انعطاف پذیری و تاری دید در میانسالی سبب کاهش قدرت دید می شود که به آن پیرچشمی می گویند. متاسفانه با بالا رفتن سن افراد مستعد انواع بیماری ها می شوند. انعطاف پذیری و تاری دید از جمله بیماری های چشم در میانسالی است که باعث کاهش قدرت دید افراد مسن می شود و در اصطلاح به این اختلال پیرچشمی گفته می شود.پیرچشمی معمولاً در ۴۰ تا ۵۰ سالگی با علائمی همانند سرگیجه، خواب آلودگی هنگام مطالعه، خستگی چشم و تاری دید خود را نشان می دهد، البته از دلایل پیرچشمی زودهنگام می توان به فشار خون بالا، دیابت و افزایش سن اشاره کرد. مصرف خوراکی های مفید از جمله انواع میوه، سبزی و مرکبات، داشتن ساعت خواب کافی در طول شبانه روز و همچنین خودداری از مصرف مواد دخانی و استفاده از عینک آفتابی می تواند در پیشگیری از ابتلا به پیرچشمی موثر باشد.گفتنی است تمام افراد جامعه باید توجه داشته باشند که این بیماری به دلیل عدم درمان قطعی می تواند عیوب انکساری را در مدت زمان طولانی افزایش دهد، لذا اگر افراد با مشکل تاری دید مواجه شدند باید به سرعت برای پیشگیری و درمان اقدام کنند.
پیرچشمی ( Presbyopia ) اصطلاحی یونانی است که برای توصیف شرایطی به کار می رود که دامنه تطابق چشم بیمار به حدی کاهش می یابد که در نزدیکترین نقطه ( فاصله ) مورد نظر ، بینایی واضح و راحت فرد رخ نخواهد داد .
پیرچشمی از ۴۰ سالگی آغاز می شود و به نظر می رسد که پیرچشمی بتواند به عنوان شایعترین بیماری بشر قلمداد شود، چرا که هر فرد بالای ۴۰ سال دیر یا زود به درجاتی از مشکلات بینائی نزدیک دچار خواهد شد. از این رو، گروه زیادی از افراد در پی چاره جوئی برای رفع مشکل بینائی خود، به دنبال راههای گوناگون درمانی برای حل این معضل خواهند بود.در واقع لنزهای چشم کمتر انعطاف پذیر می شوند . لنزها سفت و ماهیچه هایی که لنز را کنترل می کنند ، ضعیف می شوند و این کار از توانایی ماهیچه ها برای خم کردن و پهن کردن لنزها جهت تمرکز نور روی شبکیه جلوگیری می کند ، در نتیجه چشم در تمرکز بر روی اشیاء مشکل دارد .دامنه تطابق به تدریج با افزایش سن ، کاهش پیدا می کند ، پیرچشمی بطور کلی موقعی اتفاق می افتد که دامنه تطابق بیمار کمتر از ۵ دیوپتر باشد . در این جاست که اغلب بیماران علائم را نشان میدهند . سن شروع پیرچشمی متفاوت است . بیشتر بیماران تا سن ۴۵ سالگی به اصلاح دید نزدیک نیاز خواهند داشت.
درمان پیرچشمی :
اگر چه روشی برای درمان پیرچشمی وجود ندارد، چندین درمان است که دید بیمار را بهبود می بخشد، اینها شامل: عینک، لنزهای تماسی و جراحی انکساری می باشد.
براي اينكه پيرچشمي چشمانتان را اصلاح كنيد و از شر آن خلاص شويد؛ بايد از لنزها يا عدسي هاي مثبت استفاده كنيد. اين عدسي ها به شما كمك خواهند كرد، اجسام نزديك را واضح و روشن ببينيد. بايد به اين نكته توجه كنيد كه براي پيرچشمي درماني قطعي وجود ندارد ولي چندين درمان وجود دارد كه ديد شما را بهبود مي بخشند: عينك، لنزهاي تماسي و جراحي انكساري.روشهای تشخیصی متفاوت بوده و با استفاده از ابزارهای خاصی صورت می گیرد.
عينك:
متخصصان اعتقاد دارند بهترين روش درمان پيرچشمي استفاده از عينك است. در سنين بالاتر از 40 تا 45 سال، افرادي با ديد طبيعي (بدون پيرچشمي) احتياج به عينك مطالعه پيدا مي كنند و افرادي كه قبلا از عينك استفاده مي كرده و نزديك بين يا دوربين بوده اند، احتياج به 2 عينك يكي براي دور و يكي براي نزديك پيدا خواهند كرد.البته عينك هايي در بازار وجود دارد كه بخش بالاي عدسي آنها مناسب براي ديدن اجسام دور است و بخش پائين آن عدسي براي ديدن اجسام نزديك مناسب است. شما مي توانيد براي اصلاح پيرچشمي خود از اين نوع عينك ها استفاده كنيد، به اين ترتيب با نگاه كردن در راستاي بالاي عدسي، اجسام دور را به وضوح مي بينيد و با نگاه كردن در راستاي پائين عدسي، اجسام نزديك را واضح و روشن رويت خواهيد كرد.يك مزيت نزديك بيني كمتر از 3 ديوپتر اين است كه اين افراد پس از شروع پيرچشمي مي توانند عينك دور خود را بردارند و قادر به خواندن بدون عينك باشند. اما افراد با نزديك بيني متوسط و شديد پس از شروع پيرچشمي علاوه بر عينك دور نياز به عينك مطالعه هم خواهند داشت و در واقع مزيتي نسبت به افراد طبيعي ندارند.از زمان شروع پيرچشمي هر 2 تا 3 سال، 0/25 تا 0/5 نمره به نمره عينك افزوده مي شود بنابراين براي معاينه دوره اي به چشم پزشك مراجعه كنيد. فراموش نكنيد كه استفاده از عينك جهت پيشگيري از افزايش نمره عينك نيست بلكه تنها به ديد بهتر شما در زمان انجام كارهايي مانند مطالعه كمك مي كند.چشم پزشكان گاهي براي بعضي افراد عينك مطالعه با لنز تماسي توصيه مي كنند.
لنزهاي تماسي:
عدسي هاي چشمي 2 كانوني، لنزهاي مخصوصي هستند كه براي آن دسته از افرادي كه مشكل نزديك بيني و دوربيني را همزمان دارند، ساخته شده اند. پيرچشمي از جمله همين اختلالات است. اين لنزها داراي 2 كانون هستند كه بخش فوقاني عدسي براي مشاهده اجسام دور و بخش تحتاني براي مشاهده اجسام نزديك است.
چشم پزشكان گاهي براي بعضي افراد عينك مطالعه با لنز تماسي توصيه مي كنند. در اين صورت عينك مطالعه براي ديدن اجسام نزديك استفاده مي شود. البته به اين نكته توجه كنيد كه در صورت استفاده از لنز تماسي بايد دقت و حوصله كافي براي رعايت نكات بهداشتي و رعايت اصول گذاشتن و برداشتن آن را در چشم داشته باشيد.با استفاده از امواج راديويي و بدون عمل جراحي، پيرچشمي اصلاح مي شود.
جراحي و ليزر:
معمولا چون لنزهاي قابل برداشتن رضايت بيماران را تامين نمي كنند، روش هاي جراحي مانند لنزهاي 2 كانوني و يا چند كانوني، لنزهاي تطابقي با قابليت جا به جايي هنگام تطابق، و لنزهاي كماني شكل بعد از جراحي آب مرواريد به كار گرفته شدند.روش هاي جراحي خاصي نيز وجود دارد كه عدسي يك چشم را براي ديدن اجسام دور و عدسي چشم ديگر را براي ديدن اجسام نزديك تنظيم مي كند. تفسير مغزي از دو تصوير كه در دو نيم كره مغزي تشكيل مي شود به مرور زمان به گونه اي تغيير مي يابد كه بيمار ناخودآگاه دور و نزديك را راحت مي بيند.برخي متخصصان مي گويند ليزر تاثيري بر روي قدرت متمركز كننده عدسي ندارد و بنابراين نمي تواند پيرچشمي را درمان كند. ” كراتوپلاستي ” روش جديدي است كه با استفاده از امواج راديويي و بدون عمل جراحي، پيرچشمي اصلاح مي شود.
خوب بخوابید:
متخصصان اعتقاد دارند هشت ساعت خواب در شبانه روز در پیشگیری از پیرچشمی موثر است.
خوب بخورید:
مصرف انواع میوه جات و سبزیجات و مرکبات در پیشگیری و به تعویق افتادن زمان ابتلا به این بیماری نقش موثری دارد. هویج و مرکبات سرشار از ویتامین های A و C هستند. این ویتامین ها حاوی آنتی اکسیدان هستند و به همین علت پیرچشمی را به تعویق می اندازند.دانشمندان دانشگاه جان هاپکینز می گویند، این ویتامین ها عدسی چشم را در شرایط مناسبی قرار داده و باعث می شوند چشم به خوبی برای دیدن اجسام دور و نزدیک انطباق پیدا کند.
از عینک آفتابی استفاده کنید:
اشعه خورشید باعث ایجاد پیرچشمی به خصوص در ساکنان مناطق گرمسیر و آفتابی می شود. بنابراین با استفاده از عینک آفتابی از چشمانتان محافظت کنید.
جلوگیری از پیرچشمی
پیرچشمی امری اجتناب ناپذیر است و قابل پیشگیری نیست ولیکن با اقدامات و انجام کارهای ساده ای می توان از بینایی و چشم ها به خوبی مراقبت کرد. این کارها عبارتند از:
- به صورت منظم معاینه چشم انجام دهید و متخصص چشم مناسبی را برای خود بیابید.
- بیماری هایی که بر روی بینایی و چشم ها تاثیر سوء می گذارند، نظیر دیابت و فشار خون را کنترل نمایید.
- به هنگام مشاهده علائمی نظیر کاهش یکباره بینایی چشم، سریعاً به پزشک مراجعه نمایید.
- استفاده از عینک با نمره مناسب که مستلزم معاینه دکتر می باشد.
- استفاده از نور کافی و مناسب
- می توان از عمل جراحی نیز استفاده کرد.
- متخصصان چشم بر این عقیده اند که خواب مفید 8 ساعته در شبانه روز از پیرچشمی جلوگیری می کند.
- از مرکبات و میوه جاتی که منبع غنی ویتامین A و C هستند، استفاده کنید.
- حتماً در معرض نور خورشید از عینک آفتابی استفاده نمایید.