گوارش یک فرآیند بسیار پیچیده می باشد که از لحظه ای که شما غذا را به دهان وارد می کنید شروع می شود و تنها زمانی پایان می یابد که همه مواد مغذی توسط سیستم گوارشتان جذب شده باشد. اگر چه خوردن غذاهای سالم و مغذی به عنوان کلید سیستم گوارشی سالم محسوب می شود، ضروریست که در مورد نحوه غذا خوردن و جویدن آن در دهان نیز تأمل کرد. جویدن مکانیکی تکه های بزرگ غذا را به ذرات کوچکتر تجزیه می کند. این امر باعث می شود که سطح آن برای عمل آنزیم ها افزایش یابد.
بنابراین بدون جویدن مناسب، کل فرآیند هضم در اولین مرحله آن که حل شدن با بزاق دهان است، مختل خواهد شد. نداشتن دندان توانایی درست خوردن و جویدن غذا را از فرد گرفته و هضم غذا را تحت تاثیر قرار می دهد لذا نیاز است افرادی که حتی یک دندان خود را از دست داده اند حتما به دندانپزشک مراجعه کرده و این مشکل را برطرف نمایند.
عملکرد دندان در گوارش
انسان های بالغ باید ۳۲ دندان داشته باشند که ۴ عدد از آن ها دندان عقل است . این ۴ دندان شاید هرگز رشد نکنند و یا به دلیل کمبود فضا و دلایل دیگر ، کشیده شوند . دندان ها دسته بندی مختلفی دارند و هر دسته کار مشخصی انجام می دهد. می توان به دندان ها به عنوان اندام های جویدن هم نگاه کرد که نقش مهمی در فرآیند گوارش دارند! جویدن غذا سیگنالی به بزاق دهان برای کمک به خردکردن کربوهیدات ها می دهد.به بخش هایی از دندان که مشخص هستند ، تاج گفته می شود . ساختار لایه بیرونی تاج شامل سطحی بیرونی و سخت به نام مینا می باشد . مینا سخت ترین ماده در بدن انسان است .دندان های آسیا سطح وسیعی از فرورفتگی ها و شیار ها دارند. این فرورفتگی ها باعث می شود تا دندان های آسیا ی بالا و پایین برای خرد کردن غذا بین هم مناسب باشند . در هر یک از ۴ قوس دهان ، دندان آسیا وجود دارد . دندان های آسیا آخرین دندان های واقع در هریک از ۴ طرف دهان هستند . در حقیقت در هر سمت ۳ دندان آسیا قرار دارد که دندان چهارم همان دندان عقل است .
دندان های پیشین دارای لبه هایی تیز هستند که برای بریدن غذا ساخته شده اند . ۶ دندان پیشین در بالا و ۶ عدد در پایین دهان قرار دارند . در گوشه هر ردیف از دندان های پیشین ، دندان های نیش قرار دارند . این دندان ها ریشه هایی طویل داشته و برای گسیختنغذا طراحی شده اند . دندان های نیش غذا را بریده و به کمک زبان به سمت دندان های آسیا و آسیای کوچک انتقال می دهند . دندان های عقبی با سطوح خود به جویدن و خرد کردن غذا کمک می کنند .
دندان های آسیا ی کوچک از آسیا کوچک ترند و با خرد کردن غذا به عمل جویدن کمک می کنند . در بخش های انتهایی دندان ها، ۲ دندان آسیای کوچک هم قرار دارند که بین دندان های نیش و آسیا قرار گرفته اند .
چگونگی تاثیرگذاری نداشتن دندان بر روی هضم غذا
در زیر به چند مورد از تاثیرگذاری های منفی نداشتن دندان بر روی هضم غذا و دستگاه گوارش اشاره می کنیم
1. عدم فعالیت درست آنزیم ها
بزاق حاوی آنزیم آمیلاز است که عهده دار تجزیه نشاسته در غذا می باشد. برای اینکه این آنزیم به درستی بر روی غذا عمل کند، غذا باید به درستی جویده شده و به مولکول های کوچک تقسیم شود. این بدین معنی است که اگر شما یک یا چند دندان نداشته باشید، غذا به درستی شکسته نخواهد شد و فعالیت آنزیم مهار می شود و شما مقدار زیادی مواد مغذی را از دست می دهید.
2. مشکل در بلع مواد غذایی
در صورت جویده نشدن غذا و عدم تقسیم آن به قطعات کوچک تر، بلعیدن یک مشکل بزرگ است که در کل سیستم گوارشی تاثیر می گذارد. دلیل اینکه اکثر کودکان مشکلات بلع دارند اینست که رشد دندان هایشان کامل نشده است. این دقیقا همان چیزی است که در بزرگسالانی که دندان هایشان را از دست داده اند اتفاق می افتد.
3. تولید کمتر بزاق دهان
زمانی که ما شروع به جویدن غذا می کنیم، بزاق ساخته می شود. اگر دندان های کمی داشته باشیم، کمبود بزاق سبب اختلال در هضم خواهد شد. بزاق در فرایند هضم بسیار سودمند بوده و شامل آمیلاز بزاقی و لیپاز زبانی است که توسط غدد واقع در ریشه زبان ترشح می شوند. این دو آنزیم در هضم نشاسته و لیپید بسیار مهم اند. بنابراين فقدان بزاق سبب حرکت سخت غذا در مری می شود. بزاق به عنوان روان کننده عمل می کند و باعث می شود که غذا برای حرکت در سیستم گوارش دچار مشکل نشود.
4. نجویدن غذا موجب می شود ماهیچه های معده کمتر استراحت کنند
جویدن به طور مستقیم به حرکت غذا در دستگاه گوارش بستگی دارد. پیلوروس یک ماهیچه کوچک در انتهای معده می باشد که به عنوان یک درب برای غذا عمل می کند تا از معده به روده کوچک منتقل شود. تولید بزاق ناشی از جویدن مناسب کمک می کند تا پیلوروس ریلکس بوده و استراحت کند و اجازه دهد که غذا به راحتی درون دستگاه گوارش حرکت کند. نداشتن دندان فرآیند جویدن و به دنباله آن استراحت ماهیچه های معده را کم خواهد کرد.
5.مشکلات گوارشی
از دست دادن دندان های آسیا در جویدن غذاها اختلال ایجاد می کنند. اختلال در جویدن ممکن است بر روی هضم غذا تاثیر منفی بگذارد و باعث مشکلاتی مانند برگشت اسید معده شود.
عوارض نداشتن دندان برای لثه و دهان
افرادی که یک فضای خالی در بین دندان های خود دارند، معمولا سعی می کنند کمتر بخندند. آن ها حتی از لبخند زدن در عکس ها خودداری می کنند. پزشکان نیز بر این عقیده هستند که مشکلات دندانی این چنینی نه تنها زیبایی را به هم می ریزد، بلکه برای سلامت دندان ها نیز مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد.
دندان درد
زمانی که بین دو دندان فاصله وجود داشته باشد و یک دندان از دست داده باشید، دندان های اطراف نیز معمولاً شروع به حرکت کردن می کنند. جدا از این، یک نوع حساسیت در فرد ایجاد می شود و در نتیجه برای جلوگیری از مشکلات بعدی حتما باید این فضای خالی را پر کنید و حفره خالی ای را درون دهان خود نگه ندارید.
رشد باکتری ها
نداشتن چندین دندان سبب می شود فرد نتواند غذا را به خوبی بجود. نجویدن درست غذا موجب ایجاد اختلال در هضم خواهد شد. غذای هضم نشده برای پرورش باکتری ها جایگاه مناسبی است.
سندروم مفصل گیجگاهی فکی
بعد از این که یک دندان از دست می رود، دندان های اطراف شروع به حرکت می کنند، ساختار آنها یکی پس از دیگری تغییر می کند. فک بالا و فک پایین دهان دیگر به طور کامل روی همدیگر قرار نمی گیرند و در نتیجه مفصل فک دچار آسیب دیدگی و کشیدگی می شود. به این پدیده سندروم مفصل فکی گیجگاهی گفته می شود که باعث ایجاد مشکلات زیادی شده و پوسیدگی دندان را ایجاد کرده و حتی آن را افزایش می دهد.
تحلیل استخوان فک
نداشتن یک یا چند دندان و جایگزین نکردن دندان دلیل اصلی تحلیل استخوان فک است. دندان ها باعث تحریک استخوان فک می شوند. اگر دندانی را از دست دهید، استخوانی که دندان داخل آن قرار داشت دیگر تحریک نمی شود و حجم آن کاهش می یابد.
ناهنجاری در اکلوژن دندان ها
نحوه تماس دندان های فک بالا و پایین در هنگام بستن فک را اکلوژن می گویند. نداشتن چند یا یک دندان سبب ایجاد مشکل در بسته شدن فک و اتصال نامناسب دندان های فک بالا و پایین می شود. ناهنجاری اکلوژن باعث مشکلات فراوانی مانند سردرد، درد ماهیچه، ساییده شدن غیرعادی دندان ها، از دست دادن دندان، حساسیت یا حتی اختلالات مفصل گیجگاهی فکی می شود.
بیماری های مرتبط با لثه و دندان
زمانی که دندان از دست می رود، ساختار دندان های اطراف هم تغییر می کنند و در نتیجه فرد نمی تواند قسمت هایی از لثه را به خوبی مسواک بزند و نخ دندان بکشد. همین باعث تجمع باکتری و آلودگی می شود و بعضی از قسمت ها به درستی تمیز نمی شوند. بیماری های لثه و پریودنتال و پوسیدگی دندان همگی به دلیل این فضای خالی ایجاد می گردند. دندان های سالم باقی مانده هم می توانند مستعد بیماری ها و اختلالات دهان و دندان شوند.
از دست دادن زیبایی چهره
از دست دادن دندان روی زیبایی تاثیرگذار است. استخوان فک تحلیل رفته در اثر از دست رفتن دندان، چهره شما را بسیار پیرتر نشان می دهد.
تاثیر بر صحبت کردن
دندان ها بر نحوه صحبت کردن شما تاثیرگذارند. دندان کشیده شده ممکن است باعث شود که نتوانید کلمات و صداهای مشخصی را درست تلفظ کنید و در ادای برخی کلمات دچار مشکل شوید یا نداشتن دندان جلو سبب شود آب دهانتان هنگام صحبت کردن به بیرون پرتاب شود.
مراقبت از دندان مصنوعی کاشته شده در فضای خالی
بعضی از افراد این فضای خالی را با دندان مصنوعی پر می کنند که حتماً باید دندان های شکسته شده توسط دندانپزشک از ریشه خارج شود. ممکن است که استخوان فک کمی تحلیل رفته باشد که عاملی برای ایجاد تغییراتی در صورت فرد هم خواهد شد. با پر کردن این قسمت، از تحلیل استخوان فک جلوگیری می شود و به زیبایی فرد اضافه می کند و عزت نفس او را افزایش خواهد داد.