در مورد خواص گشنیز برای سلامتی بدن چه می دانید؟

سبزی ها جز اصلی ترین ماده غذایی روزانه بشر به شمار می روند. سبزیجات حاوی میزان بالایی از مواد مغذی مورد نیاز بدن هستند که در صورت مصرف نکردن آن ها فرد دچار بیماری هایی می شود. امروز بسیاری از پزشکان و متخصصان با آزمایشات و مطالعات علمی به فواید این گیاهان معطر و خوش طعم پی بردند و همیشه افراد را به مصرف سبزیجات بیشتر در رژیم غذایی تشویق می کنند. در این مطلب قصد داریم شما را با خواص یکی از مفیدترین سبزی های دنیا آشنا کنیم. گشنیز این سبزی خوش عطر و طعم دارای فواید بسیاری است که امروز در مصارف مختلف از جمله آشپزی، پزشکی و صنعتی کاربرد های فراوانی دارد.

گشنیز در چه غذاهایی استفاده می شود ؟

سبزی گشنیز به دلیل دارا بودن عطر و طعمی فوق العاده در آشپزی ایرانی بسیار مورد توجه قرار گرفتا است. از این سبزی مفید در انواع سوپ ها برای طعم بهتر و برای زیبا کردن ظاهر سوپ استفاده می شود. گشنیز کباب و سوپ گشنیز از مشهورترین غذاهایی هستند که از گشنیز در تهیه آن ها استفاده می شود. گشنیز تازه برای پخت کوکو و آش مورد استفاده قرار می گیرد. تخم گشنیز را پودر می کنند و از آن به عنوان ادویه استفاده می کنند. همچنین در غذاهای ایرانی مانند برخی خورشت ها، عدسی و عدس پلو از ترکیب مودر تخم گشنیز و زیره سبز به عنوان ادویه استفاده می کنند.

خواص گشنیز

گشنیز یا جعفری چینی گیاهی یک ساله با نام انگلیسی Coriander با نام علمی Coriandrum sativum و از خانواده Umbelliferae یا چتریان است. رازیانه، شوید، جعفری، کرفس، زیره، گلپر و هویج از خانواده گیاه گشنیز هستند. برخی منشا این سبزی را به نواحی جنوب غرب آسیا و مدیترانه نسبت می دهند. گشنیز گیاهی مقاوم است و در بیشتر مناطق کشورمان قابلیت کاشت و پرورش را دارد.مصارف درمانی گشنیز به شرح زیر است:

کاهش التهابات پوستی

گشنیز حاوی سینئول و اسید لینولئیک است؛ سینئول یکی از ۱۱ ترکیب موجود در روغن های اسانسی است. این دو ماده دارای خواص ضدسرطانی و ضدروماتیسمی هستند و تورم ناشی از این بیماری ها را کاهش می دهند. گشنیز همچنین تاحدودی برای سایر تورم ها، نظیر تورم ناشی از نارسایی کلیه یا کم خونی نیز مؤثر است، زیرا بعضی از مواد آن مدر هستند و باعث آزاد شدن آب اضافی بدن می شوند. کاهش التهابات پوستی، منجر به کاهش ناراحتی ها و بهبود ظاهر پوست می شود.

کاهش کلسترول

اسیدهای موجود در گشنیز، مانند اسید لینولئیک، اسید اولئیک، اسید پالمیتیک، اسید استئاریک و اسید آسکوربیک (ویتامین C) در کاهش میزان کلسترول خون بسیار مؤثرند و همچنین باعث کاهش میزان کلسترول بد (LDL) در عروق خونی و رگ ها می شوند. سطح بالای LDL در خون می تواند منجر به مسائل جدی قلبی-عروقی مانند آترواسکلروز (تصلب شرایین )، حملات قلبی و سکته مغزی شود. مهم تر از همه، این گیاه باعث افزایش سطح کلسترول خوب (HDL) می شود، HDL از به وجودآمدن برخی شرایط خطرناک برای انسان جلوگیری می کند.

درمان اسهال

ترکیبات روغن های اسانسی موجود در گشنیز مانند بورنئول و لینالول، به گوارش، عملکرد مناسب کبد و ارتباط روده ها کمک می کند و باعث کاهش اسهال می شود. از آنجایی سینئول، بورنئول، لیمونن، آلفا-پینن و بتا-فلاندرن دارای اثرات ضد باکتری هستند، گشنیز در درمان اسهال ناشی از میکروب ها و قارچ ها نیز، مفید است.

خواص گشنیز همچنین برای جلوگیری از تهوع، استفراغ و بیماری های معده، بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. این گیاه، غنی از مواد زیست-فعال است و به همین دلیل همیشه خواص جدیدی از آن کشف می شود.علاوه بر این خواص بهداشتی، برگ های گشنیز تازه، پیش غذای مناسبی برای آماده کردن روده، برای یک وعده ی غذایی حسابی است.

تنظیم فشار خون

مصرف گشنیز در بسیاری از بیماران به طور مثبتی فشار خون را کاهش داده است. یون های کلسیم و استیل کولین انتقال دهنده ی عصبی در دستگاه های جانبی و سیستم عصبی مرکزی هستند. گشنیز اثر متقابل این یون ها را بهبود می بخشد و فشار را در رگ های خونی کاهش می دهد، در نتیجه احتمال بروز بیماری های قلبی عروقی، ازجمله حملات قلبی و سکته مغزی کاهش می یابد.

درمان زخم های دهان

سیترنلول، که جزیی از روغن های اسانسی موجود در گشنیز است، ضدعفونی کننده ای عالی است. مواد دیگر موجود در گشنیز نیز دارای خواص ضد میکروبی و درمانی ای هستند که از بدتر شدن زخم های دهان جلوگیری می کنند. آنها روند بهبود زخم ها را تسریع و از بوی بد دهان جلوگیری می کنند. گرچه گشنیز در محصولات اصلی به کار نمی رود، ولی در انواع خمیر دندان های طبیعی، به عنوان یک ترکیب ضد قارچ، از آن استفاده می شود. در واقع قبل از اختراع خمیر دندان، مردم برای از بین رفتن بوی بد دهان، تخم گشنیز می جویدند!

جلوگیری از کم خونی

یکی از خواص گشنیز داشتن آهن فراوان است و به کسانی که از کم خونی رنج می برند کمک می کند. مقدار کمِ آهن در خون، می تواند منجر به تنگی نفس، تپش قلب، خستگی شدید و کاهش عملکرد ذهنی شود. آهن همچنین باعث بهبود عملکرد ارگان های دیگر بدن، افزایش انرژی و قدرت و ارتقای سلامت و استحکام استخوان می شود.

ضد آلرژی

تحقیقات زیادی نشان داده است که گشنیز دارای آنتی هیستامینی قوی است که می تواند آلرژی های فصلی و تب یونجه را کاهش دهد. همچنین، روغن آن اثرات آلرژیک حشرات، گیاهان، غذاها و سایر چیزها را کاهش می دهد. در بدن، آنافیلاکسی، ورم کهیر و تورم خطرناک گلو و غدد را از بین می برد.ما باید در برابر واکنش های آلرژیک از خود محافظت کنیم و چون از ابتدا نمی دانیم به چه چیزهایی حساسیت داریم، بهتر است پیشگیری کنیم.

حفاظت در برابر سالمونلا

سالمونلا یکی از خطرناک ترین بیماری های غذایی در جهان است، بنابراین هر روش طبیعی ای که از ما دربرابر آن محافظت کند، بسیار مهم است. گشنیز به طور غیرمعمولی دارای سطوح بالای دودسنال است. دودسنال یک ترکیب طبیعی است که دو برابر آنتی بیوتیک قدرت دارد؛ بنابراین گشنیز می تواند درمانی پیشگیرانه برای بیماری سالمونلا باشد. شما می توانید با افزودن آن به رژیم غذایی، بدن خود را از بیماری های ناخوشایند و حتی کشنده ی مرتبط با این باکتری های مرگبار محافظت کنید.

بهبود سلامت استخوان

از خواص گشنیز، داشتن منبع سرشاری از کلسیم است که برای کسانی که به سلامت استخوان شان اهمیت می دهند ارزشمند است. کلسیم و دیگر ترکیبات موجود در گشنیز موجب رشد و دوام استخوان ها و جلوگیری از پوکی استخوان می شوند. افزودن حتی مقدار کمی گشنیز به رژیم غذایی، می تواند سال ها استخوان های شما را محکم و سلامت نگه دارد. کلسیم بیشتر در مرکز برگ های گشنیز وجود دارد، پس اگر سلامت استخوان تان برای تان مهم است، این قسمت را هدف بگیرید!

بهبود گوارش

گشنیز، به علت عطر و بوی زیاد روغن های اسانسی اش، به ترشح مناسب آنزیم ها و آب گوارشی در معده کمک می کند؛ در نتیجه سیستم گوارش و مری را برای پیش راندن غذا تحریک می کند. این گیاه، در درمان زگیل نیز مفید است. گشنیز به دلیل مواد معدنی ای که دارد، علاوه بر عطر خوش، دارای خاصیت تحریک کنندگی نیز هست. واسطه های عصبی هم با مصرف گشنیز تحریک می شوند. تحقیقات همچنین نشان می دهند، اضافه کردن منظم گشنیز به رژیم غذایی، سوءِهاضمه را کاهش می دهد. افزودن مقدار کمی گشنیز در رژیم غذایی کودکانی که بیشتر از بزرگسالان احتمال افزایش کولیک شکمی در آنان وجود دارد، می تواند به سرعت مشکل شان را حل کند!

درمان آبله

روغن های اسانسی در گشنیز دارای اسید ها و عناصر ضد میکروبی، آنتی اکسیدانی، ضدعفونی کننده و سم زدا هستند. ویتامین های C و آهن این گیاه سیستم ایمنی را نیز تقویت می کنند. این عناصر باعث بهبود و جلوگیری از آبله می شوند و همچنین از میزان درد می کاهند و برای بیماران آرامش بخش هستند. تحقیقات نشان داده اند، مصرف مقدار زیاد ویتامین C، درمانی قطعی برای بیماری آبله است.

مراقبت از چشم

باز هم از خواص گشنیز دربرداشتن آنتی اکسیدان ها، ویتامین A، ویتامین C و مواد معدنی ای مانند فسفر است که از بیماری های بینایی جلوگیری می کنند و کشیدگی عضله و فشار روی چشم را کاهش می دهند. در برگ های گشنیز بتاکاروتن وجود دارد. بتاکاروتن از بیماری های متعدد چشمی جلوگیری می کند و حتی روند از بین رفتن بینایی را در بیماران مسن، معکوس می کند.

درمان ورم ملتحمه چشم

گشنیز ماده ضدعفونی کننده ی بسیار خوبی است و دارای خواص ضد میکروبی ای است که از چشم ها در برابر بیماری های مسری مانند ورم ملتحمه، محافظت می کند. روغن گشنیز از ترکیبات اصلی تعدادی محصولات مراقبتی چشم است.

کنترل دیابت

به علت اثر تحریک کنندگی گشنیز بر غدد درون ریز، ترشح انسولین از پانکراس افزایش می یابد و در نتیجه سطح انسولین خون بالا می رود. این باعث تنظیم قند خون و پایین آمدن سطح قند در خون می شود. این خاصیت برای بیماران دیابتی و بیماری های مشابه بسیار مفید است.

نسخه های درمانی از خواص گشنیز در طب سنتی

• برای شب کوری آب گشنیز را با گلاب مخلوط کرده به چشم بمالید.
• برای اوره خون یک قاشق چای خوری تخم گشنیز با یک سوم استکان آبغوره خیسانده سپس مخلوط با آب میل شود.
• برای سوءهاضمه و نفخ از دم کرده تخم گشنیز استفاده شود.
• برای سینوزیت 5 گرم تخم گشنیز در 300 سی سی آب جوشانده صاف نموده استنشاق نمایید.
• جهت درمان ورم رگ بیضه گشنیز تازه + عسل + روغن زیتون مخلوط نموده به صورت ضماد بگذارید.
• برای درمان اگزما آش آبغوره که در آن گشنیز و برگ چغندر باشد مؤثر است.
• برای تشنج 5 گرم گشنیز در 150 سی سی آب دم کرده به 3 نوبت بنوشید.
• برای برطرف شدن خارش چشم یک قطره آب گشنیز با احتیاط در چشم بچکانید.
• برای دیفتری آب گشنیز + آبغوره مخلوط کرده غرغره کنید بهتر است بیمار حتماً نزد پزشک برود.
• برای برفک دهان آب گشنیز را مزمزه کنید.
• برای درمان خارش بدن، مقعد و رحم، آب گشنیز را با آرد به صورت ضماد بگذارید.
• برای درمان ضربان چشم و پرش پلک گشنیز را با شیر مخلوط کرده به صورت ضماد بگذارید.
• برای درمان غلظت خون از جوشانده تخم گشنیز استفاده شود.
• برای درمان برص از آش گشنیز با آبغوره استفاده شود.

خواص آب گشنیز

آب گشنیز به سم زدایی بدن از فلزات سنگین مانند جیوه، سرب، آلومینیوم، کادمیوم و آرسنیک کمک می کند.آب گشنیز برای آرامش اعصاب مفید بوده و به درمان بی خوابی کمک می کند.آب برگ ها و ساقه ی گشنیز به کاهش قند خو ندر افراد دیابتی کمک می کند.مقادیر بالای پتاسیم موجود در آب گشنیز باعث کاهش فشار خون بالا شده و با بهبود جریان خون از بیماری قلبی پیشگیری می کند.آب گشنیز خواص ضد باکتریایی دارد که از عفونت ادراری جلوگیری می کند.آب گشنیز برای هضم غذا را بهبود بخشیده و به درمان نفخ، سوزش سر دل و زخم معده کمک می کند.آب گشنیز مقادیر بالایی کلسیم دارد که باعث تقویت استخوان ها شده و از پوکی استخوان جلوگیری می کند.بتاکاروتن موجود در آب گشنیز باعث تقویت بینایی شده و از ابتلا به آب مروارید و دژنراسیون ماکولا جلوگیری می کند.

عوارض و مضرات گشنیز

• اگر به رازیانه، کرفس و جعفری حساسیت دارید ممکن است به گشنیز هم واکنش آلرژیک نشان دهید.تحقیقات نشان داده که در بیشتر موارد گشنیز توسط باکتری بیماری زای سالمونلا آلوده می شود.زیاده روی در مصرف گشنیر باعث خواب آلودگی و خستگی می شود.
• طبع گشنیز سرد و خشک می باشد. برگ گشنیز حاوی مقادیر بالای ویتامین های A، B، C، E و K مواد معدنی از جمله فسفر، پتاسیم، روی، کلسیم، آهن و منیزیم، فیبر و آنتی اکسیدان های بتا کاروتن، بتا کریپتوکسانتین، لووتیان و زاکسنتین می باشد.
• در ایران برگ ها و ساقه ی گشنیز را به عنوان سبزی خورد استفاده می کنند، علاوه بر این برگ های معطر گشنیز را می توان برای تهیه انواع ترشیجات، سالاد، اسموتی، برگر و فلافل، سوپ، نودل، ماکارونی و پاستا استفاده کرد.

در مورد گیاه کاپاریس یا کبر چه می دانید؟