پوسیدگی های کوچک در دندان ها، ناشی از عدم رعایت بهداشت دهان و دندان می باشند. درمان های خانگی می تواند از ایجاد این پوسیدگی دندان جلوگیری نموده و یا از ایجاد یک حفره بزرگتر جلوگیری می کند. تجمع مواد غذایی و باکتری های در دندان حفر های دندانی و یا در کنار خط لثه را پلاک دندان می نامند. اگر پلاک های موجود از بین نرود، باعث پوسیدگی دندان می شود.استرپتوکوک موتانس یک نوع از باکتری های شناخته شده است که در ایجاد پوسیدگی دندان نقش دارد.
این نوع باکتری در ایجاد پلاک ها در مکان هایی زیر یافت می شود:
- ترک ها، چاله ها و شیار های دندانی
- بین دندان ها
- در اطراف دندان های پر شده، به ویژه هنگامی که آن ها را می شکنند.
- نزدیک به خط لثه
با گذشت زمان، پوسیدگی به لایه درونی دندان، که عاج نام دارد می رسد. در این مرحله، یک حفره ایجاد و توسعه پیدا می کند. ممکن است برای جلوگیری از بزرگ شدن پوسیدگی و تبدیل آن به حفره دندانی بتوان از جندین داروی خانگی استفاده کرد. این داروهای خانگی تا زمانی که پوسیدگی به قسمت درونی دندان یعنی عاج نرسیده است کارساز است. زمانی است که پوسیدگی در مینای دندان اتفاق افتاده اما هنوز به عاج نرسیده است.
خوردن انواع پنیرها
برخی محققان معتقدند که پروتئین کازئین (casein) موجود در پنیر قابلیتی دارد که می تواند در سلامت دندان ها و جلوگیری از پوسیدگی آنها مؤثر باشد. به گفته ی دکتر دندان پزشک شاون فرولی، تحقیقات نشان می دهند که سطح کلسیم موجود در دهان با خوردن پنیر افزایش می یابد و چون کلسیم بخشی از مواد تشکیل دهنده ی دندان است، افزایش سطح کلسیم در بزاق دهان به ترمیم دندان و جلوگیری از پوسیدگی آن کمک می کند.
جویدن آدامس
جویدن آدامسِ بدون شکر برای جلوگیری از پوسیدگی دندان توصیه می شود. آدامس های بدون شکر از زایلیتول (xylitol) تشکیل شده اند که یک قند طبیعی است و چون مانع رشد و فعالیت باکتر ی های تولید کننده ی اسید می شود، در مقابله با پوسیدگی دندان و جلوگیری از خراب شدن دندان ها نقش مؤثری دارد. اگر زایلیتول با نعناع همراه شود و ۳ تا ۵ بار در روز و به میزان ۵ گرم مصرف شود تأثیر بیشتری خواهد داشت. شایان ذکر است که این ماده مهم ترین ماده ای است که باید در آدامس وجود داشته باشد تا برای دندان مفید باشد.
آب نبات
اغلبِ ما فکر می کنیم که آب نبات برای دندان مضر است اما خوردن آب نبات بدون قند مانند آدامس بدون قند به محافظت از دندان ها کمک می کند. دندان پزشکان معتقدند که مصرف آب نبات بدون قند به دندان ها آسیبی نمی رساند و چنانچه در آن از ماده ی شیرین کننده ی زایلیتول استفاده شود، در جلوگیری از پوسیدگی دندان تأثیر بیشتری خواهد داشت.
کشمش
مواد شیمیائی موجود در کشمش مانند پلی فنول (polyphenols) و فلاونوئیدها (flavonoids) در از بین بردن باکتری های دهانی که به پوسیدگی دندان ها منجر می شوند، بسیار مؤثرند. اما برخی از دندان پزشکان معتقدند که شرایط آزمایشگاهیِ پژوهش ها ممکن است در زندگی واقعی کاربرد نداشته باشد. به گفته ی دکتر فرولی در گذشته توصیه می شد از مصرف کشمش به عنوان تنقلات به دلیل چسبندگی زیاد و قند بالایی که دارد، اجتناب شود اما امروزه به دلیل مواد ضد پوسیدگی موجود در کشمش، این تردید وجود دارد که آیا این ماده می تواند در جلوگیری از پوسیدگی دندان ها مفید باشد یا نه.
البته باید در نظر داشته باشیم که علاوه بر خواص ضد پوسیدگی فنول ها، مصرف زیاد کشمش به دلیل قند بالایی که دارد می تواند به افزایش وزن منجر شود. بنابراین دندان پزشکان مصرف کشمش را برای جلوگیری از پوسیدگی دندان توصیه نمی کنند.
استفاده از نی
برای پیش گیری از پوسیدگی دندان، اجتناب از مصرف شکر و نوشابه توصیه می شود؛ اما نتیجه ی پژوهشی در دانشگاه تمپل در فیلادلفیا (Temple University in Philadelphia) نشان داد که اگر نوشابه را با نی بنوشید آسیب کمتری به دندان ها وارد می شود، مخصوصا اگر نی را طوری در دهان قرار دهید که نوشابه کمترین تماس را با دندان ها داشته باشد. به عقیده ی دکتر هاید مصرف زیاد نوشابه به دلیل کالری بالایی که دارد بسیار مضر است. او می گوید: «ممکن است استفاده از نی برای نوشیدن نوشابه آسیب کمتری به دندان ها وارد کند، اما بهترین کار این است که از مصرف زیاد نوشابه ها به دلیل مضراتی که دارند خوددرای کنیم.»
چه کسانی در معرض خطر پوسیدگی دندان قرار دارند؟
برخی افراد بیشتر از دیگران در معرض خطر پوسیدگی دندان ها قرار دارند، از جمله:
- خانواده هایی با درآمد کم (کودکان و بزرگسالان).
- افراد سالمند، از هر طبقه اقتصادی-اجتماعی.
- افرادی که در مناطقی سکونت دارند که به آب آن منطقه فلوراید زده نمی شود.
- افرادی که بر اثر بیماری یا به خاطر مصرف دارو، دهانشان مایع مخاطی کمتری تولید می کند.
- افرادی که تحت درمان با پرتودرمانی قرار دارند.
- افراد مبتلا به دیابت
- افراد سیگاری و افرادی که تنباکو مصرف می کنند.
- افرادی که الکل و مواد مخدر مصرف می کنند.
- افرادی که مقادیر زیادی نوشیدنی های گازدار و حاوی قند مصرف می کنند.