قدومه (نام علمی: Alyssum) (در متون طب سنتی تودری) یکی از گیاهان است. در فارسی تاجیکی به آن چشم بلبل می گویند.دمبرگ پوشیده از کرک ها و پرزهای ستاره ای شکل است. میوه خورجینک تخم مرغی پهنا نوکدار، بدون کرک دارای بال و کرکدار در حالت رسیدن قرمز رنگ پوشش میوه پهن و نامساوی است.
دانه ها بخش دارویی گیاه را تشکیل می دهند. دانه ها گرد، پهن و خاکستری هستند. دارای پوشش نازک لیزابی (موسیلاژی) هستند که در کناره های دانه به صورت بال کوتاه و سفیدرنگ مشهود است. در زمان رسیدن کامل میوه که پوسته آن به رنگ زرد دیده می شود جمع آوری می شود. اکثر دانه های این جنس حاوی ترکیبات گلوکز اینولاتی هستند.
گیاهشناسی قدومه
قدومه در زبان فارسی تاجیکی با نام چشم بلبل شناخته می شود. تودری و گیاه آوازخوان ها نیز سایر نام های این گیاه است. نام علمی آن Alyssum است. در ایران دو نوع قدومه شهری و شیرازی وجود دارد. قدومه شهری ظاهری کوچک تر نسبت به قدومه شیرازی دارد.
گیاه قدومه دارای شاخه های منشعب و برگ های پرزی است. این گیاه میوه ای به نام خورجینک دارد. خورجینک در حالت رسیده، قرمز رنگ است. مهمترین بخش قدومه، دانه های آن است. از دانه های آن برای مصارف دارویی استفاده می شود. دانه ها به رنگ خاکستری هستند و ظاهری گرد دارند. همچنین پوششی نازک و لیزابی آن ها را احاطه کرده است. دانه های قدومه حاوی ترکیبات گوگرددار و گلوکز اینولاتی هستند.در ایران این گیاه در ارتفاعات زاگرس و استان کهگیلویه و بویراحمد رشد می کند.
قدومه شیرازی
بر اساس پژوهش های آقای دکتر امین، قدومه دیگری در بازار دارویی ایران وجود دارد که به قدومه شیرازی مشهور است. این نوع قدومه حاوی دانه های گیاهی با نام علمی آلیسیموم هوموکوراپم و نام عمومی آلیسوم از خانواده خردل می باشد. این دانه ها گرد، پهن و تقریبا خاکستری رنگ هستند و روی آنها موسیلاژ یا لعاب وجود دارد. گیاه مربوطه علفی، یک ساله و کوچک با برگ های باریک و نوک تیز است و در جنوب و جنوب شرق ایران رویش دارد. هر دو نوع قدمه در طب سنتی ایران به عنوان لینت دهنده، مقوی و دافع سنگ های ادراری مصرف می شوند.
خواص قدومه شیرازی در طب سنتی
ابن سینا (شیخ الرئیس ) در کتاب قانون راجع به قدومه چنین گفته است : قدومه یا تودری که نام عربی قدومه است دارای طبیعت گرم و تر است. در تند مزگی و تندی مانند تخم ترتیزک بیانی است. ورم سفت را نرم می کند و ضمادش التهاب را فرو می نشاند. ضمادش سفتی نقرس را نرم می کند. تودری شهوت انگیز و خوراکی آن خلط آور است.
در مخزن الادویه راجع به قدومه چنین آمده است : تودری که به اصفهانی به آن قدومه گویند، سه قسم می باشد : سرخ و زرد و سفید که سرخ آن را در اصفهان قدومه گلگون نامند. طبیعت آن گرم و تر و بعضی گویند گرم و خشک است. هر سه قسم در خواص نزدیک به هم هستند، جهت سرخ کردن رنگ رخسار، تصفیه صوت و همراه با عسل جهت خروج خلط های شش و آشامیدن پخته آن با شراب جهت دفع سموم مفید است و استفاده می شود.
خواص قدومه شیرازی (طبیعت و خواص درمانی)
- طبیعت قدومه گرم و تر است.
- خواص دارویی این گیاه به طور خلاصه عبارتند از:
- درمان ورم های سفت مثل ورم بیضه، ورم پستان، ورم بیخ گوش و جوش های سرطانی از خواص قدومه شیرازی است. به این منظور قدومه را در آب خیس کنید (غلیظ) و به صورت ضماد روی آن بگزارید.
- برای چاق شدن قدومه را در کمی سرکه دم و میل کنید.
- خوردن جوشانده قدومه باعث باز شدن عروق ریز مخصوصا عروق کرونر می شود.
- برای قطع اخلاط خونی قدومه را با عسل مخلوط و روزی یک قاشق مرباخوری با کمی آب گرم بنوشید.
- از خواص قدومه شیرازی صاف کردن صدا و از بین بردن التهابات گلو است، به این منظور 4 گرم قدومه را در 300 سی سی آب جوش دم کنید و آرام آرام بنوشید.
- برای باز شدن رنگ چهره از دم کرده قدومه استفاده می شود.
- یکی از خواص قدومه شیرازی درمان سرفه های خشک و خونی است، به این منظور 10 گرم تخم قدومه را در 1 لیتر آب بجوشانید و در طول روز میل کنید.
- برای زیاد شدن اشتها 3 گرم قدومه را در 300 سی سی آب جوش نیم ساعت دم کنید و روزی 3 فنجان بنوشید.
- برای دفع شن یا سنگ کلیه قدومه را 12 ساعت در گلاب خیس کنید، صبح ناشتا با کمی آب و سکنجبین بنوشید.
- برای کولیت کبدی و کلیوی از قدومه می توان استفاده کرد، ابتدا آن را خیس، سپس بجوشانید و پس از سرد شدن میل کنید.
- از دیگر خواص قدومه شیرازی که در قدیم از آن استفاده می شده است، خنثی کردن سم ناشی از گزیدگی جانوران است.
خواص قارچ برای سلامتی که تا بحال نمی دانستید!
