درد فک در نتیجه مشکلات مربوط به فک، مفصل فک و عضلات صورت و اطرف آن که کنترل جویدن و حرکت فک را در اختیار دارند، اتفاق می افتد. به این مشکلات در اصطلاح سندروم TMJ، عملکرد نامناسب فک بالا و پایین یا مشکلات آرواره (TMD) نیز گفته می شود.
مفصل فک (TMJ) محل اتصال فک پایین (آرواره) به استخوان گیجگاهی جمجمه است که دقیقاً جلوی گوش در هر سمت سر شما قرار دارد. اینمفصل انعطاف پذیر است و این امکان را فراهم می کند که فک به آرامی به سمت بالا و پایین و از سمتی به سمت دیگر حرکت کند. به این ترتیب امکان صحبت کردن، جویدن غذا و خمیازه کشیدن برای شما ایجاد می شود. عضلات متصل و اطراف مفصل فک موقعیت و حرکت های فک را کنترل می کنند. این بیماری درد ناحیه مفصل فکی ناشی از درگیری عضلات و اعصاب ناحیه مفصلی است که به علت آسیب به مفصل فوق ایجاد می شود.
عدم قرارگیری مناسب محل اتکای نرم یا دیسک بین مفصل کروی و حفره ای و جفت نشدن دندان ها روی هم، ساییدن دندان ها که به مفصل فشار زیاد وارد می کند، شکستگی و ایجاد آسیب به فک، مفصل فک یا عضلات سر و گردن ،استرس، ابتلا به استئو آرتریت یا آرتریت روماتوئید در مفصل فک و دیگر بیماری های اتوایمیون، آرتروز، آبسه دندان جویدن زیاد آدامس و لیگامان های کشیده شده مفصل سبب می شود فک در موقعیت بدی قرار گیرد. درد فک پایین همچنین می تواند در نتیجه اعتیاد به جویدن آدامس یا گاز گرفتن ناخن نیز مشاهده گردند. همچنین این مشکلات معمولاً در نتیجه دندان قروچه در زمان خواب یا هنگامی که فرد استرس و فشار عصبی احساس می کند، ایجاد می شوند. در برخی موارد درد فک دهان می تواند نشانه ای از وجود مشکلات جدی تر همچون حمله قلبی یا آنژین باشد. برای جلوگیری از ایجاد التهاب، مشکلات مربوط به هنگام جویدن و غذا خوردن و محدودیت در حرکت فک، درمان درد فک صورت بسیار ضروری است.
عواملی که ریسک اختلالات مفصل فکی را بالا میبرد:
- استرس و اضطراب میتواند باعث انقباض عضلات صورت وفک شود.
- عادت های تکرار شونده مانند فشار دادن دندان ها روی هم.زیاده روی در جویدن آدامس.خوردن غذاهای سفت و جویدن ناخن.
- عادت هایی که باعث انقباض عضلات صورت می شوند مانند:خوابیدن بر روی یک طرف صورت و یا خوابیدن با دهان باز.زیاد باز کردن دهان در هنگام خمیازه کشیدن یا آواز خواندن و یا بالا نگه داشتن سر به وسیله تکیه دست بر روی چانه
- آسیب به فک یا سر می تواند ایجاد اختلال در عملکرد مفصل گیجگاهی فکی کند.زیاد باز نگه داشتن فک در طول کار دندانپزشکی و یا جراحی ممکن است منجر به آسیب مفصل فکی یا انقباض عضلات فک شود.
- سن و جنس.مشکلات مفصل گیجگاهی فکی بیشتر در بین جوانان و در زنان(بین ۲۰ تا ۵۰ سال)دیده می شود.
مراحل جراحی انحراف فک چیست؟
درمان های خانگی
1ـ غذاهای نرم بخورید.
2ـ از باز کردن زیاد فک خودداری کنید، مثل خودداری از جویدن آدامس و آواز خواندن با صدای بلند، هنگام خمیازه کشیدن زیر فک خود را بگیرید تا زیاد باز نشود، سیب، هویج و خوراکی های سفت را گاز نزنید و آنها را به تکه های کوچک تر تقسیم کنید.
3ـ ورزش هایی را انجام دهید که مفصل و عضلات فک را در حالت آرامش قرار می دهند. دندانپزشک متخصص می تواند آنها را به شما یاد دهد.
4ـ انجام نیم ساعت ورزش هوازی، سه تا چهار بار در هفته می تواند استرس را کاهش دهد و اندورفین در بدن ترشح کند که باعث کاهش درد می شود.
5ـ روش های کاهش استرس را یاد بگیرید. حواستان باشد در شرایط استرس، دندان ها را به هم فشار ندهید.
6ـ به پشت و یا به یک طرف بدن بخوابید. اگر روی شکم بخوابید و یک سمت صورتتان را روی بالش بگذارید، مشکلات فکی شما بدتر می شود.
7ـ صاف راه بروید، عضلات پشت گردن باید تکیه گاه خوبی داشته باشد.
8ـ اگر طولانی مدت از تلفن استفاده می کنید، گذاشتن تلفن بین شانه و عضلات گونه، فشار زیادی بر گردن و مفصل فکی وارد می کند. بنابراین از هندزفری استفاده کنید.
9ـ اگر احساس درد تیزی دارید، تکه های یخ را در حوله ای نازک قرار دهید و حدود ده دقیقه (بیش از 20 دقیقه نشود) در ناحیه مفصل فکی قرار دهید. اگر نیاز است هر دو ساعت یکبار این کار را تکرار کنید.
10ـ اگر درد گنگ و مبهمی احساس می کنید، استفاده از گرما بهتر است. با این کار خونرسانی در عضلات مفصل زیاد می شود. حوله ای را در آب گرم خیس کنید و روی عضلات ناحیه مفصل به مدت 20 دقیقه قرار دهید.
درمان های پزشکی
1ـ دارو درمانی: گاهی ممکن است بنا به صلاحدید دندانپزشک متخصص، از داروهای ضدالتهاب، شل کننده های عضلانی یا ضد افسردگی ها استفاده کنید.
2ـ تثبیت با Splint : ممکن است نیاز باشد از گارد دهانی استفاده کنید (به صورت کوتاه مدت و تحت نظر پزشک).
3ـ درمان های فیزیوتراپی: استفاده از لیزر سرد (اولتراسوند)، گرما و سرما درمانی و...
4ـ تزریق بوتاکس: تزریق بوتاکس برای سه تا هشت ماه درد را کم می کند که نتایج آن هنوز در حال تحقیق و بررسی است.
5ـ درمان های گسترده: اگر تغییرات مفصلی غیرقابل بازگشت و علائم پایداری در مفصل مشاهده شود، درمان های گسترده تر مانند جراحی مفصل و یا استفاده از پروتز مفصلی ممکن است نیاز باشد.
