اختلال بدشکلی بدن نوعی اختلال سلامت روان است که در آن شما نمی توانید به یک یا چند نقص در ظاهر خود فکر نکنید. نقص هایی که جزئی به نظر می رسند یا توسط دیگران قابل مشاهده نیستند، اما ممکن است چنان احساس خجالت، شرمندگی و اضطراب داشته باشید که از بسیاری از موقعیت های اجتماعی دوری کنید. هنگامی که به اختلال بدشکلی بدن یا دیسمورفی مبتلا هستید، به شدت روی ظاهر و تصویر بدن خود تمرکز می کنیدو بارها و بارها در آینه اهر خود را چک می کنید، آرایش می کنید یا به دنبال اطمینان هستید. گاهی اوقات هر روز ساعت ها این کار را انجام می دهید. نقص درک شده و رفتارهای تکراری باعث پریشانی قابل توجه شما می شود و بر توانایی شما در عملکرد در زندگی روزمره تاثیر می گذارد. حتی ممکن است شما در body dysmorphic disorder به دنبال چندین روش آرایشی باشید تا سعی کنید نقص درک شده خود را برطرف کنید. پس از آن، ممکن است احساس رضایت موقتی یا کاهش پریشانی خود را داشته باشید؛ اما اغلب اضطراب برمی گردد و ممکن است دوباره به جستجوی راه های دیگر برای رفع نقص ادراک شده خود بپردازید.
علائم شایع اختلال بدشکلی بدن
اگر شما به عنوان یک فرد، به ویژه به عنوان یک خانم جوان از وجود اختلال بدشکلی بدن و یا BDD در بدن خود رنج می برید، لازم است بدانید که حتما با هر بار نگاه کردن به ظاهر خود در آینه، نقصی را در آن پیدا خواهید کرد. این نقص ها عمدتا بر روی پوست، مو و ویژگی های برجسته صورت خواهد بود. اگر شما احساس می کنید که به تازگی در مورد شکل واقعی بدن و موهای خود با مشکل روبرو شده اید، مثلا خیال می کنید که موهایتان خیلی نازک شده و یا در نظرتان بینی تان کج و یا بزرگ تر از حد طبیعی می باشد و یا موهای زائد بدنتان بیش از حد به نظر می رسد و یا به تازگی، تصور می کنید که خطوط چین و چروک صورتتان زیاد بوده و یا پوست بدن و صورتتان دچار اسکار و آکنه می باشد و یا رنگ آن تغییر کرده است و یا از وجود دیگر مسائل فیزیکی در بدن خود نگران می شوید، باید بدانید که مبتلا به اختلال بدشکلی بدن شده اید، که در علم پزشکی نوعی بیماری جدی تلقی می شود.
د به یاد داشته باشید که وجود این نوع مسائل واقعی و یا خیالی در ذهن هر انسانی باعث بروز استرس و اضطراب زیاد در او خواهد شد، زیرا هر فردی می تواند زمانی را که به جستجو کردن و یافتن معایب در بدن خود صرف می کند، به تمرکز کردن بر روی موضوعات مهم دیگری بگذراند. در اغلب مواقع، مشاهده شده است که افراد مبتلا به اختلال بدشکلی بدن ساعت ها وقت خود را در جلوی آینه و به بیهودگی گذرانده و در واقع، در جستجوی یافتن عیب هایی بر روی پوست بدن و صورت خود هستند. از طرفی دیگر، افراد مبتلا به اختلال بدشکلی بدن بیشتر سعی می کنند تا عیوب بدن خود را با استفاده از روش های مختلفی از دید عموم پنهان نمایند. به نظر می رسد این افراد نیاز دارند تا به طور مداوم، اعضای بدن خود را با دیگران مقایسه کرده و تمام احساسات خود را از دیگران مخفی نمایند
تقریبا می توان ادعا کرد که افراد مبتلا به این اختلال همیشه با نگاه نگران خود می خواهند حقیقت عیب های خود را از دیدگاه دیگران کشف کنند. این چنین افرادی بیشتر وقت خود را به ماندن در خانه و مرتب ساختن وضعیت بدن و ظاهر خود اختصاص می دهند و در هر زمانی، در بین صحبت با دیگران، به دنبال تضمینی برای ثابت نمودن خود می باشند. در واقع، این افراد همواره قصد دارند تا صفات خوبی را که در دیگران می بینند، در وجود خودشان هم پیدا کنند.
به عنوان یک خانم جوان یادتان باشد که اگر فردی به اختلال بدشکلی بدن دچار شده باشد، همیشه می خواهد تا با انجام اعمال جراحی زیبایی مختلف، معایب موجود در ذهن خود را که در بدنش می بیند، رفع کند. در واقع، به نظر می رسد که این افراد اصلا تمایلی به حضور در اجتماعات نداشته و از دیدار با مردم دیگر نیز اجتناب می کنند، چون افراد مبتلا به این اختلال نگران هستند که در صورت حاضر شدن در جمع، مردم بلافاصله متوجه معایب موجود در بدن آن ها شده و تمرکز آن ها را برهم زنند. لازم است بدانید که در موارد شدیدتر، وجود اختلات بدشکلی بدن و یا BDD در ذهن برخی خانم ها می تواند منجر به گرایش او به سوی خودکشی هم شود، چون زمانی فرا می رسد که بیمار دیگر قادر به تحمل استرس و اضطراب موجود در ذهن خود نبوده و فکر می کند که این نوع اختلالات ارزش اجتماعی او را کاهش داده و یا به طور کلی، از بین برده است.
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنید
شرم و خجالت در مورد ظاهر ممکن است جلوی شما را برای درخواست درمان اختلال بدشکلی بدن بگیرد. اگر هر گونه علایم و نشانه های اختلال بدشکلی بدن دارید، به دکتر، ارائه دهنده خدمات سلامت روان و یا متخصص بهداشت مراجعه کنید. اختلال بدشکلی بدن معمولا خودبه خود بهتر نمی شود و در صورت عدم درمان، ممکن است به مرور زمان بدتر شود و حتی منجر به افکار و رفتار خودکشی گردد.هنوز به طور خاص مشخص نیست که چه عاملی باعث اختلال بدشکلی بدن می شود. مانند بسیاری دیگر از بیماری های روانی، اختلال بدشکلی بدن نیز شاید از ترکیبی از علل ناشی شود، مانند:
تفاوتهای مغزی: ناهنجاری در ساختار مغز و یا شیمی اعصاب ممکن است نقشی در ایجاد اختلال بدشکلی بدن بازی کند.
ژن ها: برخی مطالعات نشان می دهند که اختلال بدشکلی بدن در افرادی شایع است که اعضای بیولوژیکی خانواده شان نیز دچار چنین ناراحتی بالینی شده اند، یعنی ممکن است حداقل یک ژن مرتبط با این اختلال وجود داشته باشد.
محیط: محیط زندگی، تجربه های زندگی و فرهنگ شاید به اختلال بدشکلی بدن منجر شوند، به ویژه اگر دربرگیرنده تجارب منفی در مورد بدن و یا دورنمای آن باشد.
اگرچه علت دقیق اختلال بدشکلی بدن ناشناخته است، اما به نظر می رسد بعضی عوامل خطر تحریک و یا بروز چنین ناراحتی هایی را افزایش می دهند، از جمله:
- داشتن بستگان بیولوژیکی با اختلال بدشکلی بدن
- تجربیات زندگی منفی مانند آزار و اذیت در دوران کودکی
- ویژگی های شخصیتی، از جمله عزت نفس پایین
- فشارهای اجتماعی و انتظارات از زیبایی
- داشتن اختلال روانی دیگر مانند اضطراب یا افسردگی
اختلال بدشکلی بدن معمولا در نوجوانی شروع می شود. بر مردان و زنان تاثیر می گذارد.
عوارض ناشی از اختلال بدشکلی بدن و یا همراه با آن عبارتند از:
- عمل های غیرضروری پزشکی، به خصوص جراحی با اهداف آرایشی و بهداشتی
- هراس اجتماعی و انزوای اجتماعی
- عدم برقراری روابط نزدیک
- مشکل حضور در محل کار یا مدرسه
- اعتماد به نفس پایین
- بستری شدن مکرر در بیمارستان
- افسردگی یا اختلالات خلقی دیگر
- افکار یا رفتار خودکشی
- اختلالات اضطرابی
- اختلال وسواس-جبری
- اختلالات اشتها
- سوء مصرف مواد
علل ابتلا به اختلال بدشکلی بدن
در حالی که علت اصلی اختلال بدشکلی بدن ناشناخته است، متخصصان معتقدند عوامل مختلفی می توانند در ایجاد این اختلال نقش داشته باشند. علل احتمالی شامل:
- نورشیمی مغز: اکثر مبتلایان در ساختار مغز و نوروشیمی دچار ناهنجاری هستند.
- تاثیرات محیط رشد: افراد مبتلا به این اختلال معمولاً تحت تاثیر محیط نامناسب رشدی و تجربیات منفی گذشته قرار دارند.
- ویژگی های شخصیتی، آسیب پذیری نسبت به اضطراب و افسردگی نیز ممکن است در ابتلا به این اختلال نقش ایفا کند.
عوارض اختلال بدشکلی بدن
مانند بسیاری از اختلالات، عدم درمان این اختلال موجب بروز مشکلات شدید تر می شود. پیشرفت بیشتر BDD بدون درمان مناسب می تواند منجر به اختلال افسردگی، اضطراب و اختلال خوردن شود که این امر علائم اختلال را نیز تشدید می کند. همچنین مبتلایان ممکن است دچار افکار و رفتار خودکشی نیز شوند.
ملاک های تشخیصی اختلال بدشکلی بدن
معیارهای DSM-5 برای اختلال بادی دیسمورفیک:
1) فرد به طور دایم نگران است و فکر می کند یک یا چند نقص یا عیب فیزیکی دارد، ولی دیگران این نقص ها را نمی بینند یا آنها را بسیار جزئی می دانند.
2) در مرحله ای از این اختلال، فرد در واکنش به نگرانی های خود درباره ظاهرش، رفتارهای تکراری داشته یا اعمال ذهنی تکراری انجام داده است.
3) این اشتغال ذهنی باعث دیسترس یا نابسامانی شدید در عملکرد اجتماعی، شغلی یا عملکرد در سایر جنبه های مهم زندگی شده است.
4) اشتغال ذهنی درباره ظاهر خود، علت دیگری ندارد.
روش های درمان اختلال بدشکلی بدن
برای درمان اختلال بدشکلی بدن معمولاً ترکیبی از درمان شناختی- رفتاری (CBT) و داروها پیشنهاد می شود. درمان شناختی- رفتاری به افراد مبتلا به اختلال بدشکلی بدن کمک می کند تا درک کنند که چگونه افکار شان بر آنها تأثیر می گذارد و یاد می گیرند چگونه آن افکار را به چالش بکشند.
برای ازبین بردن رفتارهای نامطلوب افراد مبتلا به اختلال بدشکلی بدن می توان از روش های مبتنی بر اصول مکتب رفتارگرایی استفاده کرد. بهترین روش درمانی برای مبتلایان به این اختلال روش ERP (مواجه سازی و جلوگیری از پاسخ) بوده است. در این روش فرد را با موقعیت هایی که از آن واهمه دارد مواجه می سازند و از پاسخ معمول جلوگیری می کنند. این روش کارایی بسیاری در درمان این اختلال دارد.درمان دارویی معمولاً توسط روانپزشک تجویز می شود.