحت بین دو نیمه، 5 دقیقه می باشد.
كبدی تحت قوانین و مقررات زیر اجرا می شود:
زمین كبدی :
زمین بازی قطعه زمینی است مسطح با تشك تاتامی با ابعاد 10*5/12 متر برای مردان كه توسط یه خط میانی به دو قسمت تقسیم می شود، هر نیمه از زمین 10 متر عرض و 6 متر و 25 سانتی متر طول دارد كه اندازة هر نیمه به عرض 8 متر و طول 5 متر و 50 سانتی متر است.تعاریف خطوط كبدی به شرح ذیل می باشد:
1- مرز: عبارت است از خطوط چهار طرفه محوطه زمین بازی كه به عنوان خطوط مانع در نظر گرفته شده اند، مثل DA/CD/BC/AB كلیه خطوط حداكثر به عرض 5 سانتی متر و از قسمت محوطه زمین بازی تشكیل می شوند.
2- خط میانی: MID LINE: این خط زمین بازی را به دو قسمت (25/6 برای مردان و 50/5 برای زنان) تقسیم می كند به اسم خط میانی یا پیروی. و یا شروع حمله نامیده می شود.
3- لابی LOOBY: هر یك از كناره های زمین بازی به صورت راهرو یا لابی به عرض 1 سانتی متر در نظر گرفته شده است.
4- خط باك یا حمله BAULK :باید از عرض كامل در فاصله 75/3 متر برای زمین مردان و در فاصله 3 متر برای زمین زنان باشد و كلیه خطوط نشان داده شده در شكل باید به طور واضح كشیده شوند و نباید بیشتر از 5 سانتی متر عرض داشته باشند.
5- خط امتیازی BONUS: از خط باك 1 متر و فاصله آن تا انتهای زمین 5/1 متر می باشد.
ورزش کبدی برای چه کسانی مناسب است؟
اگر کسی بخواهد بازی کبدی انجام دهد باید دارای انعطاف بدن، هماهنگی عضلات و اعصاب قدرت، تصمیم گیری بالا و توانایی نگه داشتن نفس به مدت طولانی و دارای قدرت بدنی زیادی باشد.
