اسپند یک گیاه بومی مدیترانه و غرب امریکا است که ظاهری بوته مانند دارد و گل ها و غلاف های سفید آن حاوی ده ها دانه است. در شمال آفریقا و خاورمیانه برای مدت ها به طور گسترده ای از اسپند به عنوان یک گیاه دارویی استفاده می شد.این گیاه درختچه ای است چند ساله با شاخه های زیاد که ارتفاع آن از ۳۰ تا ۶۰ سانتی متر متغیر است. اسپند برگ های باریکی دارد که به طور متناوب روی ساقه های گوشتی و سفت آن که به رنگ سبز روشن هستند می رویند.گل های این گیاه منفرد و کوچک هستند و در طیفی از سفید و زرد کمرنگ با پنج گلبرگ خودنمایی می کنند.کپسول میوه این گیاه حدود ۶ تا ۱۰ میلی متر است و وقتی هنوز نارس باشد به رنگ سبز و در زمان بلوغ به رنگ نارنجی مایل به قهوه ای درمی آید. این کپسول حاوی دانه های کوچک مثلثی شکلی به رنگ قهوه ای و مشکی دیده می شود.
ترکیبات موثر در خواص اسپند
با اینکه از تمام قسمت های گیاه اسپند استفاده می شود، اما ریشه و دانه های آن بیشتر از ساقه ها و برگ ها دارای آلکالوئیدهای فعال هستند.آلکالوئیدهای بتا کربولین در واقع فعال ترین ترکیبات شیمیایی موجود در اسپند هستند که بیشترین مطالعات بالینی نیز روی مزایا و مضرات آن ها صورت گرفته است.همچنین بر اساس برخی مطالعات ترکیبات دیگری مانند فلانوئیدها، ترکیبات استروئیدی، اسیدهای چرب، اسیدهای آمینه، کربوهیدرات ها، لیپیدها، پروتئین ها و مواد معدنی نیز در مواد تشکیل دهنده این گیاه مشاهده شده است.
خواص دود کردن اسپند
دود کردن اسپند از قدیم جزو عادات ما ایرانیان بوده است و اعتقاد بر این است که اسپند محیط را پاکسازی کرده و برای چشم زخم نیز موثر است.در روایات آمده است که اسپند شیاطین را دور کرده و حافظ خانه و اهل آن از شر شیطان و چشم زخم می باشد. از امام صادق علیه السلام درباره اسپند و کندر پرسش و که در پاسخ فرمودند: هیچ ریشه ای از گیاه در زمین نمیجنبد و هیچ شاخه ای در آسمان بالا نمیرود مگر آنکه خداوند فرشته ای را ماموریت داده تا آن را به قطعات خرد شده تبدیل کند یا به سرنوشتی که دارد برساند و شیطان (میکروب) از هفتاد خانه ای میگریزد که در نزدیکی خانه ای باشد که در آن اسپند است و شفا از هفتاد بیماری در اسپند است که آسان ترین آن خوره است، پس دود کردن اسپند را از یاد نبرید برخی از خواص دود کردن اسفند:
- گرم شدن مغز
- نشاط
- رفع افسردگی
- رفع ترس
- رفع سردرد سرد
- ضدعفونی کننده محیط و پاک سازی کننده هوا
اسپند برای لاغری
اسپند برای لاغری خوب است اما نه برای همه افراد. افرادی که چاقی از نوع سرد و تر یا چاقی بصورت چربی دارند میتوانند از اسپند استفاده کنند. برای لاغرشدن تدریجی افراد سرد مزاج یعنی بلغمی ها اسفند درجه یک تمیز را چند بار شسته و زیر آفتاب خشک شود و روزی یک سوم قاشق چایخوری فقط با یک لیوان آب قورت بدهد. توجه کنید که اسپند را به هیچ وجه نجوید و یا بصورت پودر مصرف نکنید چون باعث آزاد شدن مواد سمی آن در بدن میشود.
درمان شپش موی سر با اسپند
برای درمان شپش سر با اسپند بهتر است اسپند را آسیاب کرده و دم کنید و محلول را روی سر گذاشته و همه موها را آغشته کنید و کلاه پلاستیکی بپوشید. بعد از یک ساعت موها را اب کشیده و با سشوار خشک کنید.
اسپند برای درمان آبریزش بینی
از مهم ترین خواص اسپند در طب سنتی این است که به دلیل ضد عفونی کنندگی قوی، در درمان زکام و آبریزش بینی مؤثر می باشد. در این روش مقداری اسپند را به تنهایی یا همراه با حبه ای قند دود داده و سرتان را روی دود ناشی از آن قرار دهید و نفس عمیق بکشید، بعد از چندین بار تکرار مشکل شما حل خواهد شد.
موارد احتیاطی در مورد اسپند
- اسپند یا اسفند سمی است از جویدن آن خودداری کنید
- مصرف اسفند برای گرم و خشک ها مضر است (مگر به مقدار کم و همراه با مصلح)
- حداکثر مصرف مجاز روزانه اسفند ۱۰ گرم گفته شده است. توصیه میشود خیلی بیشتر مراعات کرده و بیشتر از ۷ گرم مصرف نشود تا دچار عوارض اسفند نشوید
- خانم های شیرده و باردار از اسفند استفاده نکنند
- مصرف اسپند در زمان عادت ماهانه ممنوع است چون مدر خون است
- توجه کنید که اسپند یک داروی قوی است. از مصرف خودسرانه آن بدون تجویز طبیب خود داری کنید
طرز استفاده از اسپند و تأثیر آن در چشم زخم
از رایج ترین و کاربردی ترین موارد اسپند، دود کردن این گیاه است که ابتدا اسپند دود کن را روی شعله گاز قرار می دهید و سپس بعد از داغ شدن، مقداری از دانه های اسپند را روی آن می ریزید و دود ناشی از آن، دود مدنظر ماست که در ضدعفونی کردن و همچنین رفع چشم زخم بسیار استفاده می شود. در واقع این دانه ها با خوش بو کردن محیط و همچنین گرم کردن سر و ایجاد آرامش، انرژی ها و نگاه های منفی را از محیط دور می کند.
عوارض و مضرات مصرف اسپند
افراد با مزاج گرم بهتر است از مصرف اسپند به دلیل عوارض ناشی از آن پرهیز کنند. بهتر است که پس از استفاده اسپند به مصرف سکنجبین اقدام کنید چرا که از دیگر عوارض اسپند، ایجاد تهوع و استفراغ است. در خوردن اسپند باید دانه های سیاهی که دود می شوند را میل کنید، درواقع ظاهر دانه ها باید مطابق همان دانه ها باشد. نکته مهم دیگر در مصرف اسپند، پرهیز از جویدن دانه های اسپند است. این دانه ها سمی دارد که هنگام جویدن فعال می شود. علاوه بر تمام این موارد، مصرف زیر ۵ گرم اسپند قابل قبول است و در صورت افراط در مصرف ممکن است با مسمومیت ناشی از آن مواجه شوید.
موارد منع مصرف اسپند
آلکالوئیدهای هارملا (به ویژه هارمین و هارمالین) مهارکننده های مونوآمین اکسیداز(MAOI) برگشت پذیر هستند و در شرایط پزشکی خاصی می توانند به شدت خطرناک باشند. بنابراین استفاده همزمان اسپند با داروهای MAOI و غذاهای حاوی تیرامین به هیچ وجه توصیه نمی شود.به طور کلی عوارض اسپند در افراد با شرایط خاص پزشکی می تواند خطرناک و برگشت ناپذیر باشد. برخی از این موارد منع مصرف عبارت اند از افراد با سابقه:
- ضربان قلب آهسته
- بیماری های قلبی
- زنان باردار یا شیرده
- بیماری کبد
- انسداد معده
- زخم معده
- بیماری های ریوی مانند آسم و بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
- تشنج
- گرفتگی مجاری ادرار
- به تازگی تحت عمل جراحی بوده اند
در مورد خواص و فواید غوره چه می دانید؟
