زخم معده به جراحات دردناکی گفته می شود که در جداره داخلی معده و یا قسمت آغازین روده کوچک که اثنی عشر نامیده می شود وجود دارد. هرگاه تعادل بین اسید معده و سد دفاعی مخاط معده بر هم می خورد، زخم معده ایجاد می شود. یا به عبارت دیگر ترشح بیش از حد اسید معده به هر دلیلی می تواند منجر به ایجاد زخم گوارشی شود. تقریباً ده درصد افراد جامعه در طول عمر خود حداقل یک بار مبتلا به زخم معده یا اثنی عشر می شوند.زخم های گوارشی در هر سنی می توانند بروز کنند. شایعترین باکتری ایجاد کننده زخم، باکتری هلیکوباکترپیلوری (Helicobacter Pylori) می باشد. این باکتری در عفونتهای انسانی بسیار شایع است . این باکتری توسط آب و غذا منتشر می شود، همچنین در بزاق دهان نیز دیده شده است و احتمال می رود که بتواند از راه هایی مثل بوسیدن هم انتقال یابد. این باکتری می تواند به دیواره معده چسبیده و باعث ضعیف شدن و التهاب آن قسمت از معده می شود.
این عارضه باید بلافاصله درمان شود. اگر درمان نشود، ممکن است به خونریزی یا حتی سوراخ شدن معده یا روده منجر شود. روش های درمان زخم های گوارشی به طور معمول متکی به داروهایی هستند که می توانند عوارض جانبی منفی مانند سردرد و اسهال ایجاد کنند. با این حال در برخی موارد و به صلاح دید پزشک، برخی از افراد می توانند از روش های طبیعی برای درمان زخم های گوارشی استفاده کنند:
1. کلم
مصرف کلم یک روش عالی برای درمان زخم های گوارشی است. این سبزی به عنوان یکی از مواد غذایی حاوی اسید لاکتیک، باعث تولید اسید آمینه ای می شود که خونرسانی به داخل معده را افزایش می دهد. این خونرسانی به روند بهبودی کمک می کند. علاوه بر این، کلم حاوی مقدار زیادی ویتامین C است که برای مبارزه با عفونت H. pylori سودمند می باشد.
مطالعه ای در سال ۱۹۴۹ در مجله Western Journal of Medicine منتشر شده نشان داد که بهبود سریع زخم های گوارشی توسط رادیولوژی و گاستروسکوپی، در ۱۳ بیمار مصرف کننده از کلم تازه، دیده شد. این یافته نشان می دهد که رژیم غذایی می تواند نقش مهمی در ایجاد زخم های گوارشی داشته باشد. تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۱۴ که در مجله Medicinal Chemistry Research منتشر شده نیز گزارش می دهد که عصاره گیاه کلم، مقدار pH آنزیم های معده را افزایش می دهد و از این رو می تواند برای بهبود زخم حاد معده استفاده شود.
آب نیمی از یک کلم را بگیرید.
قبل از هر وعده غذایی آب تازه کلم بنوشید.
چند هفته این کار را تکرار کنید.
توجه: هر بار باید از آب تازه کلم استفاده کنید.
2. موز
موز با افزایش رشد سلول ها در معده، می تواند به بهبود زخم معده کمک کند. همچنین ترکیبات ضد باکتری خاصی که در موز وجود دارد، رشد H. pylori را مهار می کند موز التهاب را کاهش می دهد و معده را تقویت می کند.
مطالعات انجام شده در سال ۱۹۸۶ که نتایج آن در مجله Ethnopharmacology منتشر شده نیز نشان می دهد که درمان زخم های گوارشی با پودر موز نه تنها مقاومت مخاطی را در برابر اولسرفین ها تقویت می کند، بلکه با تکثیر سلولی، موجب تسریع بهبودی می شود.
مطالعه منتشر شده در Indian Journal of Experimental Biology در سال ۲۰۰۱ نیز نشان می دهد که آنتی اکسیدان های موز، فعالیت محافظت کننده از زخم ها گوارشی را دارند.
محققان در سال ۲۰۱۳ در پژوهش منتشر شده در Pharmacognosy نشان دادند که، اثرات ضد زخم موز ممکن است به دلیل فعالیت ضد انعقادی و سیتوپروتئینی آن باشد. بهبود زخم ممکن است به عامل های فیبروبلاست پایه ای برای بازسازی اپیتلیال، در موارد زخم های ناشی از اسید، مرتبط باشد. برای درمان زخم معده، مصرف موز رسیده بسیار موثر است.
برای درمان زخم های گوارشی حداقل ۳ موز رسیده در روز بخورید.
۲ یا ۳ عدد موز را پوست کنده و حلقه حلقه کنید.
آن ها را روی دستمال تمیزی گذاشته و دستمال را زیر نور خورشید یا روی شوفاژ پهن کنید.
بعد از چند روز موز خشک شده را پودر کنید.
۲ قاشق غذا خوری از این پودر و ۱ قاشق غذاخوری عسل را ترکیب کنید.
این مخلوط را ۳ بار در روز به مدت ۱ هفته مصرف کنید.
3. سیر
یکی دیگر از داروهای مناسب برای درمان زخم های گوارشی سیر است. سیر غنی از ترکیبات گوگردی است که مسئول اثرات آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و ضد باکتریایی این ماده می باشند. همه این خواص به جلوگیری از تکثیر هلیکوباکتر پیلوری کمک می کنند.
یک مطالعه که در سال ۲۰۰۲ در Biotechnology Progress منتشر شده، سیر را برای مهار رشد هلیکوباکتر پیلوری و برای کمک به مبارزه یا جلوگیری از زخم های پپتیکی و همچنین سایر آسیب های مرتبط با عفونت های هلیکوباکتر پیلوری مانند سرطان معده مفید می داند.
یک مطالعه دیگر که در سال ۲۰۱۶ در مجله Avicenna Phytomedicine منتشر شده است نیز گزارش داده که سیر خام اثرات ضد باکتری علیه H. pylori در معده دارد و ممکن است همراه با داروهای معمول برای درمان عفونت H. pylori معده تجویز شود.
۲ تا ۳ حبه سیر خرد شده را همراه با یک لیوان آب، هر روز با معده خالی مصرف کنید.
می توانید مکمل سیر نیز استفاده کنید، اما تنها پس از مشورت با پزشک این کار را انجام دهید.
4. شنبلیله
شنبلیله یکی دیگر از درمان های خوبی است که قطعا باید آن را برای درمان زخم های گوارشی امتحان کنید.
۱ قاشق چای خوری تخم شنبلیله را در ۲ فنجان آب بجوشانید.
چای را صاف کرده و کمی عسل به آن اضافه کنید.
دو بار در روز این نوشیدنی را مصرف کنید.
روشی دیگر:
۱ قاشق چای خوری پودر دانه شنبلیله را در یک لیوان شیر بریزید.
دو بار در روز این ترکیب را بنوشید.
5. سرکه سیب
سرکه سیب یک ماده پروبیوتیک است و غنی از باکتری ها و مخمر های زنده می باشد که مزایای بسیاری را برای بدن به ارمغان می آورند. این ماده PH معده را بهبود می بخشد و درد ناشی از زخم های گوارشی را کم می کند.
یک مطالعه منتشر شده در سال ۲۰۱۶ در Experimental and Therapeutic Medicine نشان دهنده امکان استفاده از پروبیوتیک ها در ریشه کن سازی H. pylori، که یکی از علل اصلی ایجاد زخم هستند، می باشد.
۲ قاشق چای خوری سرکه سیب را به یک لیوان آب گرم اضافه کنید.
مقداری عسل اضافه کرده و مواد را خوب مخلوط کنید.
بلافاصله این ترکیب را بنوشید.
این کار را دو بار در روز انجام دهید.
درمان زخم های گوارشی به کمک طب سنتی
6. فلفل هندی
کپسایسین در فلفل کایین می تواند به راحتی باعث درمان زخم های گوارشی شود. کپسایسین باعث تخریب مخاط معده شده و محیط معده را قلیایی می کند. مطالعه ای که در سال ۱۹۹۷ در FEMS Microbiology Letters منتشر شده نشان داد که مصرف کپسایسین رشد H. pylori را مهار می کند. این باکتری شایعترین علت ایجاد زخم معده است.
بر اساس بررسی انجام شده در سال ۲۰۰۶ که در Critical Reviews in Food Science and Nutrition منتشر شده، کپسایسین در فلفل کایین، ترشح اسید معده را مهار می کند، تولید قلیا را تقویت می کند و ترشح معده را تحریک می کند. در نتیجه موجب بهبود زخم های گوارشی می شود.
⅛ قاشق چای خوری فلفل کایین را به یک لیوان آب گرم اضافه کنید.
دو بار در روز به مدت ۳ روز از این ترکیب بخورید.
به تدریج در طول یک هفته مقدار فلفل کایین را تا ¼ قاشق چای خوری افزایش دهید.
7. ریشه شیرین بیان
ریشه گیاه شیرین بیان برای درمان بسیاری از بیماری ها، از جمله زخم های گوارشی استفاده می شود. ترکیب اصلی این ماده، glycyrrhizin است که هنگامی که توسط بدن متابولیزه می شود، به اسید glycyrrhetinic تبدیل می شود. این اسید در خون جذب شده و از بدن در برابر عفونت های H. pylori محافظت می کند.
این گیاه همچنین ترشح معده را تقویت می کند و مانع تشکیل زخم ها می شود. تحقیق انجام شده در سال ۲۰۱۳ که نتایج آن در مجله Ethnopharmacology منتشر شده است گزارش می دهد که شیرین بیان ممکن است با مهار رشد H. pylori موجب بهبود زخم گوارشی شود.
۱ قاشق چای خوری پودر شیرین بیان را به ۱ فنجان آب اضافه کنید.
این ترکیب را ۵ دقیقه بجوشانید.
پودر را تحت فشار قرار داده و سپس چای را صاف کنید.
کمی عسل به چای اضافه کنید.
۲ یا ۳ بار در روز از این چای استفاده کنید.
می توانید پس از مشورت با پزشک از کپسول های مکمل این گیاه نیز استفاده کنید.
توجه: گیاه شیرین بیان ممکن است برای افراد دارای فشار خون بالا مناسب نباشد.
8. عسل
عسل خام دارای خواص شیمیایی مفیدی برای بدن است که به درمان زخم های گوارشی کمک می کند. یک آنزیم به نام گلوکز اکسیداز در عسل وجود دارد که تولید کننده پراکسید هیدروژن است و باعث کشتن باکتری های مضری می شود که باعث زخم معده می شوند. عسل همچنین التهاب معده را کاهش می دهد.
مطالعات آزمایشگاهی که در سال ۲۰۰۶ در مجله Sultan Qaboos University Medical منتشر شدند نشان می دهند که عسل در برابر H. pylori موثر بوده و مانع رشد باکتری ها می شود.
مجددا مطالعه ای دیگر که در سال ۲۰۱۳ در مجله ایرانی Basic Medical Sciences منتشر شده نیز نشان داد که مصرف عسل می تواند از بدن در برابر عفونت های دستگاه گوارشی مانند گاستریت و زخم معده ناشی از باکتری محافظت کند.
مطالعه دیگری که در سال ۲۰۱۱ در Oxidative Medicine and Cellular Longevity منتشر شده، اثرات عسل مانوکا را در جلوگیری از ایجاد زخم معده ناشی از اتانول در موش های آزمایشگاهی نشان می دهد.
۲ قاشق غذاخوری عسل خام را هر روز صبح قبل از صبحانه مصرف کنید.
روش دیگر:
۱ قاشق غذاخوری عسل و یک قاشق چای خوری دارچین را به یک لیوان آب گرم اضافه کنید.
مواد را خوب مخلوط کنید.
دو بار در روز از این محلول استفاده کنید.