مسلما آشنایی با مواردی که باعث پوسیدگی دندان می شود به ما در پیشگیری از پوسیدگی کمک خواهد کرد. برای جلوگیری از پوسیدگی دندان اول باید در مورد ماهیت پوسیدگی شناخت کافی داشته باشیم.
پوسیدگی دندان می تواند یک اخطار برای عدم رعایت بهداشت دهان و دندان باشد. متاسفانه پوسیدگی دندان یک عامل عفونی قابل انتقال است . میکروب ها فعالیت خود را در سطح دندان آغاز می کنند سپس ، کم کم به ساختمان دندان نفوذ پیدا می کنند و به آن آسیب می رسانند.میکروب ها با استفاده از مواد قندی ، اسید تولید می کنند و به بافت سخت دندان آسیب می رسانند. این پوسیدگی از دندانی به دندان دیگر انتقال پیدا می کند.پس لازم است که با مشاهده ی اولین پوسیدگی ، بهداشت دهان و دندان خود را افزایش دهیم تا از پوسیده شدن دیگر دندان ها جلوگیری کنیم.
نشانه ها و علائم پوسیدگی دندان
برخی از علائم دندان خراب شامل:
درد دندان:
درد ناشی از دندان پوسیده ممکن است بسیار شدید شده و به گوش ها، چشم ها و سر سرایت کند. این درد بسیار طاقت فرسا است و اغلب موجب اختلال در خواب می شود. دندان درد ممکن است با خوردن غذا بیشتر شود.
افزایش حساسیت دندان:
دندان پوسیده ممکن است نسبت به خوردن و آشامیدن حساس تر شود خصوصا اگر غذا و یا نوشیدنی خیلی سرد و یا گرم باشند این امر موجب شدت درد می گردد.
بوی بد دهان:
بوی بد دهان نشان دهنده این است که پوسیدگی دندان به مرحله پیشرفت رسیده است. این امر معمولا با کاهش مکانیسم پاک سازی ناشی از خشکی دهان و گازهایی که توسط باکتری موجود در دهان منتشر می شوند رخ می دهد.
پیشگیری از پوسیدگی دندان
برای پوسیدگی های دندان علاوه بر ساختار دندان که به صورت ژنیتیکی تعیین می گردد ، وجود محیط مناسب و میکروب های پوسیدگی زا نیز ضروری است.اولین قدم برای پیشگیری از پوسیدگی دندان تغذیه ی مناسب است . تغذیه ی مناسب به معنا ی عدم استفاده یا کم کردن ، مواد پوسیدگی زا بر روی دندان است . دومین قدم برای این منظور ، رعایت بهداشت دهان و دندان و استفاده از مسواک و نخ دندان به صورت منظم و روزانه می باشد. قدم سوم قرار دادن دندان ها در مجاوت فلوراید می باشد. ( با توجه به تحقیقات گسترده ای که اخیرا صورت گرفته است ، وجود فلوراید در ساختار دندان می تواند باعث استحکام دندان نسبت به اسید های تخریب کننده ی دندان و بالا بردن مقاومت دندان ها در برابر پوسیدگی شود. ) قدم چهارم برای پیشگیری از پوسیدگی دندان ها حذف محل مناسب برای لانه گزینی میکروب های پوسیدگی زا است . دندان های آسیا به خصوص اولین دندان آسیای بزرگ دائمی ، دارا ی شیارهای عمیقی است و این شیار ها به راحتی با مسواک تمیز نمی شود ، به همین خاطر مواد غذایی و میکروب های پوسیدگی زا به راحتی در این نقاط جای می گیرند . برای جلوگیری از پوسیدگی این نقاط و پرکردن لانه ی میکروب ها می توان از مواد شیار پوش ( فیشورسیلنت ) استفاده کرد.
میکروبهای ایجاد کننده پوسیدگی دندان
در دهان هر فرد بطور طبیعی انواع و اقسام میکروبها وجود دارد ولی همه میکروبهای موجود در دهان، پوسیدگی را به وجود نمی آورند. وقتی مدتی دندان تمیز نشود، میکروبها بر روی دندان لایه ای را تشکیل می دهند که پلاک میکروبی نام دارد. پلاک میکروبی لایه نرم و غلیظی است که از مقدار زیادی باکتریهای مختلف و سلولهای موجود در دهان تشکیل می شود و چنان بر سطح دندان می چسبد که به آسانی با آب شسته نمی شود. هر چه زمان بیشتر می گذرد، انواع مختلفی از میکروبها وارد پلاک میکروبی می شوند و بیماریزایی آن را بیشتر می کنند.
ذکر این نکته لازم است که پلاک میکروبی با رسوب نرم سفیدی که روی دندان می نشیند و قابل دیدن می باشد، متفاوت است. این رسوبات سفید رنگ به آسانی با آب شسته می شود. ولی پلاک میکروبی قابل دیدن نیست و بی رنگ است. پلاک میکروبی در صورتی قابل مشاهده است که آن را با مواد رنگی مخصوصی رنگ کنیم. برای نشان دادن پلاک میکروبی از قرصهای رنگی که قرص آشکار کننده پلاک میکروبی نام دارد استفاده می شود. برای از بین بردن پلاک میکروبی باید با دقت و حوصله دندان را مسواک کرد.
تفاوت بین دندان درد و حساسیت دندان چیست؟
چه کسی در معرض ابتلا به پوسیدگی دندان است؟
وجود باکتری ها در دهان زمینه را برای تشکیل پوسیدگی دندان ها فراهم می کند. عواملی که خطر ابتلا به پوسیدگی دندان را بیشتر می کنند عبارتند از:
- سطح بالای باکتری هایی که موجب خرابی دندان می شوند.
- مصرف زیاد شیرینی، کربوهیدرات و قند
- آب آشامیدنی حاوی فلوراید کم و یا فاقد فلوراید
- بهداشت ضعیف دهان و دندان
- کاهش جریان بزاق
- سن (کودکان و بزرگسالان مسن تر بیشتر در معرض ابتلا به پوسیدگی دندان هستند)
- مصرف زیاد شیرینی، کربوهیدرات و قند
سوال در مورد جایگزین عصب کشی و آلترناتیو برای این درمان از سوالات رایج مراجعین ما دندانپزشک ها می باشد. عصب کشی در نظر اغلب مراجعین ما کاری وحشتناک است. به نظر بیشتر مراجعین – مخصوصا کسانی که تا به حال عصب کشی برایشان انجام نشده است- این درمان، دردناک و ترسناک بوده و همیشه این سوال را از ما می پرسند که آیا می شود دندانشان را عصب کشی نکنند یا بدون عصب کشی آن را پر کنند. در مواقعی که دندان ظاهرا درد ندارد و به تشخیص دکتر دندانپزشک قرار است عصب کشی انجام شود این سوال بیشتر تکرار می شود.اول اینکه مراجعین بدانند که درمان ریشه به هیچ وجه درمان وحشتناک و دردناکی که بین عامه مردم توصیف شده است نیست.درمان ریشه تحت بی حسی موضعی انجام می شود و قاعدتا حین درمان نباید شما دردی را احساس کنید.تکنولوژی ها و تکنیک های جدید هم امروزه به افزایش سرعت و کیفیت درمان های اندودونتیک( عصب کشی) کمک بسیار شایانی کرده اند.
