آفت دهانی زخم های دردناکی هستند که درون دهان و اغلب در پایه لثه، درون گونه ها یا لب ها، روی کام نرم یا روی زبان به وجود می آیند، مکانیسم دقیق ایجاد آفت هنوز به درستی روشن نیست اما به نظر می رسد واکنش های ایمنی بدن بیمار در ایجاد آن دخیل باشد. هرچند درمان قطعی برای آفت وجود ندارد اما روش هایی وجود دارد که در کاهش مدت زمان حضور زخم و نیز کاهش درد و ناراحتی و تسریع بهبودی بیمار موثر است، افزود: این روش ها شامل به کارگیری نکات تغذیه ای و غیر تغذیه ای است.
تغذیه مناسب برای بیماران کرونایی
علت آفت دهان چیست؟
علت آفت د هان نامشخص است اما بیشتر د ر افراد یک خانواد ه د ید ه می شود بد ین معنا که بروز آفت ها مکرر با تمایلات ژنتیکی مرتبط است. آفت د هان مسری و واگیر نیست. علاوه بر این آفت د هان می تواند د ر شرایط زیر ایجاد گرد د :
زمانیکه فرد خسته است و یا د چار استرس است.
برخی زنان د ر زمانیکه د ر سیکل قاعد گی خود قرار د ارند .
د ر هنگام آسیب رساند ن به د هان، مانند گاز گرفتن لب.
ایجاد فشار یا تحریک توسط د ند ان ها.
وجود آلرژی های غذایی. د ریافت برخی غذاها که فرد نسبت به آنها آلرژی د ارد می تواند منجر به ایجاد آفت شود . د ر یک مطالعه کوچک صورت گرفته د ر سال 1991، تست آلرژی غذایی د ر 20 نفر از بیماران مثبت بود . پس از حذف آن د سته از مواد غذایی که افراد شرکت کنند ه نسبت به آنها آلرژی د اشتند ، 18 نفر بهبود معناد اری د ر آفت هایشان ایجاد شد .
د ریافت آب میوه ها و یا نوشید نی هایی که محتوای بالایی از اسید د ارند مانند آب پرتقال.
ضعف سیستم ایمنی.
د ر زمان عد م د ریافت ویتامین ها و مواد معد نی کافی از رژیم غذایی؛ د رواقع کمبود مواد مغذی به ویژه آهن، اسید فولیک، و ویتامین B12 فرد را مستعد ابتلا به آفت های د هانی می کند ؛ 20د رصد از افراد ی که به طور مکرر د چار آفت های د هانی می شوند د چار کمبود ریز مغذی های ذکر شد ه هستند :
آهن د ر جگر، گوشت قرمز، ماکیان، ماهی تن، میگو، جود وسر، لوبیا، عد س، پنیر توفو، و اسفناج یافت می شود .
اسید فولیک د ر حبوبات، مغزها، مارچوبه، آواکاد و، بروکلی، مرکبات، سبزیجات برگ د ار سبز، جگر، ماکیان، و غلات کامل گند م یافت می شود .
ویتامین B12 نیز د ر گوشت قرمز، جگر، ماهی، تخم مرغ، مخمر خوراکی، و برخی غلات غنی شد ه صبحانه یافت می شود .
علائم آفت دهان چیست؟
مهم ترین نشانه آفت د هان ایجاد یک زخم سطحی روی زبان و یا د ر قسمت د اخلی لب و گونه ها می باشد . آنها می توانند کوچک یا بزرگ باشند و د ور آنها قرمز بود ه و مرکزی زرد یا سفید د اشته باشند . معمولاً فرد د ر آن واحد چار بیش از یک آفت د هانی می شود . غالباً آفت های د هانی با حس سوزش یا خارش شروع می شوند . برخی از آنها ممکن است متورم و د رد ناک باشند و بلعید ن و تکلم را مشکل کنند . آفت های د هان 7 تا 10 روز باقی می مانند . اشکال خفیف آنها د ر طول 1 تا 3 هفته به طور کامل بهبود می یابند اما د ر مورد آفت های د هانی شد ید ممکن است تا 6 هفته زمان لازم باشد تا از بین بروند . برخی افراد بعد از اینکه آفت اول بهبود یافت د چار آفت بعد ی می شوند . اکثر آفت های د هانی بد ون بر جا گذاشتن جای زخم (اسکار) به طور کامل از بین می روند .
نکات تغذیه ای
در کنار رعایت نکات فوق، بکار بستن نکات تغذیه ای زیر به بهبود آفت های دهانی کمک شایانی می کند:
1- عدم مصرف غذاهایی که ایجاد آفت را تشدید می نمایند شامل غذاهای حساسیت زا (آلرژن) نظیر گلوتن گندم، بادمجان و فلفل
2- پرهیز از مصرف غذاها و مایعات محرک نظیر لیمو، آب لیمو، پرتقال، گوجه فرنگی، رب گوجه فرنگی، توت فرنگی، شکلات و گردو
3- عدم مصرف مواد غذایی ترش، شور یا تند
4- نوشیدن مایعات با نی برای تخفیف درد
5- گنجاندن مواد غذایی که کمتر باعث درد می شوند در رژیم غذایی بیمار، مانند: شیر، ژلاتین، مایعات، ماست و بستنی
6- پرهیز از مصرف غذاهای سفت و خشن مانند برنج برشته شده (ته دیگ)
7- مصرف مرتب و روزانه ماست به ویژه ماست پروبیوتیک که محتوی لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس می باشد.
8- گنجاندن مواد غذایی سرشار از آهن، اسیدفولیک و ویتامین B12 در رژیم غذایی مبتلایان: از آنجایی که یکی از دلایل بروز آفت می تواند کمبود دریافت ریز مغذی های فوق باشد، گنجاندن منابع غذایی این مواد مغذی نقش مهمی در بهبودی فرد مبتلا ایفا می کند. پنیرک، خطمی، خرفه و تخم خرفه خنک کننده فضای دهان و آرام بخش دردهای ناشی از آفت می باشند
مواد غذایی شامل جگر، غذاهای دریایی، گوشت قرمز کم چربی، لوبیاهای خشک، حبوبات، سبزیجات دارای برگ های سبز تیره و پهن و زرده تخم مرغ بهترین منابع خوراکی حاوی آهن هستند. جگر، قارچ و سبزیجاتی که برگ سبز دارند (به ویژه اسفناج، مارچوبه و بروکلی) منابع غنی اسیدفولیک می باشند. جگر، شیر، تخم مرغ، ماهی، پنیر و گوشت جزء غنی ترین منابع ویتامین B12 محسوب می شوند.
9-مصرف نمودن میوه هایی نظیر سیب، خرما و خرمالو:
* برای درمان آفت دهان با سیب می توان روزی چند عدد سیب را مصرف نموده و همزمان عسل را روی محل آفت قرار داد یا می توان عسل را روی سیب مالیده و آن را به صورتی که مدت زیادی در دهان بماند، جویده و میل نمود. اگر آفت در دهان زیاد است و جویدن درد آور است، می توان در آب سیب، عسل ریخته و آن را جرعه جرعه نوشید، به طوری که برای مدتی در دهان بماند.
* به افرادی که به صورت مدام در دهانشان آفت می زنند و از این موضوع ناراحت می باشند، توصیه می شود که خرمالو را در برنامه غذایی خود قرار دهند، زیرا خرمالو و آب آن خاصیت ترمیم کنندگی زخم ها را دارا است.
* درمانگران طب سنتی هند برای درمان این بیماری راه حل بسیار ساده ای دارند. آن ها خوردن خرمای نرسیده را در تسکین و درمان این زخم ها بسیار موثر، می دانند. بنابراین به بیماران خود توصیه می کنند هنگام بروز زخم ها و آفت های دهانی در طول روز 2 بار، 3 تا 4 خرمای نرسیده را به خوبی بجوند. از دیدگاه این درمانگران، خرما به دلیل داشتن ویتامین های گروه B ارزش غذایی ویژه ای دارد که در درمان زخم های دهانی بسیار موثر است.
داروی طبیعی رفع آفت دهان
“تانن” موجود در انار خواص ضد باکتریایی و ضدعفونی کننده دارد و برای رفع آفت دهان موثر است. رب انار از تغلیظ آب انار جوشانده حاصل می شود و در صورت تهیه از انار مرغوب و فرایند بهداشتی، مصرف آن مفید است. در طی تهیه رب انار، میزان ویتامین c موجود در انار کاهش می یابد، اما “پلی فنول ها” و “اسید الایژیک” انار در رب انار نیز محفوظ می ماند.
