كشيدن مو، در كودكان، مانند لگد زدن، گاز گرفتن، نيشگون گرفتن و زدن، يكى از راه هايى است كه كودك به وسيله آن سعى در كنترل محيط اطرافش دارد. دلايل زيادى براى اين رفتار ها وجود دارد، اما واضح ترين آن ها اين است كه كودك فهميده كه چه كارهايى واكنش ديگران را به همراه دارد.
به گفته مارك رابرتز، پروفسور دانشگاه ايداهو در رشته روانشناسى بالينى، اين رفتار كودك درست مانند زدن كليد و روشن شدن لامپ است. كودك با خودش مى گويد: " چه جالب! وقتى موهاى خواهرم را مى كشم، او جيغ مى كشد!". شايد هم دليل مو كشيدن از نظر او، متوقف كردن يك اتفاق ناخوشايند است. مثلاً دوستش مى خواهد اسباب بازيش را بگيرد و با كشيدن مويش دست از اين كار بر مى دارد. از آنجايى كه مهارت هاى شناختى كودك، در حال رشد است، او با اين كار شرايطى را كه برايش پيش آمده كنترل مى كند. صحنه اى را تصور كنيد كه خواهر بزرگترش آخرين شيرينى داخل ظرف را بر مى دارد و كودكتان با كشيدن موى او صداى جيغش را در مى آورد. به احتمال زياد شما وارد عمل مى شويد و خواهر بزرگتر را مجبور مى كنيد، شيرينى اش را با او تقسيم كند. احتمالاً دفعه بعد، خواهر بزرگتر قبل از اينكه آخرين شيرينى را بردارد كمى فكر مى كند.
اگر كودكتان مو هاى خودش را مى كشد، احتمالاً ناراحت يا نگران است. اين رفتار حتى مى تواند نشانه نوعى اختلال عصبى باشد. اگر در اينباره احساس نگرانى مى كنيد با پزشكش صحبت كنيد.
با عادت مو كشيدن چه بايد كرد
۱-به او نشان دهيد كه چيزى نصيبش نمى شود. اين كليدى ترين راه حل براى متوقف كردن رفتار بدش است. با ناديده گرفتن كارش، به او مى فهمانيد كه اين روش عملى است و او با كشيدن مو، مى تواند به خواسته اش برسد. شرايطى را تصور كنيد كه كودكتان موى دوستش را كشيده است تا اسباب بازى او را بگيرد، و شما بدون كوچكترين اشاره اى، نسبت به اتفاقى كه رخ داده، مى رويد تا براى كودكتان داستان تعريف كنيد و حواسش را پرت كنيد. كودكان اثرات متقابل روابط اجتماعى را درك نمى كنند، و تنها چيزى كه با اين كار به او مى فهمانيد، اين است كه با كشيدن موى ديگران مى تواند حس ترحم شما را نسبت به خودش برانگيزد و شما را از آنِ خودش كند. كار درستى كه بايد انجام دهيد اين است كه بلافاصله پس از كشيدن مو، اسباب بازى را به دوستش بازگردانيد و همزمان بگوييد " ما، مو نمى كشيم! ". همين چند كلمه كافيست. در اين تكنيك بايد سريع عمل كنيد زيرا كودكان در لحظه زندگى مى كنند. با اينكار مى فهمد كه مو كشيدن حاصلى نداشت و اسباب بازى را از دست داد.
۲-وقتى كودك موى كسى را مى كشد، ابتدا مشتش را باز كنيد و فرد قربانى را نجات دهيد. سپس دستش را محكم بگيريد و بگوييد: " ما، مو نمى كشيم! مو كشيدن درد دارد! ". بعد اگر خواستيد مى توانيد از روش مهلت دادن، استفاده كنيد. او را بر روى صندلى بنشانيد و خودتان هم كنارش بايستيد. اما هرگز در اين يكى، دو دقيقه با او صحبت نكنيد. وقتى مهلت يكى دو دقيقه اى تمام شد، درباره وضعيتى كه پيش آمده با او صحبت كنيد. حتى اگر هنوز مهارت زبانى او كامل نشده و نمى تواند صحبت كند، اين كار را بكنيد. زيرا نشان مى دهيد كه مشكلات را بايد با صحبت كردن حل كرد نه چيز ديگرى ( مثل مو كشيدن ). از او سؤال كنيد "مى دانى چه كارى كردى كه اشتباه بود؟" بعد از جوابش ادامه دهيد "به نظرت چرا اشتباه بود؟" نگران نشويد اگر مى گويد " چون بايد تنبيه مى شدم". از نظر رشدى اين پاسخ عاديست. شما ادامه دهيد "بله اگر مو بكشى تنبيه مى شوى اما ما بايد به يك چيز ديگر هم فكر كنيم. ما نبايد موى ديگران را بكشيم چون ممكن است به آنها صدمه بزنيم!". منتظر معجزه نباشيد كه پس از اين مكالمه همه چيز درست شود. كودكان به سختى موضوعى را ياد مى گيرند و انقدر بايد اين اتفاق تكرار شود تا در نهايت بفهمند كه با اين كار نتيجه اى نمى گيرند. مقاومت كنيد و تسليم نشويد. به مرور زمان كه مهارت كلامى او بهتر شد، به او ياد دهيد كه از صحبت كردن براى حل مشكلش استفاده كند.
۳-هيچگاه تلافى نكنيد. هرگز سعى نكنيد مو هايش را بكشيد تا به او ثابت كنيد كه اين كار چقدر دردناك است. هدف كودك از كشيدن مو، ايجاد تغيير در شرايط است مثلاً مى خواهد دوستش را از تلاش براى گرفتن عروسكش منصرف كند، نه اينكه به كسى آزار برساند. اما پيامى كه از كار شما دريافت مى كند اين است : براى اصلاح كردن رفتار كسى، بايد تلافى كنى. در صورتيكه شما بايد الگوى او باشيد و به او ياد دهيد كه در هر شرايطى به جاى آزار رساندن به ديگران، بايد از كلمات، براى بيان خواسته هايش، كمك بگيرد.
چرا بچه ها خواب های ترسناک و کابوس می بینند؟
