هرگاه برای مدت کوتاهی مسواک نزنیم همه روزه یک لایه چسبنده بر روی دندان ها بخصوص در خط لبه لثه رسوب می کند که این لایه پلاک نام دارد.
اگر پلاک دندانی روزانه با مسواک و نخ دندان از روی دندان ها و لثه برداشته نشود بعد از مدتی به رسوبات آهکی سفید، زرد یا تیره رنگی تبدیل می شود که با مسواک قابل برداشتن نیست. به این رسوبات آهکی در اصطلاح دندانپزشکی جرم می گویند.
جرم هایی که در بالای لثه بر روی دندان ها تشکیل می شوند قابل رویت هستند بیشتر در اطراف طوق دندان ها نمایان می شوند. ولی جرم هایی که در نواحی زیر لثه تشکیل می شوند بمراتب خطرناکترند.جرمی که بر روی دندانها تشکیل میشود چیزی شبیه جرم های دور جدار داخلی سماور است . با این تفاوت که ترکیباتی پیچیده تر داشته و روند تشکیل آن اندکی متفاوت است . بزاق ما به طور معمول دارای املاح زیادی است که قدرت رسوب کردن را دارند . این املاح معمولا در جاهائی که با غذا و مسواک کمتر در تماس است رسوب میکنند.رسوب این املاح همراه است با ایجاد بستر مناسب برای جایگزینی میکروبهائی که به طور طبیعی در دهان وجود دارد و رشد و تکثیر آن است . اضافه شدن پروتئین های موجود در غذا و بذاق و همچنین لاشه سلولهای مرده بافت های مختلف دهان در مجموع باعث افزایش حجم این رسوبات شده و به مرور جرم تشکیل میشود.این جرم های تشکیل شده پر از میکروب های مختلف است و با مسواک زدن هم تمیز نمیگردد و بافت چسبنده لثه را که محکم به دندان چسبیده را بمرور تخریب کرده و بافت نگهدارنده حیاتی لثه را تخریب کرده و باعث سست شدن پایه های دندان میشود .با جرم گیری و تمیز کردن این جرم های تشکیل شده بر روی دندان، از روند تخریب لثه جلو گیری می کنیم .
این موضوع که جرم گیری ضرر دارد کاملا اشتباه است و ریشه یابی علت این نوع افکار این است که جرم های تشکیل شده بر روی دندان به مرور لثه را خراب کرده و خود جایگزین میشود . این امر چون به مرور اتفاق میفتد و بیمار متوجه عقب نشینی لثه نمیشود و لثه ای که عقب نشینی کرده با جرم جایگزین میشود فضای خالی که بین دندانها در اثر عقب نشینی لثه هم که ایجاد میشود از دید بیمار پنهان میماند .
بروساژ دندان به مجموعه عملکرد هایی گفته می شود که منجر به از بین بردن زردی و جرم های موجود بر روی دندان می شود؛ این روش به براق و سفید کردن دندان ها کمک چشمگیری می کند. اغلب بروساژ یا پولیش دندان بعد از عمل جرمگیری انجام می گیرد.
بهداشت دهان و دندان تنها توسط نخ دندان یا مسواک و جلا دادن حفظ نمی شود. همواره جرم هایی بر روی دندان تشکیل می شود که به شدت بوی بدی داشته و سلامت دندان ها را تهدید می کنند. یکی از بارزترین روش ها برای از بین بردن رفع زردی و جلا دادن، جرم گیری به وسیله بروساژ است. اما بروساژ دندان چیست و چگونه دندان ها را زیبا و براق می کند؟جرم ها در محل هایی تشکیل می شوند که بیشترین تماس را با بزاق دارد
جرم در واقع همان باقیمانده مواد غذایی، میکروب های باقیمانده در سطح دندان، مواد حاصل از تجزیه کربوهیدرات ها چربی ها، پروتئین ها و ... است که اگر برای رفع آن ها اقدامی صورت نگیرد می تواند باعث معدنی شدن دندان ها و به اصطلاح ایجاد رسوب شود و عمر دندان ها را بسیار کوتاه کنددندان ها به صورت پیوسته با بزاق دهان در تماس هستند. بزاق دندان به دلیل داشتن مقادیر بالای کلیسم و سایر موارد معدنی، می تواند به تقویت و محافظت دندان ها کمک شایانی کند. با این که این امر یک مزیت بزرگ است اما در عین حال سبب رسوب شدید کلسیم بر روی دندان می شود. این رسوبات مثل همان رسوباتی که در ته کتری یا روی لوله دیده اید، هستند. بسیاری از افراد تصور می کنند چون رنگ رسوبات همرنگ دندان است، پس جزئی از ساختار آن است ، اما رنگ این رسوبات به مرور زمان به قهوه ای یا سیاه تبدیل می گردد.
علل بی حسی دهان
چطور باکتری، سنگ دندان و جرم دندان ها را کم کنیم
مسواک زدن ما ایرانی ها باید بهتر ، بیشتر و زمان بیشتری داشته باشد. ما در مطب دندانپزشکی از ۱۰۰ بیمار خود آمار گرفتیم و تقریبا نیمی از بیماران ما فقط روزی یک بار مسواک میزدند ولی با توجه به اینکه ۲ بار مسواک زدن در تمیزی دندان ها و سلامت لثه سهم به سزایی دارد و باعث می شود که پلاک های دندانی که نرم و چسبنده بوده، و از بزاق، باقیمانده مواد غذایی و باکتری ها تشکیل شده اند، با دو بار مسواک خیلی راحت تر از بین بروند. اگر این پلاک ها به خوبی از سطح دندان پاک نشوند که با یک بار مسواک تقریبا غیر ممکن است، کلسیفیه شده (رسوب املاح کلسیم) و به جرم دندان نرم و بعد از مدتی سنگ دندان که خیلی مضر میباشد تبدیل می شوند.
اگر متوجه شده اید که دندان هایتان با سرعت بیشتری جرم می گیرد و ناراحت هستید، باید به جای یکبار، دو بار در روز و هر بار به مدت حدودا دو دقیقه با مسواکی نرم یا متوسط مسواک بزنید که این باکتری ها نتوانند به راحتی روی دندان و لبه لثه تمرکز کنند.. لازم است که این کار را با دقت انجام دهید چون هر دندانی پنج سطح دارد. دندان های بالا و پایین را به طور جداگانه مسواک بزنید و همیشه از طرف لثه ها به سمت دندان ها با زاویه ۴۵ درجه مسواک بزنید که باعث فروکش شدن لثه ها نشوید. نباید مسواک زدن بخش داخلی و پشتی دندان ها را فراموش کنید.
مواد غذایی شیرین و چسبناک زیادی مصرف نکنید
مواد غذایی چسبناک و شیرین مانند شکلات تافی، گز و ابنبات های چسبناک باعث تشکیل پلاک دندان می شوند، چون به سطح دندان ها خیلی راحت می چسبند و پلاک میسازند. هر چه مقدار این پلاک ها بیشتر شود، به این معنی است که احتمال جرم گرفتن دندان ها نیز بالا می رود که این خود مسواک زدن را بسیار مشگل تر میکند. پس مواد غذایی خوب بخوریم.
برای داشتن جرم روی دندان ها و لثه ها واقعا لازم است که هر نیم سال یکبار و در برخی موارد که مشگل لثه و یا بیماری پریودنتال وجود دارد، سه ماه یکدفعه دندان هایتان را جرمگیری کنید.جرم گیری سالی چند بار هم برای دندان اصلا ضرری ندارد و این گفته که جرم گیری به دندان صدمه میزند کاملا اشتباه است.
از مصرف زیاد مواد غذایی شیرین و چسبناک مانند شکلات و پاستیل های مضر، میوه های خشک، تافی و غیره بپرهیزید و بعد از مصرف مواد چسبناک، چند دقیق ای صبر کنید و بعد دندان هایتان را مسواک بزنید. اگر مسواک زدن امکانش نیست حداقل بعد از مصرف این مواد غذایی، دهانتان را با آب و یا اب نمک شستشو دهید تا بقایای مواد غذایی از روی دندان ها پاک شوند.
