فواید بی نظیر نوشیدن آب

حدود 60% از بدن انسان از آب تشکیل شده است. لازم به یادآوری نیست که زندگی ما به آب وابسته است. هر سلول بدن، هر بافت و هر عضوی از بدن برای کارکرد درست به آب نیاز دارد. نوشیدن آب در بسیاری از عملکردهای مهم بدن نقش دارند، از جمله:

• کمک به دفع مواد زائد از بدن
• تنظیم دمای بدن
• کمک به عملکرد درست مغز

بیشتر آب مورد نیاز بدن از طریق آب و سایر نوشیدنی ها تأمین می شود.

کمبود آب در بدن باعث کم آبی (دهیدراتاسیون) می شود. در حالت کم آبی بدن، مقدار آب موجود در بدن کافی نیست تا بدن بتواند کارهای طبیعی را به درستی انجام دهد. حتی کم آبی خفیف بدن می تواند با احساس خستگی و کمبود انرژی همراه باشد.

چقدر آب نیاز داریم؟

ما هر روز مقداری آب از راه تنفس، عرق کردن، ادرار و مدفوع از دست می دهیم. برای این که بدن به کار طبیعی خود ادامه دهد، لازم است با نوشیدن مایعات یا خوردن غذاهای آب دار، کسری آب را جبران کنیم.

حالا ببینیم یک فرد بزرگسال سالم که در منطقه ای با آب و هوای معتدل زندگی می کند، به طور متوسط چقدر آب نیاز دارد. در شرایط ذکرشده، یک مرد به ۳.۷ لیتر (حدود ۱۵.۵ لیوان) و یک زن به ۲.۷ لیتر (حدود ۱۱.۵ لیوان) مایعات در روز احتیاج پیدا می کند.

دقت کنیم که این مقادیر، کل میزان آبی است که بدن باید از طریق آب، نوشیدنی ها و غذا دریافت کند. در حالت عادی، نزدیک به ۲۰ درصد از این مقدار از راه غذاها و بقیه از راه نوشیدن تامین می گردد.

شاید بیشتر ما این توصیه بهداشتی-پزشکی را شنیده باشیم که روزی ۸ لیوان (با حجم ۲۴۰ میلی لیتر) آب بنوشیم. توصیه ای خوب که هم به سادگی به یاد می آوریم، هم منطقی به نظر می رسد.

بیشتر افراد سالم فقط کافی است در زمان احساس تشنگی، آب بنوشند و با همین کار دچار کم آبی بدن نمی شوند. برای برخی، کمتر از ۸ لیوان آب هم کفایت می کند. اما بقیه افراد شاید به مقادیر بیشتر هم نیاز پیدا کنند.

نیاز ما به آب تحت تاثیر چه عواملی است؟

نیاز ما به مصرف مایعات به عوامل متعددی بستگی دارد:

• ورزش: با هر تحرکی عرق می کنیم و برای جبران آب از دست رفته از طریق عرق، بیشتر به نوشیدن مایعات احتیاج پیدا می کنیم. بهتر است پیش، در حین و پس از ورزش مایعات بنوشیم. اگر ورزش شدید و برای مدت بیش از یک ساعت انجام می دهیم، می توانیم از نوشیدنی مخصوص ورزشکاران استفاده کنیم تا علاوه بر آب، املاح معدنی از دست رفته هم جبران شوند.
• محیط: هوای بسیار گرم یا مرطوب تعریق را زیاد می نماید و برای جبران آن، به نوشیدن بیشتر نیاز داریم. در ارتفاعات بالا هم امکان بروز کم آبی بدن بیشتر است.
• وضعیت کلی تندرستی: اگر تب، اسهال یا استفراغ داشته باشیم، بدن آب بیشتری از دست می دهد. در این موارد باید توصیه های پزشک معالج را برای نوشیدن آب یا مایعات بیشتر (مانند محلول ORS) جدی بگیریم. مبتلایان به عفونت ادراری یا سنگ کلیه و مجاری ادراری هم به نوشیدن مایعات بیشتر نیاز دارند.
• بارداری یا شیردهی: بانوانی که باردار هستند یا به نوزاد شیر می دهند لازم است آب و مایعات بیشتری بنوشند. توصیه می شود زنان باردار روزانه ۱۰ لیوان (۲.۴ لیتر) و مادران شیرده روزانه ۱۳ لیوان (۳.۱ لیتر) مایعات بنوشند.

جایگزینی برای نوشیدن آب

بخش بزرگی از آب بدن را به غیر از نوشیدن، می توان با خوردن موادغذایی مناسب هم تامین کرد. بسیاری از میوه ها و سبزی ها مانند هندوانه و اسفناج دارای آب فراوان (بیش از ۹۸ درصد وزن شان) هستند.

بسیاری از نوشیدنی های غیر از آب هم مناسب هستند. شیر، آبمیوه و دمنوش ها هم عمدتا از آب تشکیل شده اند. قهوه و چای هم می توانند مفید باشند.یادمان باشد بهترین گزینه که باعث اضافه وزن نمی شود و به سادگی و ارزان در دسترس قرار دارد، همان آب است.نوشابه های انرژی زا به جز آب، حاوی کافئین و مواد محرک دیگر هستند و برای جایگزینی آب توصیه نمی شوند.

از کجا بدانیم آب کافی نوشیده ایم؟

آب کافی دریافت کرده ایم اگر:

• زیاد احساس تشنگی نمی کنیم
• ادرار بی رنگ یا زرد روشن است

برای پیشگیری از کم آبی بدن، بهتر است آب را به عنوان گزینه نخست نوشیدن در دسترس خود قرار دهیم. موارد زیر کمک می کند عادات نوشیدن درست در ما شکل بگیرد:

• هنگام خوردن هر وعده غذایی حتما یک لیوان آب بنوشیم.
• پیش، در حین و پس از ورزش آب بنوشیم.
• هر وقت گرسنه شدیم ابتدا آب بنوشیم. گاهی بدن تشنگی را به گرسنگی تعبیر می کند.

افراد مبتلا به اختلال کارکرد کلیه نباید در نوشیدن مایعات زیاده روی کنند و حتما مطابق توصیه پزشک معالج اقدام نمایند.کسانی که برای مدت طولانی ورزش می کنند یا ورزش سنگین یا قدرتی انجام می دهند اگر فقط آب بنوشند (بدون نمک و املاح معدنی) ممکن است دچار کمبود سدیم خون شوند و بهتر است از نوشیدنی ویژه ورزشکاران استفاده کنند. نوشیدنی ویژه ورزشکاران با نوشابه های انرژی زا تفاوت دارد و فقط حاوی املاح و گاهی ویتامین است.

فواید آب برای بدن

مصرف آب علاوه بر آن که به بهبودی از بیماری ها کمک می کند، برای جلوگیری از ابتلا به بسیاری از بیماری ها، همانند میگرن، کولیت، آسم، فشارخون، ام اس، خستگی های مزمن و دیابت هم مفید است. در ادامه به بررسی بیشتر فواید آب خواهیم پرداخت.

خواص آب برای سلامت پوست

همانطور که اشاره کردیم سلامت پوست از جمله موارد مهمی است که خانم ها به آن بسیار بها می دهند. معمولا سلول های پوستی بیشتر از قسمت های دیگر بدن در معرض آسیب قرار دارند و سموم موجود در محیط را به سمت خود جذب می کنند.بنابراین یکی از دلایلی که آب به شفافیت پوست کمک می کند، از بین بردن سموم بدن است. در واقع با مصرف آب، جریان خون در سلول های پوستی شما، بیشتر می شود و ناخالصی هایی که در جریان خون وجود دارند، به مرور زمان از بین می روند. به علاوه مصرف آب به کاهش چین و چروک های پوست نیز کمک می کند.

سلامتی قلب

امروزه پدربزرگ و مادربزرگ ها بسیار در معرض حملات قلبی قرار می گیرند. این حملات قلبی مشکلات جبران ناپذیری به وجود می آورد، در حدی که مرگ در اثر حملات قلبی شایع شده و این موضوع نگران کننده است.اگر به میزانی که پزشک توصیه می کند، آب مصرف شود می توان به کاهش بروز حملات قلبی کمک کرد و احتمال مرگ را به حداقل رساند.بر اساس تحقیقات، احتمال مرگ در اثر حملات قلبی، در افرادی که روزانه بیش از 5 لیوان آب می نوشند، از افرادی که تنها 2 لیوان آب یا حتی کمتر مصرف می کنند، 41 درصد کاهش می یابد.

انرژی کافی با آب

یکی از مشکلاتی که ما روزانه از آن رنج می بریم، نداشتن انرژی کافی برای انجام کارهای روزانه است. کم بودن آب بدن باعث می شود که شما احساس خستگی، خواب آلودگی، ضعف و بی حالی داشته باشید و توان انجام کارهای روزانه ی خود را از دست بدهید.در برخی مواقع شما علاوه بر احساس ضعف و خستگی، دچار کمردرد و سردرد می شوید و نمی دانید دقیقا مشکل از کجا است. آب خوردن به انتقال اکسیژن به تمام سلول های بدن کمک می کند و قلب تان راحت می تواند فرآیند خون رسانی را انجام دهد و هیچ گونه فشاری بر قلب وارد نمی شود.

مصرف آب برای تناسب اندام

اگر اضافه وزن دارید و می خواهید برای کاهش وزن خود قدمی بردارید، خوردن آب می تواند بهترین قدم باشد. البته در کنار آن، باید رژیم غذایی درستی داشته باشید و درمان های لازم را انجام دهید.بنابراین اگر به طور مرتب آب مصرف کنید، سوخت وساز بدن شما افزایش می یابد و به کاهش وزن کمک می کند. علاوه بر آن، خوردن آب به جای تمام نوشیدنی های پرکالری، برای کاهش وزن هم مفید است.هم چنین زمانی که شما یک لیوان آب سرد می نوشید، بدن باید آب سرد را گرم کند که برای گرم کردن آن، بخش کوچکی از چربی ها می سوزد که این فرآیند هم به لاغر شدن کمک می کند.

بهبود عملکرد سلول های بدن

یکی دیگر از فواید آب این است که به عملکرد درست سلول های بدن کمک می کند. در واقع با مصرف آب، از طریق جریان خون، مایع سلولی در اختیار سلول ها قرار داده می شود.هضم غذا، جذب و دفع مواد زائد، از جمله کارهای مهمی است که سلول های بدن انجام می دهند. سلول های بدن با مصرف منظم آب، بهتر می توانند از پس کارهای خود برآیند و حرارت بدن در حالت متعادل قرار می گیرد.

دفع سموم بدن

در اثر سوخت وساز بدن، مواد زائد ایجاد می ‏شود که مصرف مرتب آب کمک می کند این سموم سریع از بدن دفع شوند. به علاوه مصرف آب به کاهش از ابتلا به سنگ های مجرای ادراری کمک می کند. به همین دلیل است که آب مهم ترین ماده سم زدا معرفی شده است.

رفع سوزش معده و بهبود دستگاه گوارش با نوشیدن آب

یکی از مشکلات رایجی که معده ما را اذیت می کند، سوزش معده است که در اثر کمبود آب بدن ایجاد می شود. شما با مصرف داروهای مختلفی که برای سوزش معده مفید است، نمی توانید این مشکل را به طور کامل برطرف کنید. در حالی که مصرف منظم آب، اسید معده از بین می برد که این موضوع به بهبودی سوزش معده کمک بسیاری می کند و فرآیند هضم را ساده می کند.اگر به طور مرتب آب مصرف کنید، روده به راحتی مواد زائد بدن را دفع می کند زیرا به بهبود حرکات روده کمک می کند.

بهبود دردهای مفصلی

بهبودی دردهای مفصلی یکی دیگر از خواص مصرف آب است. معمولا دردهای مفصلی در گروه سنی جوانان و سالمندان بیشتر مشاهده می شود.جوانان به دلیل تحرک زیاد و در سن رشد بودن، بیشتر در معرض آسیب و ابتلا به دردهای مفصلی قرار دارند. استفاده از داروهای مسکن هم به حل این مشکل کمک نمی کند و عوارض بسیاری دارد. بنابراین باید مصرف منظم آب را جدی بگیرند.دردهای مفصلی در سالمندان به دلیل ناتوانی جسمانی، عدم تحرک و مصرف داروهای قوی به وجود می آیند که حتما باید مصرف آب را جدی بگیرند.

کاهش کمردرد

یکی دیگر از تاثیرات آب در بدن، کمک به بهبودی کمردرد و کاهش کمردرد است. علت اصلی به وجود آمدن درد در کمر، کمبود آب در ستون مهره های کمر و دیسک ها است که با جذب مرتب آب، این مشکل برطرف می شود. پس اگر با این مشکل مواجه هستید، نوشیدن آب را فراموش نکنید.

نوشیدن آب برای کاهش استرس

آب، درصد بالایی از بافت مغز را تشکیل می دهد. اگر توجه کرده باشید، زمانی که شما تشنه هستید، نمی توانید تمرکز کنید. در زمان تشنگی، مغز شما توانایی انجام کارهایی که از آن می خواهید را ندارد. به همین دلیل لازم است آب بخورید تا فشارها از روی مغز برداشته شود.

بهتر است همیشه آب به همراه خود داشته باشید؛ چه در زمانی که سرکار هستید، چه در زمانی که ورزش می کنید و هر کار دیگری که برای انجام آن، به انرژی نیاز دارید.

رفع گرفتگی عضلات

نوشیدن آب عضلات را تقویت می کند و باعث می شود که بدن شما در برابر آسیب ها مقاومت کند. به علاوه مصرف آب عضلات را منعطف می کند و برای اکسیژن رسانی به قسمت های متفاوتی از بدن، مفید است. در واقع با خوردن آب، عضلات مقاوم می شوند و با قدرت کارها را انجام می دهند.

دفع سنگ کلیه با مصرف آب

یکی از دلایلی که آب به کاهش ابتلا به بیماری کلیوی و بیماری سنگ کلیه کمک می کند، افزایش ادرار است. زمانی که ادرار زیاد می شود، املاح و نمک های موجود در آن رقیق می شود و دیگر سنگ کلیه ایجاد نمی شود. هم چنین مصرف آب برای افرادی که سنگ کلیه دارند، مفید است. در واقع نوشیدن آب کمک می کند که سنگ ها از طریق ادرار دفع شوند.

رهایی از بیماری های مزمن

بیماری های مزمن از جمله میگرن، آسم، فشارخون، دیابت، کلسترول، ام اس، فشارخون، افسردگی و … آسیب های جدی به بدن وارد می کنند. آب در کاهش ابتلا به این بیماری ها کمک بسیاری می کند. اگر با این بیماری ها دست و پنجه نرم می کنید، نوشیدن آب را فراموش نکنید.

آب به تولید بزاق کمک می کند.

بزاق شامل مقدار کمی الکترولیت، مخاط و آنزیم است ولی جزء اصلی آن آب است. بزاق برای تجزیه ی غذای جامد و سلامت دهان ضروری است. با افزایش سن و مصرف برخی از داروها بزاق کاهش می یابد که از طریق نوشیدن آب می توان تولید بزاق را کنترل کرد.علاوه بر موارد ذکر شده، نوشیدن آب برای موارد زیر نیز مهم است:

• تنظیم دمای بدن
• بهبود گردش اکسیژن خون
• بهبود خلق و خو

کلام آخر

همانطور که اشاره کردیم فواید آب را نمی توان نادیده گرفت. اگر شما جزو افرادی هستید که در خوردن آب سهل انگاری می کنید، حتما مصرف آب را جدی بگیرید. شما بعد از مدتی که آب مصرف کنید، کاملا بهبودی را مشاهده می کنید و متوجه می شوید که بعضی از بیماری هایی که داشتید، رفع شده اند و احساس بهتری دارید. بنابراین برنامه غذایی خود را طوری بچینید که به میزان مناسب آب مصرف کنید.

فواید و اهمیت نوشیدن آب در حین انجام تمرینات ورزشی