یکی از علل مهم پوسیدگ ها تمیز نکردن دهان و دندان های شیری کودک به وسیله مادر است که توسط پزشک باید آموزش داده شود. این کار توسط یک پارچه یا گاز استریل به وسیله مادر انجام می شود. کمی که کودک بزرگ تر شد مادر می تواند با مسواک های انگشتی یا دستی شب ها پیش از خواب دندان های او را تمیز و پاک کند. این کار بسیاری از پوسیدگی ها را پیشگیری خواهد کرد.
عادات غذایی موثر در جلوگیری از پوسیدگی دندان کودک:
در کنار مسواک زدن منظم ، رژیم غذایی کودک نقش کلیدی در سلامت کلی دندان دارد. اغلب ، شکر بزرگترین عامل مشکل ساز است. هرچه دندانهای کودک شما طولانی تر و بیشتر در معرض قند ها باشد ، خطر حفره های دندانی بیشتر می شود. غذاهای “چرب و چسبنده” مانند کارامل چسبنده ، تافی ، آدامس و میوه های خشک بخصوص هنگامی که در دهان باقی بماند و دندان ها را دربه مدت چندین ساعت در معرض شکر قرار دهد می تواند آسیب جدی به دندان ها وارد نماید.
استفاده از غذای سالم، با مقدار فراوان کلسیم و ویتامین دی که سبب جذب کلسیم می شود ، کلیه مواد مغذی لازم برای ساخت دندان های قوی و سالم و همچنین تقویت لثه ها و بافت دهان را تأمین میکند. کودکان می توانند کلسیم کافی را از 3 یا 4 وعده غذایی روزانه لبنیات و همچنین از بسیاری منابع دیگر (به عنوان مثال آب پرتقال غنی شده با کلسیم ، سبزیجات سبز) نیز دریافت کنند.
عوارض و ضرورت درمان پوسیدگی
کاهش توانایی جویدن
درصورتی که دندان های کودک دچار پوسیدگی وسیع باشد توانایی جویدن و استفاده از مواد غذایی متنوع کاهش می یابد.حتی ممکن است کودک بدون این که ابراز کند موقع جویدن درد دارد یا قادر به جویدن نیست از خوردن بعضی از مواد غذایی امتناع کند و والدین گمان می کنند که کودک بی اشتها است یا آن ماده غذایی را دوست ندارد.این کودکان معمولاً به عنوان کودکان بی اشتها و یا اصطلاحاً «بدغذا» شناخته می شوند، درحالی که با درمان پوسیدگی های موجود در دهان آن ها وضعیت تغذیه به صورت چشمگیری بهبود می یابد.
عدم توانایی حفظ فضای لازم برای رویش دندان دائمی
درصورتی که پوسیدگی دندان اطفال به موقع درمان نشوند و پیشرفت نمایند ممکن است مجبور به کشیدن دندان ها شویم.در این صورت باید کودک وسایلی به نام فضا نگهدار را سال ها در دهان خود داشته باشد زیرا در غیر این صورت با از دست رفتن فضای موردنیاز برای رویش دندان دائمی در آینده نیاز به درمان های پیچیده ارتودنسی خواهد بود.
مشکلات مربوط به کاهش زیبایی و اعتمادبه نفس
مسلماً دندان های پوسیده و نازیبا در زیبایی و اعتمادبه نفس و روابط اجتماعی کودک تأثیرگذار خواهند بود و ممکن است عوارض ماندگاری بر شخصیت در حال رشد کودکان برجا بگذارد.
عوامل متعددی بر ایجاد پوسیدگی دندانی و گسترش آن اثر دارند. در زیر به ذکر برخی از مهم ترین عوامل ایجادکننده پوسیدگی می پردازیممیکروب استرپتوکوک موتانس که یکی از اصلی ترین میکروارگانیسم هایی است که در محیط دهان ایجاد پوسیدگی می کند و می تواند از دهان پدر و مادر و به خصوص مادر که در ارتباط نزدیک تری با کودک است انتقال یابد.مثلاً ماده غذایی که مادر ابتدا می چشد و در داخل دهان کودک قرار می دهد. استفاده از یک قاشق به صورت هم زمان و یا دادن میوه یا ماده غذایی گاز زده به کودک و یا بوسیدن کودک از ناحیه دهان باعث انتقال استرپتوکوک موتانس از دهان والدین به کودک می گردد. به خصوص اگر والدین پوسیدگی های دندانی وسیع و درمان نشده داشته باشند.این انتقال مخصوصاً در دوران ۱۹ تا ۳۳ ماهگی بیشتر است.
بهترین درمان پوسیدگی دندان برای کودکان 2 تا 3 سال چیست؟
دندان های شیری به دلیل این که موقتی هستند به اندازه دندان های دائمی به آنها اهمیت داده نمی شود. ممکن است دندان های کودکان در سنین پایین به دلایل مختلف دچار پوسیدگی شوند. این پوسیدگی ها ممکن است موجب تخریب ساختار دندان و همچنین ایجاد درد شود. پوسیدگی دندان در کودکان تغذیه آنها را دچار مشکل می کند. البته در ظاهر و تکلم کودک نیز بی تأثیر نخواهد بود.
این پوسیدگی ها ممکن است از سنین خیلی پایین آغاز شود که همین مسئله مشکلاتی را هم برای کودک و هم برای دندانپزشک و والدین فراهم خواهد کرد. ترمیم این دندان ها برای دندانپزشک معضل محسوب می شود. به این پوسیدگی که به طور معمول به صورت ضایعه ای حفره دار یا بی حفره در دهان کودکان زیر 6 سال اتفاق می افتد، پوسیدگی های زودرس دوران کودکی گفته می شود. مکانیسم پوسیدگی دندان ها یکسان است و وجود مواد قندی موجب تغذیه باکتری های پوسیدگی زا می شود که با تولید اسید به پوسیدگی دندان ها منجر خواهد شد. این پوسیدگی ها به علت های مختلف ایجاد می شود.
سایر نکات
- تمام نوزادان هنگام مراجعه به دندانپزشکی از 6 ماهگی تا 5 سالگی از لاک فلوراید استفاده دوره ای خواهند داشت.
- تمام کودکان در اوایل 6 ماهگی باید به دندان پزشکی ارجاع داده شوند.
- تمامی کودکان در سال های اولیه زندگی خود باید هر زمان که امکانش فراهم بود معاینه دقیق دندانی و مراقبت منظم از دندان و دهان خود داشته باشند.
- والدین باید میزان مصرف میان وعده های شیرین را به دو وعده در روز ( با در نظر گرفتن غذاها و آبمیوه های سالم ) محدود کنند زیرا قند موجود در آن ها سبب پوسیدگی دندان کودک خواهد شد.
- والدین باید به محض رویش اولین دندان کودک ، دندان های او را با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنند.