دسلکسیا یا خوانش پریشی یک اختلال یادگیری است که بر توانایی خواندن، هجی کردن، نوشتن و صحبت کردن فرد تأثیر می گذارد. بچه های مبتلا به دیسلکسیا اغلب باهوش و سخت کوش هستند، اما مشکلشان ارتباط دادن حروفی که می بینند با صداهای این حروف است.کودکان مبتلا به دیسلکسیا اغلب بینایی طبیعی دارند و به اندازه همسالان خود باهوش هستند، اما در مدرسه بیشتر با مشکل مواجه می شوند زیرا خواندن آنها بیشتر از بقیه طول می کشد. مشکل در پردازش کلمات نیز می تواند توانایی هجی کردن، نوشتن و واضح صحبت کردن آنها را مختل کند.
انواع دیسلکسیا
۱- دیس لِکسیای شنیداری
۲- دیس لِکسیای بینایی
اطفالی که دیس لِکسیای شنیداری/سمعی دارند اساساً در تشخیص شنیداری، صداها، و ترکیب و نام بردن آنها مشکل دارند.در دیس لکسیای بینایی طفل در تشخیص بینایی، درک بینایی، جهت یابی و رعایت ترتیب اعداد و ارقام مشکل دارد. والدین و معلمین گرامی در نظر داشته باشند که تداوی نارسا خوانی زمان زیادی نیاز دارد از این رو نکات ذیل را قبل از تداوی به خاطر داشته باشند:
- آموزش باید انفرادی و با توجه به نارسایی های طفل تنظیم شود.
- آموزش باید از سطحی و ابتدایی با سلسله مراتب یادگیری که درآن طفل مشکل دارد، شروع شود.
- آموزش براساس آمادگی و ظرفیت و تحمل کودک تنظیم شود.
- از روش آموزش چند حسی استفاده شود، یعنی مطالب آموزشی هم به شکل نوشتاری و هم تصویر و صدا ارایه شوند.
علت ایجاد دیسلکسیا چیست؟
این اختلال با ژن ها ارتباط دارد و نوعی بیماری ژنتیکی است؛ به همین دلیل، این بیماری اغلب در خانواده ها مشاهده می شود. اگر والدین، خواهر و برادر یا سایر اعضای خانواده شما به این اختلال مبتلا باشند، به احتمال زیاد شما هم دچار دیسلکسیا می شوید.
این اختلال ناشی از تفاوت در بخش هایی از مغز است که زبان را پردازش می کند. نتیجه اسکن های مغزی افراد مبتلا به خوانش پریشی نشان می دهد که مناطقی از مغز که باید هنگام مطالعه ی فرد فعال باشند به درستی کار نمی کنند.
وقتی کودکان خواندن را یاد می گیرند، ابتدا متوجه می شوند که هر حرف چه صدایی دارد. سپس یاد می گیرند که چگونه این صداها را به منظور ایجاد کلمات کنار هم قرار دهند. در نهایت باید معنی کلمات را دریابند.
در کودکانی که خوانش پریشی دارند، مغز به سختی حروف را به صداهایشان مرتبط می کند و سپس آنها را در قالب کلمات ترکیب کند. بنابراین افرادی که دیسلکسیا دارند، ممکن است کلمه «درس» را «سرد» بخوانند. به سبب این اختلال، ممکن است خواندن یک متن برای افراد مبتلا روندی کند و دشوار باشد.
دیسلکسیا برای هر کسی متفاوت است. برخی از افراد شکل خفیفی از آن را تجربه می کنند که در نهایت نحوه مدیریت آن را یاد می گیرند و برخی دیگر برای غلبه بر آن کمی بیشتر از سایرین مشکل دارند. اما حتی اگر کودکان نتوانند این اختلال خود را به طور کامل برطرف کنند، باز هم می توانند به تحصیلات خود ادامه دهند و در زندگی موفق شوند.
علائم دیسلکسیا چیست؟
تا زمانی که کودک به مدرسه نرفته باشد، تشخیص علائم این اختلال دشوار است. ممکن است معلم اولین کسی باشد که متوجه علائم اختلال می شود؛ به ویژه اگر کودک برای خواندن، املا و پیروی از دستورالعمل ها در کلاس درس دچار مشکل شود.
علائم دیسلکسیا در سنین مختلف و مراحل مختلف زندگی تغییر می کند. هر کودک مبتلا به دیسلکسیا دارای نقاط قوت منحصر به فردی است و با چالش های متفاوتی روبه رو می شود. با این حال چندین نشانه عمومی وجود دارد که نشان می دهد فرزند شما ممکن است در مدرسه به کمک بیشتری نیاز داشته باشد.
علائم دیسلکسیا در کودکان پیش دبستانی
کودکان مبتلا به دیسلکسیا در پردازش زبان مشکل دارند. کودکان پیش دبستانی که دچار این اختلال یادگیری هستند از نظر مهارت های زبانی با همسالان خود تفاوت دارند. صحبت کردن و نوشتن آنها بیشتر از دوستانشان طول می کشد و گاهی حروف و کلمات را با هم قاتی می کنند. کودکان پیش دبستانی مبتلا به دیسلکسیا ممکن است علائم زیر را نشان دهند:
- یادگیری یا به خاطرسپردن حروف الفبا برای آنها مشکل است؛
- کلمات آشنا را اشتباه تلفظ می کنند؛
- در تشخیص حروف مشکل دارند و مثلا حرف «ت» را با «د» اشتباه می گیرند؛
- در تشخیص الگوهای قافیه دار مشکل دارند.
علائم دیسلکسیا در دانش آموزان مقطع دبستان
علائم دیسلکسیا در دوره ی ابتدایی آشکارتر می شود. کودکان مبتلا به این اختلال برای یادگیری خواندن و نوشتن، در مقایسه با همکلاسی های خود به زمان بیشتری نیاز دارند. دانش آموزان ابتدایی مبتلا به دیسلکسیا:
- کندتر از سایر بچه های هم سن خود می خوانند؛
- نمی توانند تفاوت بین حروف یا کلمات خاص را تشخیص بدهند؛
- حروف را با صداهایی که دارند تلفظ نمی کنند؛
- حروف یا اعداد را برعکس می نویسند؛
- برای تلفظ کلمات هنگام خواندن مشکل دارند؛
- نمی توانند آنچه را خوانده اند درک کنند؛
- آرام می نویسند؛
- در هجی کردن کلمات مشکل دارند؛
- می گویند کلمات نوشته شده روی صفحه تار می شوند یا به اطراف می پرند؛
- برای پیروی از برخی دستورالعمل ها مشکل دارند.
علائم دیسلکسیا بعد از دبستان
کودکانی که توانسته اند علائم خود را در مدرسه ابتدایی پنهان کنند، ممکن است در دوره راهنمایی یا دبیرستان دچار مشکل شوند. ممکن است از نظر اجتماعی کنار گذاشته شوند، زیرا برقراری ارتباط با همسالانشان برای آنها دشوارتر می شود. دانش آموزان راهنمایی و دبیرستانی مبتلا به دیسلکسیا:
- در نوشتن واضح مشکل دارند (در املا، دستور زبان و نقطه گذاری اشتباه می کنند)؛
- مدت زیادی طول می کشد تا تکالیف خود را به پایان برسانند یا سؤالات امتحان را پاسخ بدهند؛
- دست خط آشفته دارند؛
- آرام صحبت می کنند؛
- از خواندن با صدای بلند خودداری می کنند؛
- از کلمات اشتباه استفاده می کنند مثلا «کشف» به جای «کفش»؛
- نمی توانند نام کلمات را به خاطر بسپارند، بنابراین زیاد مِن مِن می کنند.
اگر فرزند شما این علائم را دارد، با معلم صحبت کنید تا بفهمید در کلاس درس چه شرایطی دارد. سپس به پزشک مراجعه کنید و با ارزیابی شنوایی و بینایی مطمئن شوید که مشکل دیگری مانند کم شنوایی یا کاهش بینایی ندارند. اگر علت این اختلال ها دیسلکسیا باشد، پزشک شما را برای آزمایش بیشتر و درمان به متخصص ارجاع می دهد.هرچه این اختلال در کودکان زودتر تشخیص داده شود، زودتر می توانند درمان را شروع کنند.
علائم دیسلکسیا در بزرگ سالان
بزرگ سالان مبتلا به دیسلکسیا ممکن است متوجه شوند که انجام کارهای زیر برایشان مشکل است:
- خواندن با سرعت خوب یا فعالیت هایی که شامل مطالعه می شود؛
- املا، حفظ یا به خاطرسپردن کلمات؛
- یادداشت برداری یا رونویسی؛
- انجام تمرین های ریاضی، یادگیری زبان دیگر یا به خاطرسپردن اعدادی مانند گذرواژه یا پین کد؛
- نظم در کارها و توجه به مهلت ها.
اگر فکر می کنید دیسلکسیا دارید، به یک متخصص مراجعه کنید تا بتواند مشکلات شما را تشخیص بدهد.
آزمایش های مربوط به دیسلکسیا
برای تطبیق شما با برنامه مناسب، یک پزشک متخصص آموزشی آزمایش هایی را برای بررسی میزان خواندن و نوشتن انجام می دهد. یک روانشناس آموزشی نیز آزمایش هایی انجام می دهد تا متوجه شود که آیا مشکلات خواندن باعث افسردگی یا انزوای او شده است یا نه. پس از تشخیص دقیق می توانید با پزشک، معلم و متخصصان آموزشی فرزند خود برای ایجاد یک برنامه یادگیری همکاری کنید.
راه کار هایی برای درمان دیسلکسیا
علم پزشکی برای درمان این بیماری هیچ راه قطعی پیدا نکرده است. اما خوشبختانه با تشخیص به موقع این مشکل و استفاده از راه کار های آن می توان این بیماری را بهبود بخشید. بیشتر کودکان مبتلا به بیماری دیسلکسیا می توانند با حمایت های عاطفی از سمت خانواده و هم چنین با کمک یک معلم خصوصی در درس موفق شوند. معلم می تواند با استفاده از روش های شنوایی، بینایی و لمسی برای ایجاد بهبود در توانایی خواندن استفاده کند. هم چنین برسی وضعیت فرد مبتلا توسط پزشک و هم چنین مداخله یک روانشناس تاثیر زیادی در بهبودی این بیماری خواهد گذاشت.
حمایت های عاطفی شما به بهبود فرزند خود بسیار تاثیر گذار است و این را بدانید که شما بیشتر از هر کسی می توانید به بهتر شدن فرد مبتلا کمک کنید. اگر علائم ذکر شده را در فرزند خود مشاهد کردید هر چه زود تر به پزشک گزارش دهید. تشخیص زود هنگام شمادر روند بهبود بسیار موثر است.
حتما با معلم و مدرسه کودک خود در تعامل باشید و از آن ها بخواهید به شما در موفقیت فرزندتان کمک کنند. هم چنین برنامه ای بچنید که کودک شما را تشویق به خواندن کند. او را با راهکار هایی علاقه مند به خواندن کنید.کتاب هایی را با صدای بلند برای فرزندان خود بخوانید. حتی توصیه می شود از ۶ ماهگی برای فرزند خود کتاب بخوانید. با فرزند خود به کتاب های صوتی گوش داده و زمانیکه خواندن یاد گرفت متن داستان را به همراه هم بخوانید.
نکات مهم برای کمک به بزرگسالان مبتلا به اختلال خواندن یا دیسلکسیا
بزرگسالان مبتلا به اختلال خواندن یا دیسلکسیا نیز نیاز دارند تا بیشتر تمرین کرده و از طرف اطرافیان بیشتر درک شوند. بهتر است آن ها در مکانی آرام و بدون مزاحمت مطالعه کنند. این کار باعث افزایش تمرکز آن ها می شود. گوش کردن به کتاب ها به صورت صوتی و تکرار آن ها برایشان بسیار موثر است. بنابراین گوش کردن به پادکست ها و کتاب های صوتی یکی از راه های کمک به پیشرفت آن ها محسوب می شود. بهتر است بزرگسالان وظایف خود را به دسته ها و بخش های کوچکی تقسیم بندی کنند تا آن ها را به خاطر بسپارند. در صورت نیاز استراحت کافی داشته و غذاهای سالم بخورند.
در مورد بیماری سندروم کوشینگ چیست؟
