گیر افتادن عصب اولنار آسیبی بسیار رایج به عصبی است که از بازو در سمت خارج دست به انگشتان دست می رسد.اگر چه که گیر افتادگی عصب اولنار معمولا جدی نیست، اما اگر سریعا درمان نشود، می تواند عواقب دائمی از جمله فلج و از دست دادن احساس در دست یا بازوی آسیب دیده داشته باشد. با این حال با تشخیص و درمان مناسب، اکثر افراد مبتلا به گیر افتادگی آن می توانند بهبود کامل داشته باشند.
علل آسیب عصب اولنار
آسیب عصب اولنار میتواند به علت ورود جسم نافذ و برنده به درون اندام فوقانی و پاره کردن عصب ایجاد شود و یا ممکن است عصب به علتی و بصورت موضعی تحت فشار قرار گیرد عصب اولنار در تمام مسیرش از زیر بغل تا نوک انگشتان ممکن است به علت ورود اجسام برنده پاره شود. این پارگی میتواند کامل یا ناکامل باشد. شایعترین محل پارگی عصب اولنار در پایین ساعد و ناحیه مچ دست است. مکانیسم دوم آسیب عصب اولنار تحت فشار قرار گرفتن عصب است. این فشار موضعی میتواند به علل زیر ایجاد شود
- بد جوش خوردن یک شکستگی و فشار مستقیم استخوان بد جوش خورده
- جوش نخوردن یک شکستکی و بدنبال آن تغییر شکل استخوان و یا تشکیل کال فراوان در محل جوش نخوردگی و متعاقب آن فشار به عصب
- تومور های خوش خیم و بدخیم استخوان و یا بافت نرم
- تحت فشار قرار گرفتن عصب در پشت اپی کندیل داخلی آرنج و در حین عبور عصب از آن ناحیه که به آن سندروم تونل کوبیتال میگویند
- شکستگی های ایی کندیل داخلی آرنج
- تحت فشار قرار گرفتن عصب در مچ دست و در حین عبور از کانال گویان که به آن سندروم تونل اولنار میگویند
- شکسته شدن استخوان همیت در مچ دست
علائم آسیب عصب اولنار
عصب اولنار حاوی هم رشته های عصبی حسی و هم رشته های حرکتی است ولی رشته های حرکتی آن بیشتر است. در دست عصب اولنار بیشتر حرکتی و عصب مدیان بیشتر حسی است. پس آسیب به این عصب میتواند هم ایجاد اختلال حسی و هم حرکتی کند.
در صورتیکه آسیب کامل باشد حس پوستی در قسمتی از اندام بطور کامل از بین رفته و حرکات عضلات مربوطه هم فلج میشوند و اگر آسیب عصب نسبی باشد کاهش حس و ضعیف شدن عضلات بوجود میاید.
علائم آسیب های عصب اولنار بسته به محلی که در آن عصب آسیب دیده متفاوت است. هر چه محل آسیب بالاتر بوده و به ریشه اندام نزدیک تر باشد بافت های بیشتر متاثر میشوند. در مواردی که محل آسیب عصب اولنار ناحیه مچ دست یا پایین ساعد باشد مهمترین علائم آن عبارتند از:
اختلال حسی از علائم آسیب عصب اولنار
اختلال حسی وضعیتی است که سیستم حسی در کاربرد و یکپارچه کردن لطلاعات حسی مشکل دارد. کاهش یا از بین رفتن حس قسمت کف دستی انگشت کوچک و قسمت داخلی انگشت انگشتری. در مواردی که آسیب عصبی مزمن شود پوست این نواحی خشک شده و ممکن است ناخن ها تغییر شکل بدهند. به علت اختلال حسی ممکن است سوختگی و زخم هایی در این انگشتان ایجاد شود.
اختلال حرکتی از علائم آسیب عصب اولنار
به علت فلج عضله اددکتور شست، نزدیک کردن شست به انگشت سبابه دچار اختلال میشود. این اشکال اساس علامت فورامن Forament sign را تشکیل میدهد. در این تست پزشک یک ورقه کاغذ را در بین انگشتان اول و دوم دست بیمار قرار داده و از او میخواهد کاغد را نگه دارد. در فرد سالم شست به کناره خارجی کف دست نردیک شده و کاغذ را میگیرد ولی در کسی که دچار فلج عصب اولنار شده است چون عمل اداکشن یا نزدیک کردن شست مختل شد ه است فرد برای گرفتن کاغذ بند آخر شست خود را خم میکند.
تست دیگر در این بیماران اینست که از وی میخواهند انگشتان دست را از هم دور و نزدیک کند. در فلج عصب اولنار به علت فلج شدن عضلات بین استخوانی این کار انجام نمیشود. در موارد مزمن عضلات هیپو تنار لاغر و آتروفی میشوند و مفاصل متاکارپوفالانژیال انگشتان چهارم و پنجم دست به حالت خم به پشت در آمده و مفاصل اینترفالانژیال این انگشتان خم میشوند و حالتی به دست میدهند که به آن دست چنگالی میگویند.
در مواردی که محل آسیب عصب اولنار، بازو و آرنج باشد بجز علائم ذکر شده به علت فلج شدن عضلات خم کننده انگشتان دوم و سوم و عضله خم کننده مچ دست در طرف اولنار، خم کردن انگشتان چهارم و پنجم دست و خم کردن مچ دست دچار اختلال میشود.
تشخیص آسیب عصب اولنار
تشخیص صحیح گیر افتادگی ، برای جلوگیری از از دست دادن عملکرد و حس در دست و انگشت آسیب دیده ضروری است.اگر فرد بیش از چند هفته به علائم مربوطه مبتلا باشد، باید به متخصص طب فیزیکی مراجعه کند. به همین ترتیب، فردی با علائم شدید می بایست سریعا به بهترین پزشک متخصص طب فیزیکی مراجعه کند.در طی معاینه برای گیر افتادن عصب اولنار، پزشک با سوالاتی در رابطه با سلامت عمومی و سابقه پزشکی، از جمله داروهایی که ممکن است بیمار مصرف کند، شروع می کند.
پس از بحث در مورد وضعیت کلی سلامت و سابقه پزشکی، متخصص طب فیزیکی دست و بازوی فرد را بررسی خواهد کرد.در طول معاینه پزشک ممکن است آرنج یا مچ دست فرد را خم نماید تا سعی کند علائم را تولید کرده و ببیند که آیا عصب اولنار پس از خم شدن آرنج، خارج از محل خود قرار می گیرد.
دکتر همچنین قدرت دست و انگشتان و حس در دست را بررسی خواهد کرد.بسته به نتایح ارزیابی، ممکن است فردی با علائم گیر افتادگی عصب اولنار نیاز به انجام آزمایش های دیگر داشته باشد، از جمله:تصویربرداری اشعه ایکس برای بررسی آرنج برای اسپورهای استخوان، شکستگی ها و یا هر گونه مسائل دیگر که ممکن است باعث فشرده سازی شود.مطالعات هدایت عصبی، بطوریکه سوزن های کوچک برای بررسی عملکرد عضلات و عصب اولنار به عضلات اطراف این عصب وارد می شوند.
درمان گیر افتادگی عصب اولنار
سندروم های گرفتگی یا گیر افتادگی عصبی به این علت که بر اعصاب محیطی مختلفی اثر گذارند، انواع متفاوتی دارند.برای جلوگیری از دست دادن عملکرد درست و حس در دست و انگشت آسیب دیده بایستی تشخیص به صحیح ترین حالت ممکن صورت گیرد. برای شروع پزشک ابتدا به معاینه پرداخته و طی آن سوالاتی در رابطه با سلامت عمومی، سابقه پزشکی و حتی داروهایی که ممکن است بیمار مصرف کند را می پرسد.
پس از بحث در مورد وضعیت کلی بیمار، متخصص طب فیزیکی، دست و بازوی فرد را تحلیل و بررسی خواهد کرد. پزشک برای دریافتن ناحیه آسیب دیده در دست ممکن است آرنج یا مچ دست را خم کند تا علائم تولید کرده را ببیند و مشاهده کند که آیا عصب اولنار به هنگام خم شدن آرنج، خارج از محل خود قرار می گیرد یا خیر.
علاوه بر معاینه ممکن است بیمار نیاز به انجام آزمایش های دیگر نیز داشته باشد از جمله تصویر برداری اشعه ایکس برای بررسی آرنج برای اسپورهای استخوان، شکستگی یا هرگونه مسائل دیگری که ممکن است باعث فشرده سازی عصب شود.برای درمان این بیماری ابتدا باید شدت گیر افتادگی را تشخیص دهیم. هنگامی که آسیب کم است، پزشک از درمان های غیر جراحی بهره می گیرد. این درمان های غیر جراحی ممکن است ترکیبی از موارد زیر باشد:
- استفاده از داروهای ضد التهابی برای کاهش تورم
- بریس یا اسپیلنت آرنج برای صاف نگه داشتن آرنج در شب
- تمرینات ورزشی و فیزیوتراپی برای کمک به لغزش صحیح عصب در بازو
درمان گیر افتادگی عصب اولنار با جراحی
اگر هنگامی که گیر افتادگی عصب شدید بوده و درمان غیر جراحی بی فایده باشد، پزشک درمان از طریق جراحی را توصیه خواهد کرد. گزینه های درمان جراحی برای این عارضه عبارتند از:
- آزادسازی تونل کاربیتال
- انتقال عصب اولنار قدامی
- اپی کندیل مدیال
پیشگیری از سندروم گیر افتادگی عصب اولنار
برای پیشگیری از ابتلا به سندروم گیر افتادگی عصب اولنار با انجام برخی اقدامات نظیر:
- استفاده از روش های ارگونومیک در محل کار و منزل
- اجتناب از انجام حرکات مکرر و تکراری
- اجتناب از انجام حرکاتی که باعث ایجاد درد می شوند.
- کشش قسمت آسیب دیده
- درمان بیماری های زمینه ای مانند دیابت یا روماتیسم مفصلی
علت تیک عصبی و راههای درمان تیک عصبی
