در مورد فواید تغذیه‌ای و خواص بامیه چه می دانید؟

بامیه گیاهی است گلدار که در خانواده پنیر کیان دسته بندی می شود. زاگاه اصلی بامیه در مناطقی از قاره آسیا یا آفریقا است. نکته جالب در مورد بامیه این است که مصریان در قرن ۱۲ یا ۱۳ میلادی بامیه را کشت می کرده اند.بامیه در مناطق گرمسیر به خوبی پرورش می یابد ولی در مناطق سردسیر رشد خیلی کمی دارد و محصول زیادی نیز نمی دهد. گیاه بامیه دارای ساقه راست است و ارتفاع آن حدودا ۱ متر است. در گاهی مواقع در شرایط مساعد تا ۲ متر هم می رسد.میوه بامیه شبیه به هرم است و طول آن به طور متوسط بین ۲ تا ۴ سانتی متر است. جالب است بدانید بامیه در کشور عزیزمان ایرانی برای اولین بار در شهر سرخس کشت شد. از معروف ترین خوراک هایی که با بامیه تهیه می شود می توان به ترشی بامیه و خورشت بامیه اشاره کرد.بامیه گیاه پر فایده و مفیدی است و خواص بسیار زیادی دارد که همگی این خواص را نمی توان به طور کامل در یک مقاله گنجاند ، به همین جهت خلاصه ای از خواص این گیاه ارزشمند را برایتان جمع اوری کرده ایم.

بامیه چیست؟!

از نظر طب سنتی طبع بامیه سرد و تر است و دارای لیزی و کمی شیرینی است .استفاده از آن برای کسانی که مزاج گرم دارند، بسیار خوب است. بامیه منبع غنی ویتامین های مانند K, E, C, A, B و همچنین املاحی مانند کلسیم، آهن، منیزیم، پتاسیم و روی است. از آنجایی که بامیه از خانواده سبزیجات است، حاوی مقدار زیادی فیبر از نوع مخاطی است .

تمامی قسمتهای بامیه قابل استفاده بوده و به جز میوه که استفاده از آن مرسوم است، می توان از برگ های آن در سالاد استفاده کرد. بامیه جزء اصلی غذاهای تهیه شده در هند است. در صنعت نیز از پودر خشک بامیه برای غلظت دادن به غذاها استفاده می شود .

تاریخچه ی بامیه

نام علمی بامیه Abelmoschus esculentus یا Hibiscus esculentus است و در جاهای مختلف جهان نام های متفاوتی دارد. گیاه بامیه معمولا تا ارتفاع نزدیک به ۱ متر قد می کشد، برگ های عریض ۵ قسمتی و گل های بزرگ زرد دارد. غلاف یا میوه ی بامیه ۵ تا ۱۵ سانتی متر طول و ۲٫۵ سانتی متر قطر دارد. زمانی که بامیه برسد، از ۵ نقطه ی مختلف باز می شود و تخم هایی به شکل قلب از آن خارج می شود.

براساس برخی اسناد تاریخی زنان قدرتمندی در تاریخ جهان مانند کلئوپاترا از مصر و یانگ گیفی از چین به خوردن بامیه علاقه داشتند. نام بامیه (okra یا Gumbo) ریشه ی آفریقایی دارند. به نظر می رسد بامیه در مرکز واویلف که امروزه شامل کشور اتیوپی، بخش هایی از فلات اریتره و بخشی از سودان است، کشف شده باشد.

ارزش غذایی بامیه

• کالری 129
• آب 90٫17 گرم
• پروتئین 2٫00 گرم
• چربی 0٫10 گرم
• کربوهیدرات 7٫03 گرم
• فیبر 3٫2 گرم
• قند 1٫20 گرم

ارزش غذایی نصف لیوان بامیه پخته

• 25کالری دارد؛ پس کم کالری است.
• 2 گرم فیبر دارد؛ منبع خوبی از فیبر است.
• 460 واحد ویتامینA دارد؛ منبع خوبی از ویتامینA است.
• 130 میلی گرم ویتامینC دارد.
• 50 میلی گرم کلسیم دارد؛ منبع خوب کلسیم که ضد پوکی استخوان است.
• 256میلی گرم پتاسیم دارد؛ که ضد فشار خون است.

فواید تغذیه ای و خواص بامیه

بامیه به واسطه ی داشتن مواد مغذی فراوان، فواید بسیاری برای سلامتی دارد. بامیه با خاصیت آنتی اکسیدانی بالای خود به بهبود بیماری های قلبی-عروقی، دیابت نوع ۲، بهبود بیماری های گوارشی و حتی برخی از سرطان ها کمک می کند. همچنین بامیه سرشار از برخی ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن مانند ویتامین B۱ (تیامین)، ویتامین B۶، اسید فولیک، ریبوفلاوین (ویتامین B۲)، زینک (روی) و فیبر تغذیه ای است. در زیر برخی از فواید تغذیه ای و خواص بامیه آمده است:

سرشار از کلسیم

بامیه یکی از منابع خوب کلسیم و منیزیم است به همین دلیل از کمبود این مواد معدنی جلوگیری می کند. کلسیم علاوه بر سلامت استخوان، به تنظیم ضربان قلب، تنظیم فشار خونو کلسترول خون کمک می کند. همچنین کلسیم به عملکرد عضلات و دستگاه عصبی کمک می کند.

برای گیاه خواران و کسانی که دچار عدم تحمل لاکتوز هستند، بامیه می تواند تا حدی کمبود کلسیم ناشی از مصرف نکردن لبنیات را جبران کند. هر وعده ی بامیه دارای ۵۰ میلی گرم کلسیم است. درحالی که نیاز روزانه ی بزرگسالان به کلسیم در حدود ۱۰۰۰ میلی گرم است، ولی مصرف منظم بامیه می تواند بخشی از نیاز به کلسیم را تأمین کند.

کمک به سلامت قلب

براساس اعلام مجله ی تکنولوژی و فرآوری مواد غذایی فیبر محلول موجود در بامیه با کاهش طبیعی کلسترول خون، به کاهش خطر بیماری های قلبی-عروقی و سلامت قلب کمک می کند. بنابراین مصرف بامیه راهی مناسب برای کاهش سطح کلسترول است. بامیه سرشار از پکتین است و می تواند با تنظیم صفرا در روده به کاهش کلسترول خون کمک کند.

کمک به بینایی

مصرف بامیه به بهبود بینایی کمک می کند. غلاف بامیه یکی از منابع بی نظیر ویتامین A و بتاکاروتن است که هر دوی آنها در بینایی و داشتن پوستی شاداب مؤثرند. همچنین این مواد مغذی می توانند احتمال بروز بیماری های چشم را کاهش دهند.

منبع خوبی از پروتئین

تخم بامیه با داشتن اسیدهای آمینه ی لیزین و تریپتوفان، ترکیب پروتئینی فوق العاده ای دارد. ترکیب اسیدهای آمینه ی تخم بامیه با سویا مقایسه می شوند؛ درحالی که نسبت کارآیی پروتئین بامیه (PER) از پروتئین سویا بالاتر است. ترکیب پروتئین بامیه آن را به غذایی مناسب برای قرارگرفتن در رژیم های غذایی با پایه ی حبوبات و غلات قرار می دهد.

درواقع تخم بامیه با داشتن پروتئین باکیفیت و اسیدهای آمینه ی ضروری اش باعث شده تا این ماده ی غذایی یکی از بهترین منابع گیاهی برای تأمین پروتئین های موردنیاز بدن باشد.

کمک به کاهش کلسترول

تحقیقات مجله ی دانش غذای پاکستان درمورد خواص بامیه نشان می دهد تقریبا نیمی از غلاف بامیه را فیبر محلول به شکل صمغ و پکتین تشکیل می دهد. فیبر محلول میزان کلسترول خون و خطر بیماری های قلبی را کاهش می دهد. بنابراین می توانید بامیه را به فهرست غذاهای کاهنده ی کلسترول خون اضافه کنید. بامیه با اتصال به کلسترول اضافی و سموم موجود در اسیدهای صفراوی، به دفع آنها و پیشگیری از بیماری ها کمک می کند.همچنین بامیه دفع راحت تر ضایعات را از بدن تضمین می کند. مصرف موسیلاژ موجود در بامیه به عنوان سرم خونی و جایگزین پلاسما به آن کاربردی دارویی می بخشد. موسیلاژ (گروهی از ترکیبات گیاهی هستند که مملو از پلی ساکارید هستند) موجود در بامیه با اتصال به کلسترول و اسید صفرا، به دفع سموم از بدن کمک می کند.

کمک به تثبیت قند خون

بامیه با تنظیم نرخ جذب قند از دستگاه گوارشی به تثبیت قند خون کمک می کند. تخم بامیه با تنظیم طبیعی گلوکز خون و چربی ها می تواند به درمان طبیعی دیابت کمک کند. در مطالعه ای که در سال ۲۰۱۱ در مجله ی علوم زیستی و دارویی درباره ی خواص بامیه چاپ شد، محققان هندی مشاهده کردند که مصرف پودر پوست و تخم خشک شده ی بامیه موجب کاهش گلوکز خون افراد می شود؛ درحالی که مصرف منظم عصاره ی بامیه به طور تدریجی و در مدت نزدیک به ۱۰ روز توانست موجب کاهش گلوکز خون افراد شود.

بسیاری از افراد مبتلابه دیابت می گویند اگر تکه های ریز شده ی بامیه را شب ها در آب خیس بدهند، زمانی که صبح روز بعد آب آن را می خورند سطح قند خون شان کاهش می یابد. البته در این خصوص تحقیقات علمی ای صورت نگرفته است. در ترکیه سال هاست که از تخم بامیه ی بوداده به عنوان دارویی سنتی برای دیابت استفاده می شود.

کمک به گوارش

یکی دیگر از خواص بامیه کمک به گوارش است. بامیه فیبر نامحلول دارد که با کاهش خطر برخی از سرطان ها (مخصوصا سرطان روده بزرگ) به سلامت دستگاه گوارشی کمک می کند. جان هانتر در کتاب «فواید غذاها و ادویه جات برای سلامتی» توضیح می دهد بامیه ملین است و با اثر روان کنندگی بر روده ی بزرگ به عنوان یک درمان طبیعی برای یبوست به شمار می آید. برخلاف سبوس گندم که ممکن است موجب تحریک دستگاه گوارشی شود، موسیلاژ موجود در بامیه بدون ایجاد تحریک و سختی به دفع ضایعات از بدن کمک می کند.

راهنمای خرید و نگهداری بامیه

مردم بامیه را به شکل های مختلفی مصرف می کنند؛ تازه، خشک، آب پز، کبابی، سرخ شده و حتی به شکل ترشی. همچنین از بامیه در تهیه ی سس و سالاد و پخت سوپ، خورش و خوراک استفاده می شود.

هنگام خرید بامیه و برای نگهداری آن نکات زیر را رعایت کنید:

• هنگام خرید بامیه های سفت تر را انتخاب کنید.
• از خرید بامیه هایی که غلاف آن ها چروکیده، نرم یا تیره است خودداری کنید.
• برای جلوگیری از لیز شدن و کپک زدن بامیه، آن را داخل جامیوه ای و در کیسه ی کاغذی یا پلاستیکی نگه دارید. البته بامیه ها باید کاملاً خشک باشند.
• بامیه ها را بیشتر از ۳ یا ۴ روز نگه ندارید و تا قبل از زمان استفاده از شستن آن ها خودداری کنید.

عوارض بامیه

بامیه نیز مانند بسیاری از مواد دیگر در کنار خواص بسیاری که دارد، برای بعضی اشخاص دچار مضراتی نیز است. از جمله عوارض بامیه، این است که استفاده گیاه بامیه با داروی متفورمین تداخل ایجاد می کند و اثر این دارو در افراد دیابتی را کاهش می دهد و همچنین بامیه چون حاوی فولات است، ممکن است زیاده روی در مصرف آن ایجاد اسهال، گرفتگی و نفخ شکم کند و برای کسانی که دارای سندروم روده تحریک پذیر هستند مصرف زیادی بامیه ممکن است ایجاد مشکل کند. همچنین از دیگر عوارض بامیه، اگزالات موجود در بامیه است که برای کسانی که دارای کلیه های سنگ ساز هستند، ممکن است ایجاد سنگ کند؛ همچنین باعث افزایش اسید اوریک می شود و کسانی که دارای نقرس هستند باید در مصرف آن دقت نمایند.

از آنجایی که بامیه بر کارکرد تیروئید اثر می گذارد، کسانی که دارای تیروئید کم کار هستند باید در مصرف آن دقت نمایند. همچنین بامیه حاوی مقدار زیادی ویتامین K است؛ این ویتامین در کنار خواصی که دارد از آن جهت که باعث انعقاد خون می شود، برای کسانی که از داروهایی مثل وارفارین و کومدین برای ضد انعقاد استفاده می کنند، مضر است و باید در مصرف آن دقت نمایند.

برای بیشتر مردم، بامیه هم مانند سایر سبزیجات یک گزینه ی مفید و سالم برای اضافه شدن به رژیم غذایی است که باعث تنوع در رژیم غذایی می شود. البته مانند هر ماده ی غذایی دیگر، باید در مصرف بامیه هم تعادل حفظ شود.

آشنایی با خواص روغن سیاه دانه برای سلامتی بدن