آشنایی با خواص شگفت انگیز چای کوهی برای سلامتی بدن

چای کوهی گیاهی با ساقه رونده است و گل های آن شبیه به سنبله های پنبه مانند و به رنگ صورتی مایل به بنفش هستند. چای کوهی همچنین به نام های گل پشمینه، کلکنه، توکلیجه، چای چوپان، چای پشمی و لولوپشمکی نیز معروف است. چای کوهی که در فصل بهار به گل می نشیند دارای عطر و بوی خاصی است که محبوبیت آن را به عنوان یک دم نوش خوش عطر و طعم دو چندان می کند. این گیاه در ایران در دامنه کوه ای البرز و زاگرس، مازندران، چالوس، چهار محال و بختیاری و برخی نقاط غرب ایران به وفور یافت می شود.

شکل ظاهری چای کوهی

این گیاه فوق العاده معمولاً به صورت بوته ای رشد و قابل دسترس می باشد و از لحاظ ظاهری دارای سنبله هایی از گل به رنگ صورتی مایل به بنفش و زرد می باشد که در میان انبوهی از کرک پشمی قرار گرفته است که بسیاری از نام هایی که برای آن انتخاب شده است به خاطر همین کرک و پشم ها می باشد.

چای کوهی جز گیاهانی می باشد که هم از ساقه، هم برگ و هم گل آن برای تهیه دمنوش استفاده شده و گفته می شود گل های آن دارای خواص و فواید بیشتری می باشد. تاکنون 79 ترکیب از اسانس چای کوهی شناسایی شده است.

اصلی ترین محل رشد

محل اصلی رشد این گیاه در بین سخره ها و کوه ها در ارتفاعات بالا می باشد و خواستگاه اصلی آن در کشور ایران می باشد و در بسیاری از نقاط جهان نام آن را نشنیده اند.چای کوهی در ایران در دامنه کوه های البرز به راحتی رشد می کند و به نوعی رویشگاه اصلی آن در ارتفاعات شهرستان کرج، کوه های چالوس، مازندران و کوهستان های غرب ایران می باشد.

طعم و بوی چای کوهی

خیلی از ما بسیاری از دمنوش های گیاهی را به خاطر اینکه دارای طعم تلخ و بد مزه ای می باشند اصلا دوست نداریم، اما چای کوهی از گزینه های متفاوتی می باشد که می توان گفت نسبت به بیش از 90 درصد دمنوش ها دارای طعم مناسب تری می باشد و به نوعی خوش مزه می باشد.از لحاظ طعم و مزه ای می توان این چای را به نوعی با ترکیبی از نعناع، بابونه و لیمو ترش مقایسه کرد و از نظر رایحه و بو نیز این گیاه شبیه به لیموترش می باشد و جز گیاهان با عطر و رایحه بالا به حساب می آید.چای کوهی از لحاظ ظاهری با چای هوفاریقون بسیار شبیه می باشند و مشاهده می شود که بسیاری از عطاری ها آنها را به اشتباه یکی می دانند، شما می توانید از همین عطر و بو برای شناسایی این گیاه اقدام کنید.

خواص چای کوهی

برگ ، ساقه و گل های گیاه چای کوهی را در آب جوش قرار داده و آن را دم کرده و چای داغی از آن درست می کنند. این چای، برای درمان برخی از بیماری ها و همچنین از سر تفنن، نوشیده می شود. اعتقاد بر این است که چای کوهی، سیستم ایمنی بدن را افزایش می دهد و به درمان سرماخوردگی کمک می کند. این چای خلط آور بوده و در درمان برونشیت و آسم مؤثر است. همچنین چای کوهی سوزش معده و زخم معده را بهبود می بخشد، از اضطراب کاسته و موجب خواب راحت و عمیق می شود. با وجود اینکه این چای عاری از کافئین است، انرژی بدن را افزایش می دهد.

چای کوهی طعم خوبی دارد و برای بیشتر ذائقه ها خوشایند است. طعم آن تقریبا شبیه ترکیبی از بابونه، نعناع و لیمو است. بوی این چای، مانند گیاه لیموترش دلچسب است. البته چای کوهی، مانند بسیاری از داروهای گیاهی، به اندازه کافی مورد بررسی های بالینی قرار نگرفته و فواید آن به شکل علمی اثبات نشده است. بنابراین از این گیاه به منظور تشخیص، درمان و معالجه یا پیشگیری از بیماری استفاده نمی شود.با این حال در درمان های سنتی از این چای به دلیل فواید آن استفاده های متعددی می شود. در ادامه فواید چای کوهی برای سلامت شرح داده شده است:

۱. ویژگی های آنتی اکسیدانی مانند چای سبز

البته ویژگی های آنتی اکسیدانی یک فنجان دم کردهٔ چای کوهی به اندازه یک فنجان چای سبز نیست، اما به دلیل ویژگی زیست فراهمی آن، با چای سبز قابل مقایسه است. در بررسی های علمی مشخص شده، چای کوهی می تواند از میتوکندری های بدن در برابر صدمات اکسایشی محافظت کند. همچنین بنابر بررسی های آزمایشگاهی، اسانس چای کوهی می تواند از نظر آنتی اکسیدانی تا حدی مؤثر باشد. محققان در سال ۲۰۱۱ نیز در بررسی های خود متوجه شدند که این چای خواص ضدمیکروبی و ضدتشنج دارد.

۲. کاهش اضطراب و افزایش خواب راحت

چای کوهی به دلیل ویژگی های آرام بخشی و تسکین دهندگی از دیرباز مورد توجه افراد قرار گرفته است. مشخص شده است که این گیاه متابولیت های پینن (pinene ) به نام های میرتنول (myrtenol ) و وربنول (verbenol) دارد و ویژگی های آرام بخشی اش به دلیل وجود این مواد شیمیایی است.در بررسی محققان آلمانی مشخص شد که این مواد شیمیایی با گیرنده های GABA در مغز، در تعامل هستند. (گیرنده های گاما آمینوبوتیریک اسید، نوعی میانجی عصبی مهم در سیستم مرکزی بدن است که عموما نقش مهاری دارد؛ یعنی تحریک های عصبی یا تضعیف آنها را مهار می کند). به همین دلیل است که چای کوهی برای درمان بی خوابی و داشتن خوابی راحت مناسب است و ویژگی های ضداضطرابی دارد. این گیاه در هوشیاری افرد نیز مؤثر است.

۳. بازدارندهٔ پلاک آمیلوئید (علامت آلزایمر)

البته باید گفت که وجود پلاک آمیلوئید در مغز، ریشه اصلی ابتلا به آلزایمر نیست (و دلیل این بیماری هنوز کاملا مشخص نشده است)، اما وجود این پلاک در مغز، معمولا نشان دهندهٔ وجود بیماری آلزایمر است. هرچه آلزایمر پیشرفت کند، مقدار این پلاک در مغز بیشتر خواهد شد. محققان در بررسی های این چای روی نمونه های حیوانی، متوجه شدند که عصارهٔ چای کوهی می تواند از تشکیل آمیلوئید در سر حیوانات پیشگیری کند. این بررسی در سال ۲۰۱۸ منتشر شد.

۴. افزایش حافظه و بهبود یادگیری

دانشمندان نروژ و آلمان، با بررسی موش های آزمایشگاهی که سن آنها بالا بود و علائم بیماری آلزایمر داشتند، فهمیدند که چای کوهی، نه تنها از مقدار پلاک آمیلوئید در مغز کم می کند، بلکه به عملکرد و بقای سیستم عصبی این حیوانات نیز کمک می کند. این گیاه توانست حافظه این موش های آزمایشگاهی را بهبود بخشد و ظرفیت یادگیری را در آنها افزایش دهد.

۵. کاهش رشد سلول های بدخیم سرطان دهانهٔ رحم

محققان مجارستان در سال ۲۰۱۷، چای کوهی را در سه خط سلولی سرطان دهانه رحم انسان بررسی کردند. مقدار ۳۰ میکرومتر (۰,۰۳ میلی متر) از عصارهٔ چای کوهی، می تواند جلوی رشد این سلول های سرطانی را تا ۵۰ درصد بگیرد. البته این بررسی در آزمایشگاه انجام است. این محققان ۶ ترکیب مختلف چای کوهی را آزمایش کردند و متوجه شدند که دو ترکیب پامی فرین ایی (pomiferin E) و متوکسی ساکورانتین-۶ (6-methoxysakuranetin)، بیش از ترکیبات دیگر در درمان این بیماری مؤثرند.

۶. پیشگیری از سرطان ملانوما، سینه و رودهٔ بزرگ در آزمایشگاه

محققان ایتالیایی، اسانس چای کوهی را روی سرطان سینه، رودهٔ بزرگ و ملانومای انسان در آزمایشگاه بررسی کردند و این گیاه توانست تا حد زیادی جلوی تکثیر سلول های سرطانی را بگیرد. این محققان می گویند، عملکرد چای کوهی در برابر سیس پلاتین (دارویی که در درمان های سرطان پرکاربرد است) بهتر است.

۷. ضداضطراب

این گیاه حاوی فلاونوئیدهاست که اثرات بازدارندگی روی مونوآمین اکسیداز دارند (این آنزیم ها در مغز، میانجی های عصبی مونوآمین را تخریب می کنند). بازدارنده های مونوآمین اکسیداز نوعی دارو هستند که برای درمان افسردگی، اختلال ترس و وحشت و ترس اجتماعی به کار می رود. اگرچه مطالعات انسانی هنوز انجام نشده است، اما بررسی محققان ترکیه نشان می دهد که چای کوهی می تواند اثرات ضدافسردگی داشته باشد.

۸. کاهش فشار خون

دانشمندان صربستان، ترکیباتی در چای کوهی یافتند که ویژگی های رگ گشایی دارد و می تواند فشار خون را پایین بیاورد. البته این محققان، این آزمایش را روی خرگوش ها و در آزمایشگاه انجام دادند. این چای مانند چای ترش برای درمان فشار خون بالا عالی است.

۹. ویژگی های ضدالتهابی

کاراگینان، نوعی ماده شیمیایی است که در چای کوهی، مانند شیر بادام یافت می شود و این ترکیب، در آزمایش های روی حیوانات، ویژگی ضدالتهابی از خود نشان داده است. دانشمندان کمی از کراگینان را روی پوست قرار دادند و این گیاه ویژگی های ضدالتهابی بروز داد.مقدار ۱۰۰ و ۲۰۰ میلی گرم در هر کیلوگرم از وزن بدن از ترکیبات فنولی که از چای کوهی گرفته می شود، می تواند به اندازه داروی دومتاسین (domethacine)، ویژگی ضدالتهابی داشته باشد.

۱۰. افزایش تراکم و استحکام استخوان

البته این اثر چای کوهی هنوز روی انسان آزمایش نشده، اما محققان می گویند چای کوهی می تواند استخوان ها را سالم نگه دارد.دانشمندان به مدت ۶ ماه، به موش های آزمایشگاهی، عصارهٔ چای کوهی دادند. تفاوت تراکم استخوان در این موش ها در قسمت های درشت نی و استخوان ران، نسبت به موش های دیگر که بدون درمان باقی مانده بودند، چشمگیر بود.

۱۱. بهبود دستگاه گوارش

محققان در بررسی های سال ۲۰۱۲ خود، به این نتیجه رسیدند که چای کوهی می تواند روی سلامت معدی و روده ای و اختلال های مربوط به آن، اثر مثبتی بگذارد. در واقع، به دلیل وجود آنتی اکسیدان و فنول های طبیعی در این گیاه، چای کوهی می تواند از التهاب موجود در مجرای معدی و روده ای، بکاهد. این چای با کاهش سمیت و التهاب در دستگاه گوارش بدن، در درازمدت اثرات محافظتی روی آن دارد.

مضرات چای کوهی

• چای کوهی با داشتن طبع گرم و خشک برای افراد گرم مزاج مضر است و مصرف زیاد آن باعث خون آلود شدن ادرار می شود.
• در زنان باردار ممکن است منجر به سقط جنین شود.
• افرادی که داروهای آسم، قرص ضد بارداری، داروهای رفع حساسیت و ضد سرماخوردگی مصرف می کنند نباید از این گیاه استفاده کنند.
• چای پشمی به دلیل اشتها آور بودن برای افرادی که اضافه وزن دارند توصیه نمی شود.

طریقه مصرف چای کوهی

چای کوهی را باید به صورت دمنوش استفاده کرد، به این صورت که مقداری چای کوهی خشک شده را در دو لیوان آب جوش بریزید و همانند چای معمولی بگذارید دم بکشد. بعد از آن می توانید دمنوش را صاف کرده و با عسل یا نبات میل کنید. همچنین می توانید ترکیب چای کوهی و آب را روی حرارت ملایم قرار دهید و بگذارید چند دقیقه بجوشد و سپس جوشانده چای کوهی را مصرف نمائید.

در مورد گلوتامین چه می دانید؟