از سیر تا پیاز رفع یبوست با گیاهان دارویی

یکی از آزاردهنده ترین و شایع ترین بیماری ها در دنیا، یبوست است. چیزی حدود ۲۰% مردم دنیا از یبوست رنج میبرند و این میزان در افراد مسن حتی بیشتر هم می باشد. به دفع مدفوع کمتر از ۳ بار در هفته، یبوست گفته می شود. اصولا غذایی که می خوریم، وقتی وارد روده ها می شود، آب آن جذب شده و سفت می گردد و به شکل مدفوع خارج می شود. در یبوست، چون غذا طولانی در روده ها می ماند، بیش از حد سفت و خشک شده، و درنتیجه دفع آن سخت و دردناک می شود. پس می توانیم نتیجه بگیریم که هر چقدر غذا مدت کمتری در روده ها بماند، آب آن کمتر جذب شده و درنتیجه دفع آن راحت تر می شود. گیاهان ملین به حرکت روده کمک می کنند و باعث خارج شدن مدفوع از بدن می شوند. همچنین اضافه کردن فیبر و مایعات به برنامه غذایی افرادی که یبوست دارند، ضروری است. درمان های گیاهی زیر می تواند به رفع یبوست کمک کند.

سنا، جادویی برای یبوست

از عصاره برگ خشک و غلاف سنا برای درمان گیاهی و خانگی یبوست استفاده می شود. گلیکوزیدها که ماده موثره موجود در سنا هستند، خاصیت مسهل دارند و به دفع سریع تر و در نتیجه نرم تر مدفوع کمک می کنند. تاثیر میوه این گیاه از برگ آن خفیف تر است. سنا را باید به صورت کوتاه مدت و دوزی که پزشک تعیین می کند استفاده کنید. استفاده بلند مدت و دوز بالای آن می تواند به کبد آسیب وارد کند.

ارجنگ، گیاهی با خاصیت ملین کنندگی

رجنگ یکی از گیاهان دارویی شناخته شده با خاصیت ملین است که از عصاره پوستِ درختی با همین نام گرفته شده است. این عصاره باعث تحریک و حرکت روده ها می شود. استفاده کوتاه مدت از آن، معمولا برای بدن به خوبی قابل تحمل است، اما ممکن است باعث بروز دردهای شکمی شود، اما استفاده بلند مدت از آن می تواند منجر به مشکلاتی برای کبد شود که از ناراحتی های خفیف تا از دست دادن کبد را در بر بگیرد.

نقش نعناع فلفلی در رفع یبوست

چای نعنا فلفلی، یکی از درمان های معروف برای مشکلات دستگاه گوارش است. بسیاری از داروهای بدون نسخه برای مشکلات دستگاه گوارشی دارای ترکیباتی حاوی عصاره نعنافلفلی هستند. وجود ماده ای موسوم به مِنتول در چای نعنا فلفلی باعث تسکین دردهای معده می شود و به تحرک روده هم کمک می کند. نوشیدن چای نعنا فلفلی بعد از هر وعده غذایی به رفع مشکلات معده و یبوست کمک می کند.

اسفرزه باعث لینت مزاج می شود

اسفرزه فیبر طبیعی ملین است که به سفت شدن مدفوع کمک می کند. اسفرزه معمولا برای درمان یبوست مزمن مورد استفاده قرار می گیرد و ممکن است با دیگر ملین های طبیعی و مصنوعی ترکیب شود. این دارو ممکن است عوارض جانبی از قبیل واکنش آلرژیک، حالت تهوع، معده درد و استفراغ داشته باشد.

زنجبیل و نقش موثر آن در رفع یبوست

درمان یبوست با داروهای گیاهی بسیار متنوع است. زنجبیل هم یکی دیگر از مواد مؤثر برای رفع یبوست است و بسیاری از افراد از چای آن برای از بین بردن مشکلات گوارشی و بهبود هاضمه بهره می برند. بعد از خوردن یک وعده غذایی سنگین و حجیم، نوشین چای زنجبیل به هضم بهتر غذا کمک خواهد کرد. نوشیدن این چای یک یا دو بار در طول روز بعد از هر وعده غذا به هضم غذا کمک می کند.همچنین با سریع تر کردن حرکات روده، باعث می شود غذا مدت کمتری در روده مانده و آب آن کمتر جذب شود و درنتیجه راحت تر دفع شود.

قاصدک

قاصدک هم می تواند به مشکلات نه چندان جدی دستگاه گوارش مانند نفخ و یبوست کمک کند. مصرف چای قاصدک به کبد کمک می کند تا صفرا تولید کند؛ در نتیجه به صورت غیرمستقیم در رفع یبوست هم نقش دارد. این چای با افزایش آب بدن در نقش یک ماده ادرارآور هم ظاهر می شود و یبوست خفیف را از بین می برد. برای تسهیل فرایند هاضمه، بهتر است بعد از هر وعده غذایی از چای قاصدک استفاده کنید.

استفاده از ریواس در درمان یبوست

این گیاه نیز هم در پخت و پز و هم به صورت مستقیم برای از بین بردن یبوست استفاده می شود. این گیاه فقط باید به صورت کوتاه مدت مورد استفاده قرار بگیرد زیرا هرچند بنا به پژوهشی که در مجله اتنوفارماکولوژی (Ethnopharmacology) به چاپ رسیده است، ریواس به خاطر وجود ماده تانِن دارای خواص ضداسهال است.

نارون آمریکایی

این گیاه، سابقه بلند مدتی در درمان یبوست دارد. باعث تحریک اعصاب دستگاه گوارش و تولید مخاط می شود و یبوست را التیام می دهد. نارون آمریکایی حاوی مواد چسبنده ای است که مسیر گوارشی را می پوشاند. در نتیجه ممکن است جذب برخی داروهایی را که همراه با آن استفاده می شود کاهش دهد.

برگ درخت زبان گنجشک

رگ های درخت زبان گنجشک صاف و سبز تیره هستند. بو و عطر این برگ ها تا حدودی شبیه به چای سبز است. می توان این برگ ها را به طور دست نخورده یا پاک کرده خشک کرد یعنی بدون ساقهٔ میانی. خشک کردن برگ ها باید بلافاصله بعد از چیدن باشد. از این برگ ها به صورت دمنوش استفاده می کنند. درخت زبان گنجشک باعث سهولت عمل دفع شده و روده ها را تحریک می کند. توصیه می کنیم چندین هفته از این گیاه استفاده کنید. البته می توانید متناسب با مشکلتان با پزشک داروساز مشورت کنید تا میزان مصرفتان را مشخص کند. خوشبختانه تاکنون مواردی برای عوارض جانبی این گیاه ذکر نشده است.

ریشه گل ختمی و تاثیر آن بر رفع یبوست

گل ختمی از آن «جامهٔ مخملی» اش گرفته تا در ترکیب تمام بخش هایش سرشار از موسیلاژ است برای همین هم یکی از ملین های طبیعی محسوب می شود. می توانید از ریشهٔ خردشدهٔ آن دمنوش تهیه کنید و یا اینکه آن را بجوید. مورد منع مصرفی برای این گیاه وجود ندارد اما اگر شما مشکل خاصی دارید قبل از مصرف حتماً با پزشکتان مشورت کنید.

بارهنگ

بارهنگ یکی از آن گیاهان معروف و با خاصیت است. مصرف آن به صورت دمنوش با یبوست مقابله می کند. می توانید یک نوک انگشت از برگ های خشک این گیاه را در یک فنجان آب جوش دم و میل کنید. همچنین می توانید برگ های تازه آن را داخل سالاد ریخته و مصرف کنید.

چای سبز، چای سیاه و قهوه

انواع چای و قهوه هم آثار لینت دهندگی (یعنی شل بودن و نرم بودن مدفوع که حالت فیزیولوژیک و مطبوع روده است) دارند. وجود کافئین در این مواد باعث می شود تا حرکات روده افزایش پیدا کند. نوشیدن چای سیاه، چای سبز و قهوه در صبحگاه باعث افزایش هوشیاری و شادابی می شود و روده ها را هم به کار می اندازد. البته برخی از افراد نسبت به مواد موجود در قهوه حساس هستند و مصرف آن می تواند برایشان توأم با عوارض جانبی باشد.

چای ریشه شیرین بیان

چای ریشه شیرین بیان برای رفع مشکلات دستگاه گوارشی بسیار معروف است. مواد موجود در آن دارای خواص ضدالتهاب هستند و به هضم غذا کمک می کنند. بعد از مصرف هر وعده غذایی، نوشیدن این چای به دفع و هضم بهتر کمک خواهد کرد.

چای ریشه پف نبات یا مارشمالو

چای ریشه پف نبات که احتمالا آن را با نام مارشمالو شنیده اید هم مانند شیرین بیان دارای خواص تسکین و لینت دهندگی دستگاه گوارش است و به عنوان یک چای گیاهی پراستفاده، شناخته می شود. بهتر است، این چای را در پایان روز بنوشید.

چای جعفری برای درمان یبوست

جعفری هم گیاهی است که برای رفع اختلالات هاضمه از آن به وفور استفاده می شود. چای حاوی دانه یا برگ های جعفری می تواند در رفع یبوست خفیف مفید باشد. در گذشته هم مردم با جویدن ساقه و برگ جعفری به رفع بوی بد دهان و نفخ شکم خود کمک می کردند.

چای بابونه

چای بابونه هم به خاطر خواص تسکین دهندگی و عطرش استفاده می شود. نوشیدن چای بابونه بعد از غذا یا در پایان روز به تسکین ماهیچه های روده می انجامد و مدت زمان میان مصرف غذا و افزایش حرکات روده را کاهش می دهد.

تمشک

تمشک یکی از غذاهای سرشار از فیبر است و هر فنجانش حدود ۸ گرم فیبر دارد. این میزان، برابر فیبر توت فرنگی است. فیبر حجم مدفوعتان را افزایش می دهد تا کمک کند غذا به نرمی در مسیر گوارش به حرکت درآید. به علاوه فیبر باکتری های درون روده را برای گوارش بهینه تغذیه می کند.

پرتقال

پرتقال در این زمینه کمک زیادی می تواند به شما بکند. پرتقال مقدار زیادی ویتامین C دارد که به نرم شدن مدفوع کمک می کند، فیبر دارد که به حجم گرفتن مدفوع کمک می کند و همچنین حاوی فلاونوئیدی به نام نارینجنین است که محققان می گویند مانند ملین عمل می کند. پرتقال را به صورت میان وعده یا در سالاد مورد استفاده قرار دهید.

آب

تامین آب بدن برای حرکت دادن روده ها ضروری است. بدون آب فراوان، مدفوع نمی تواند نرم شود و به راحتی در مسیر گوارش حرکت کند. جای تعجب نیست که چرا کم آب شدن بدن یکی از عوامل یبوست است. در روز همیشه به خاطر داشته باشید که آب بنوشید. می توانید با قطعات لیمو و خیار به آبی که می نوشید طعم اضافه کنید.

اثر روغن کرچک بر رفع یبوست

وغن کرچک دارای یک اثر ملین قوی است. برای درمان یبوست شدید کافیست دو قاشق چایخوری روغن کرچک را با معده ی خالی بخورید. حتما توجه داشته باشید که به علت تاثیر شدید این روغن و عوارض آن بر روی روده ها سعی کنید از آن برای طولانی مدت استفاده نکنید.

لیمو تازه

یکی از بهترین روش ها برای درمان یبوست مصرف لیمو تازه است. برای این کار کافیست چند قطره لیمو به آب خود اضافه کنید و با شکم خالی آن را بنوشید. اگر دچار یبوست مزمن هستید، این کار را به مدت یک هفته ادامه دهید.

کفیر

نوشیدنی های لبنی تخمیر شده سرشار از پروبیوتیک هستند. کفیر ۱۰ برابر بیشتر از ماست پروبیوتیک دارد. پروبیوتیک ها در اصل غذای باکتری های درون روده هستند و کمک می کنند گوارشتان تقویت شود. محققان به این نتیجه رسیده اند که پروبیوتیک می تواند به بهبود یبوست کمک و مدفوع را نرم تر کند. کفیر و ماست های حاوی پروبیوتیک را به صورت میان وعده یا همراه با وعده های اصلی میل کنید.

سبوس گندم

جای تعجب نیست که سبوس گندم به درمان یبوست و بهبود گوارش کمک می کند. لایه بیرونی دانه گندم حاوی فیبر است و هر فنجان آن ۲۵ گرم فیبر دارد. می توانید از سبوس گندم در پخت و پز استفاده کنید تا مزایایش به بدنتان برسد و اگر به تنهایی برایتان کارساز نبود یک فنجان قهوه یا چای را نیز اضافه کنید.

​

بادام برای درمان یبوست

بادام ها سرشار از چربی های مفید برای قلب، پروتئین و فیبر هستند اما این میزان منیزیم بالای بادام است که روده را هیجان زده می کند. منیزیم اسید معده را خنثی می کند و مدفوع را در روده به حرکت در می آورد. تنها یک مشت بادام ( ۲۸ گرم ) حاوی ۲۵ درصد از منیزیم مورد نیازتان در طول روز است. بادام میان وعده خوبی است می توانید حتی در حال حرکت هم از آن استفاده کنید، می توانید از آرد بادام در پخت و پز و یا اسموتی نیز استفاده کنید.

خاکشیر

نوشیدن شربت خاکشیر می تواند به رفع یبوست کمک زیادی کند. دو قاشق غذاخوری خاکشیر را در یک لیوان آب گرم ریخته و آن را میل کنید.

آلو سیاه

این التیام دهنده قدیمی یبوست نه تنها سرشار از فیبر است (۶ گرم فیبر در هر نصفه فنجان) بلکه حاوی دی هیدروکسی فنیل ایزاتین نیز می باشد، ترکیب طبیعی که روده را تحریک می کند و همچنین نوعی قند(سوربیتول) که اثر ملین دارد. به علاوه آلو سیاه دو برابر موز حاوی پتاسیم است. اگر به اندازه کافی پتاسیم دریافت نکنید ممکن است دچار یبوست و خستگی شوید. آلو سیاه را به صورت مستقیم، در سالاد یا به همراه ماست میل کنید.

انجیر

شب ها مقداری انجیر را در آب خیس کنید و صبح، ناشتا این انجیرها را همراه آب آن بخورید. این کار کمک زیادی به رفع یبوست و سهولت دفع خواهد کرد.

نقش گیاهان برگ سبز در رفع یبوست

اسفناج، برگ چغندر و کلم سرشار از مواد مغذی هستند که به فعال شدن دستگاه گوارش کمک می کند(یک فنجان برگ چغندر حاوی ۴ گرم فیبر است). منیزیم به منقبض شدن روده و پتاسیم که برای تنظیم تعادل مایعات و انقباض عضلات مفید است کمک می کند. این سبزیجات را به سالاد و ساندویچ خود اضافه کنید و یا با روغن زیتون و سیر تفت دهید و میل نمایید.

پوست میوه ها

اگر دچار یبوست هستید، سعی کنید پوست میوه را جدا نکنید. چون پوست میوه ها سرشار از فیبر هستند. در نتیجه به افزایش سرعت حرکت غذاها به سمت روده و اجابت مزاج شما کمک می کنند.

محصولات پروبیوتیک

پروبیوتیک ها باکتری خوب موجود در دستگاه گوارش، به ویژه روده بزرگ را از نو ذخیره و احیا کرده است. به این ترتیب با مشکلات گوارشی از جمله یبوست مقابله می کنند. بر اساس برخی مطالعات، تعداد دفعات مزاج در افراد مبتلا به یبوست، حداقل پس از ۱۴ روز مصرف روزانه BB-12، به طور قابل توجهی بهبود می یابد. به طور کلی مکمل های پروبیوتیک بر کارکرد سیستم ایمنی، سرطان، اسهال ناشی از مصرف آنتی بیوتیک، اسهال مسافرتی، آلرژی، عدم تحمل لاکتوز و کلسترول افزایش یافته خون و تولید ویتامین ها در بدن اثرات مثبتی دارند. مصرف پروبیوتیک در تمام موارد ذکر شده باید با مشورت پزشک صورت بگیرد.

روغن زیتون

روغن زیتون و خود زیتون در جلوگیری از یبوست بسیار مفید هستند. در وعده های غذایی خود، زیتون و روغن زیتون را بگنجانید.​

​

مصرف مواد ملین در دراز مدت

مصرف این موادی که نام برده شد، به رفع یبوست کمک می کنند، اما به عنوان راهکار درمانی در بلندمدت مناسب نیستند. اگر میخواهید یبوست مزمن را درمان کنید باید پزشک علت آن را کشف کند. پزشک می تواند به ارائه راه حلی بلندمدت برای رفع مشکل یبوست بپردازد. ممکن است دلیل یبوست به خاطر مشکلات پنهان دیگری در بدن باشد؛ پس مراجعه به پزشک ضروری است. به طور کلی برای اطمینان از اثرات مواد و گیاهان درمانی برای رفع یبوست، باید با متخصص و پزشک صحبت کنید.

درمان های دیگر برای رفع یبوست چیست؟

داروهای بدون نسخه و ملین متنوعی در داروخانه ها وجود دارند که می توانند به رفع یبوست کمک کنند. استفاده از راهکارهای زیر هم مانع از بروز مجدد یبوست می شود:

• آب رسانی به بدن: وجود آب کافی در بدن به عملکرد اعضای مختلف و تحرک روده کمک می کند. برای جلوگیری از بروز یبوست باید در طول روز ۸ لیوان آب بنوشید.
• افزایش تحرک: هر چقدر تحرک بیشتری داشته باشید، عملکرد دستگاه گوارش و روده ها بهتر خواهد شد.
• کاهش استرس: تکنیک هایی مانند تمرینات یوگا، تمرینات تنفسی یا مدیتیشن باعث می شود تا یبوست ناشی از استرس رفع شود.
• اصلاح رژیم غذایی: مصرف فیبر و میوه های تازه به منظم شدن حرکات روده کمک می کند. مصرف دانه ها و آجیل هم در رفع یبوست اثر دارد.

چه زمانی باید برای رفع یبوست به پزشک مراجعه کرد؟

درصورتی که گاهی به طور موقتی دچار یبوست می شوید، جای نگرانی نیست اما اگر این مشکل دائمی شود و علائم زیر را دارید، باید حتما نزد پزشک بروید:

• انقباض شدید و ناگهانی روده ها و ناتوانی در دفع
• وجود خون در مدفوع
• دردهای مقعدی
• کاهش وزن ناگهانی
• وقوع یبوست و اسهال به طور متناوب

اگر بعد از چندین هفته مصرف ملین، مشکل شما رفع نشد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. برخی از افراد فکر می کنند که مصرف داروهای گیاهی هیچ عارضه ای به دنبال ندارد، اما چنین تفکری کاملا اشتباه است. زیرا ممکن است با داروهای دیگری که مصرف می شود، تداخل داشته باشند یا عوارضی در بدن به وجود بیاورند که از آنها بی خبر هستید.

درمان یبوست را جدی بگیرید

همان طور که پیش تر هم گفته شد، برخی از انواع چای به رفع یبوست در کوتاه مدت کمک می کنند اما برای از بین بردن این مشکل در بلندمدت باید ریشه مشکل را کشف و درمانی جدی تر را پیگیری کنید. اگر اغلب دچار یبوست می شوید و این مشکل تا چند روز طول می کشد، باید به پزشک مراجعه کنید.

کودکان هم برای رفع یبوست نباید از داروهای گیاهی استفاده کنند و حتما باید آنها را نزد پزشک ببرید. قبل از مصرف هر داروی گیاهی هم، به ویژه در زمان بارداری و شیردهی باید درباره مصرف یا عدم مصرف آن با پزشک مشورت کنید.

سوالات متداول در خصوص یبوست

• کدام عرق گیاهی برای رفع یبوست مناسب است؟ عرق گیاهی رازیانه، گزنه، آلوئه ورا، عرق نعنا، عرق بیدمشک و عرق زنجبیل، برای درمان یبوست عالی هستند.
• درمان یبوست شدید چیست؟ برای درمان شدید یبوست می توانید از داروها استفاده کنید. مکمل های فیبر، ملین های اسمزی، روان کننده ها، نرم کننده های مدفوع و داروهای افزایش دهنده آب روده به درمان یبوست شدید کمک کمی کند.
• داروی مناسب برای رفع یبوست چیست؟ داروهای تجویزی لوبیپروستون (امیتیزا) و لیناکلوتید (لینزس)، به روش های متفاوت، آب را به سمت روده می کشند و حرکت مدفوع را تسریع می کنند. پزشک احتمالاً این داروها را در صورت مؤثر نبودن ملین های غیرتجویزی برای درمان یبوست مزمن پیشنهاد خواهد کرد.

​ درمان یبوست با دمنوش ها