آزادی مالی، یکی از اهدافی است که سرمایه گذاران به دنبال آن هستند. رسیدن به این آزادی، نیازمند آشنایی با انواع روش های سرمایه گذاری است تا بتوانیم از این راه، هم ارزش دارایی های خود را حفظ کنیم و هم قدمی برای رشد آنها برداریم. به قول «رابرت کیوساکی» پس انداز کردن پولی که هر روز در حال از دست دادن ارزش خود است به تنهایی کافی نیست، بلکه این سرمایه گذاری است که شما ثروتمند می کند. بورس، یکی از روش های سرمایه گذاری به شمار می رود. اگر این روش به درستی و با مهارت انجام شود می تواند بازدهی مناسبی را برای سرمایه گذار به ارمغان بیاورد. اما شاید همه مردم از مهارت، اطلاعات یا زمان کافی برای این سرمایه گذاری برخوردار نباشند. به همین دلیل آنها باید با استفاده از روش های غیرمستقیم سرمایه گذاری از ارزش پول خود محافظت کنند. در یک تقسیم بندی، صندوق های سرمایه گذاری را بسته به نوع دارایی ای که در آن سرمایه گذاری می کنند، می توان به ۳ دسته ی زیر تقسیم کرد:
چگونه سهام مناسب برای سرمایه گذاری در بورس را پیدا کنم؟
1- صندوق های سرمایه گذاری اوراق بهادار
این صندوق ها با سرمایه گذاری روی اوراق بهادار اقدام به سودآوری برای سرمایه گذاران می کنند. این صندوق ها خود به ۶ دسته تقسیم می شوند:
۱-۱- صندوق های سرمایه گذاری در سهام
صندوق های سرمایه گذاری در سهام بر اساس الزامات سازمان بورس و اوراق بهادار، موظّفند حداقل ۷۰ درصد از سرمایه خود را در سهام و حق تقدم سهام سرمایه گذاری کنند. این نوع از صندوق ها به لحاظ ریسک سرمایه گذاری دارای ریسک بالایی بوده وطبیعتاً می توانند سود بیشتری نیز نسبت به صندوق های با درآمد ثابت یا مختلط ایجاد کنند.
۲-۱- صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت
صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت نیز بر اساس الزامات سازمان بورس و اوراق بهادار موظّفند که حداقل ۷۵ درصد از دارایی های خود را به اوراق بهادار با درآمد ثابت مانند اوراق مشارکت، سپرده های بانکی و… اختصاص دهند. این نوع از صندوق ها به لحاظ ریسک نسبت به صندوق های در سهام از ریسک کمتری برخوردارند و به همین دلیل عمدتاً سودآوری کمتری نسبت به صندوق های در سهام دارند.
3-1- صندوق سرمایه گذاری مختلط
صندوق سرمایه گذاری مختلط ترکیبی از صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت و صندوق سرمایه گذاری در سهام (سهامی) می باشد.میزان سود دهی در این صندوق از صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت می تواند بیشتر باشد ولی در این صندوق سرمایه گذاری هم مانند صندوق سرمایه گذاری سهامی ریسک سرمایه گذاری وجود دارد. البته نه به اندازه ریسکی که در صندوق های سهامی متوجه سرمایه گذار است.صندوق های سرمایه گذاری از نوع مختلط بر اساس مقرّرات سازمان بورس و اوراق بهادار موظّفند بین ۴۰ تا ۶۰ درصد دارایی های خود را به سهام یا حق تقدم سهام (یا اوراق با درآمد ثابت) اختصاص داده و مابقی را به اوراق بهادار با درآمد ثابت (یا سهام و حق تقدم) اختصاص دهند. این نوع از صندوق ها به طور کلّی به لحاظ ریسک دارای ریسک کمتری از صندوق های در سهام و نیز سود کمتر از صندوق های در سهام هستند و در مقایسه با صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت دارای ریسک بیشتر و در نتیجه سود بیشترند. البتّه ذکر این نکته ضروری است که این مسئله یک قانون ثابت نیست؛ بلکه در برهه هایی از یک دوره سرمایه گذاری ممکن است این نوع صندوق ها بازدهی بیشتری نسبت به سایر صندوق ها داشته باشند. آنچه گفته شد به طور کلّی صادق است.
۴-۱- صندوق های سرمایه گذاری کالایی قابل معامله (ETC)
صندوق های کالایی قابل معامله (ETC) یکی از ابزارهای مالی نوین هستند که به سرمایه گذاران این امکان را می دهند که به جای خرید و نگهداری کالای مورد نظر و تحمّل هزینه های نگهداری به طور مستقیم و خسارت های احتمالی آن، اوراق این صندوق ها را خریداری نمایند. با خرید این اوراق، سرمایه گذار در عین داشتن مالکیت کالای موردنظر، مسئولیت نگهداری از آن کالا را بر عهده ندارد. به عبارت دیگر، این صندوق ها بخش قابل ملاحظه ای از وجوه گردآوری شده ی خود را به سرمایه گذاری در کالایی خاص اختصاص می دهند و علاقه مندان به سرمایه گذاری در آن کالای خاص اقدام به خرید واحدهای این صندوق ها می کنند.
۵-۱- صندوق های سرمایه گذاری خطرپذیر (VC)
صندوق های سرمایه گذاری خطرپذیر صندوق هایی هستند که با جمع آوری منابع مالی سرمایه گذاران ریسک پذیر، سرمایه لازم برای رشد و گسترش کسب وکارهای نوپا را فراهم می کنند. از این نوع صندوق ها با نام هایی تحت عناوین «صندوق های سرمایه گذاری جسورانه» یا «صندوق های سرمایه گذاری کارآفرینی» نیز یاد می شود. کسب وکارهایی که در دوره رشد و نمو خود قرار دارند علی رغم ریسک زیادی که دارند می توانند پتانسیل سودآوری زیادی نیز داشته باشند؛ لذا سرمایه گذاری در این صندوق ها باید همراه با تحلیل و بررسی دقیق کسب وکار مورد نظر بوده و باید به پتانسیل رشد و سودآوری آن در آینده توجه داشت.
۶-۱- صندوق های سرمایه گذاری صندوق در صندوق
سازمان بورس و اوراق بهادار با توجه به اهداف و استراتژی های خود مبنی بر ایجاد بسترها و ابزارهای نوین در بازار سرمایه، اقدام به راه اندازی صندوق های سرمایه گذاری صندوق در صندوق کرده است. این نوع از صندوق ها بر اساس استراتژی خود به جای سرمایه گذاری در سهام، در واحدهای سرمایه گذاری سایر صندوق ها سرمایه گذاری می کنند و ملزم هستند که حداقل ۸۵ درصد از سرمایه خود را به این امر اختصاص دهند. مزیتی که برای این نوع از صندوق ها می توان برشمرد این است که سرمایه گذاری در آن ها به نوعی به معنای سرمایه گذاری در چندین صندوق است که به سرمایه گذار این امکان را می دهد به جای استفاده از یک تیم مدیریت از تخصص چندین تیم مدیریت بهره مند شود.
2- صندوق های تامین مالی
صندوق های تامین مالی نوعی از صندوق های سرمایه گذاری مشترک (Mutual Fund) هستند که فرآیند تامین مالی را در بازار سرمایه انجام می دهند. و علاوه بر تامین مالی پروژه های مختلف از جمله پروژه های عمرانی – زمین و ساختمان – کسب و کارهای جدید و … مزایای سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری را نیز برای سرمایه گذاران فراهم می کنند. از جمله این مزایا می توان به افزایش نقدینگی – کاهش ریسک – استفاده از مدیریت حرفه ای و صرفه جویی نسبت به مقیاس اشاره نمود.
تامین مالی فرآیندی برای تامین سرمایه مورد نیاز کسب و کارها است. استفاده از تامین مالی برای رشد اقتصادی امری حیاتی است زیرا این امکان را به کسب و کارها می دهد که بتوانند محصولات و تجهیزات مورد نیاز خود را تامین کنند و در نتیجه باعث رشد صنایع، کاهش بیکاری، افزایش تولید و … می شود.
تامین مالی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا توسط آن می توان منابع مالی مورد نیاز برای پروژه های مختلف را فراهم کرد.فعالیت تمامی صندوق های سرمایه گذاری تامین مالی بصورت حقوقی است و این صندوق ها تحت نظارت سازمان بورس فعالیت می کنند و باید مجوزهای لازم را از سازمان بورس اخذ کنند.صندوق های تامین مالی به 3 دسته تقسیم می شوند، که شامل: صندوق پروژه، صندوق زمین و ساختمان و صندوق جسورانه هستند. این صندوق ها هرکدام تامین مالی بخش های مختلف اقتصادی را فراهم می کنند.
2-1-صندوق پروژه
صندوق پروژه از ابزارهای تأمین مالی سرمایه ای محسوب می شود که موضوع فعالیت آن جمع آوری وجوه از سرمایه گذاران و اختصاص وجوه جمع آوری شده به منظور ساخت و افتتاح پروژه مورد نظر (تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار و مطابق با طرح توجیهی و امیدنامه صندوق) است. این صندوق ها به منظور انجام پروژه مورد نظر خود در چارچوب اساسنامه و با رعایت مقررات، یک شرکت سهامی خاص به نام «شرکت پروژه» تأسیس می کند که آن شرکت، پس از تکمیل و آغاز مرحله بهره برداری تبدیل به یک شرکت سهامی عام شده و در بورس یا بازار خارج از بورس پذیرش و قابل معامله می شود. پس از ساخت پروژه و با تبدیل به سهامی عام شدن و عرضه شدن سهام شرکت پروژه، فعالیت صندوق پایان پذیرفته، تمامی دارایی ها و بدهی های صندوق به شرکت پروژه منتقل شده و به دارندگان واحدهای سرمایه گذاری صندوق، به همان نسبت، سهام شرکت پروژه واگذار می شود. همچنین مطالبات سرمایه گذاران در کنار تبدیل واحدهای صندوق به سهام شرکت، روش دیگری برای تصفیه و انحلال صندوق پروژه است.
2-2-صندوق های زمین و ساختمان
موضوع فعالیت این صندوق، جمع آوری وجوه از سرمایه گذاران و ساخت پروژه ساختمانی از محل منابع سرمایه گذاران صندوق است که در پایان عمر صندوق واحدهای ساختمانی پروژه یادشده به فروش رفته و درنهایت عواید ناشی از آن میان سرمایه گذاران تقسیم می گردد. لازم به ذکر است که صندوق های زمین و ساختمان با صندوق های املاک و مستغلات که در بازارهای مالی بین المللی از آنها تحت عنوان REITs (Real Estate Investment Trusts) نام برده می شود متفاوت است. هدف صندوق های زمین و ساختمان ساخت پروژه های ساختمانی و هدف صندوق های املاک و مستغلات ایجاد سود سرمایه گذاری از محل معاملات و درآمدهای اجاره دارایی های ملکی تحت مدیریت این نوع از صندوق ها است.
2-3-صندوق های سرمایه گذاری خصوصی
صندوق های سرمایه گذاری خصوصی (Private Equity Fudns) ابزاری به منظور سرمایه گذاری در شرکت های خصوصی و برخی از شرکت های بورسی با شرایط خاص هستند. منابع تحت مدیریت این صندوق ها با چشم انداز رشد سرمایه ای ارزش شرکت های سرمایه پذیر، عمدتاً با هدف کسب تکنولوژی جدید صنایع مورد نیاز شرکت ها، اصلاح ساختار سرمایه، افزایش سهم بازار، توسعه فعالیت ها، تأمین سرمایه در گردش ارزان و … سرمایه گذاری می شود؛ با توجه به وجود چشم انداز نهایی فعالیت صندوق، برخلاف صندوق های سرمایه گذاری مشترک عمر این صندوق ها محدود بوده (عموماً 7 سال شامل 4 سال سرمایه گذاری و 3 سال مدیریت سرمایه) و پس از پایان مأموریت صندوق، عواید سرمایه گذاران از طریق روش های استاندارد مختلف تصفیه می شود. سرمایه گذاران در صندوقه های سرمایه گذاری خصوصی شامل شرکای عمده (General Partner) و شرکای محدود (Limited Partner) هستند. در حالیکه شرکای عمده در مدیریت و برنامه ریزی منابع صندوق با یکیدیگر همکاری دارند، شرکای محدود سرمایه گذارانی هستند که در پذیره نویسی صندوق تنها در نقش سرمایه گذار مالی شرکت می کنند. لازم به ذکر است که ساختار و دستورالعمل این صندوق ها توسط سازمان بورس به تصویب رسیده است و به عنوان یکی از مدرن ترین ابزارهای سرمایه گذاری و تأمین مالی قابلیت اجرای آن در کشور موجود است.
2-4-صندوق های جسورانه
با توجه به رشد استارتاپ ها و کسب و کارهای نوپا و دانش بنیان در سالیان اخیر، ابزارهای استاندارد تأمین مالی و سرمایه گذاری در این حوزه نیز توسعه پیدا کرده است. با توجه به عمر کسب و کارهای نوپا، ابزارهای تأمین مالی مختلفی برای تأمین نیازهای سرمایه ای این کسب و کارها به کار برده می شود. صندوق های سرمایه گذاری جسورانه (Venture Capital Funds) سرمایه سرمایه گذارانی را مدیریت می کند که تمایل دارند در شرکت ها ی نوپای کوچک و متوسط با فرصت رشد زیاد سرمایه گذاری کنند. شرکت سبدگردان اعتبار آمادگی دارد با مشارکت شرکای عمده فنی صنعتی و تجاری، صندوق های سرمایه گذاری جسورانه تخصصی با هدف توسعه پایدار کسب و کارهای نوپا و دانش بنیان و رشد سرمایه های مخاطره پذیر سرمایه گذاران محترم تشکیل دهد.
