گیاهان دارویی معجزه گر در کنترل روماتیسم مفصلی

روماتیسم مفصلی

روماتیسم ( آرتریت روماتوئید) یک بیماری خود ایمنی است که با التهاب دردناک مفاصل همراه است. اگر از خستگی مزمن و کاهش دامنه حرکتی مفاصل و قدرت عضله های خود رنج می برید به احتمال زیاد به بیماری روماتیسم مفصلی مبتلا هستید. این بیماری خودایمنی با ورم و درد وحشتناک و محدودشدن حرکت مفصل همراه است که در صورت نادیده گرفته شدن در درازمدت می تواند موجب تخریب مفصل شود. تشخیص به موقع قسمت آسیب دیده میتواند به کندتر شدن روند بیماری کمک کند واز علائم آزار دهنده آن بکاهد.

تا به امروز علت اصلی این بیماری مشخص نشده است. از جمله علل ایجاد روماتیسم مفصلی عفونت، عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی هستند یعنی اگر فرد مستعد ابتلا به عفونت باشد و در اقوام درجه یک کسی به روماتیسم مبتلا باشد احتمال ابتلا آن فرد نیز وجود دارد. در روماتیسم مفصلی سیستم ایمنی به لایه داخلی غشاء مفصل یا غشاء سینوویال حمله می کند، در واقع طی این امر بافت های سالم بدن توسط خود بدن مورد حمله قرار می گیرند که نهایتا موجب التهاب و آسیب مفصل می گردند که پیشرفت علائم بیماری باعث از بین رفتن استخوان و غضروف می شود.

سفتی و احساس خشکی در مفاصل به خصوص هنگام صبح، کاهش توان و دامنه حرکت مفصل و عضله مربوطه، ناراحتی و درد هنگام خواب، ضعف عضلانی، احساس ضعف مزمن، تب، کاهش اشتها، سردردو … از جمله علائم شایع این بیماری هستند. البته این علائم کلی هستند و بسته به مرحله بیماری و از فردی به فرد دیگر می تواند متفاوت باشد.

در طب سنتی باور طبیب بر آن است که هر عضو به نسبت اعضای دیگر دارای مزاج خاص خود است و از آن جهت که مزاج استخوان و غضروف و رباط ها سرد است خوردن خوراکی های سرد مانند دوغ، ماست، خیار، ترشی و … تاثیر مستقیم و نامطلوبی بر این بیماری می گذارد در نتیجه هر عاملی که موجب افزایش سردی و رطوبت بدن شود از جمله خواب زیاد، کم تحرکی، خوردن غذا ی سرد و حتی هوای سرد و… می تواند باعث تشدید علائم بیماری روماتیسم شود. بنابراین استفاده از گیاهان دارویی زمانی موثر است که بیمار اصلاحاتی از این دست را در سبک زندگی خود ایجاد کند.

متاسفانه راهکاری برای درمان رماتیسم مفصلی وجود ندارد. روش های درمانی برای کاهش علائم بیماری و بهبود عملکرد فرد هستند. پزشکان فرآیند درمان را هرچه زودتر و قبل از این که آسیب دائمی به مفاصل وارد شود، شروع می کنند. هیچ کدام از روش های درمانی برای همه بیماران کارآمد نیست. گیاهان زیادی هم وجود دارند که می توانند با خاصیت ضد التهابی خود، التهاب و درد ناشی از روماتیسم در مفاصل را تسکین دهند. در ادامه به چند نمونه از این گیاهان اشاره می کنیم.

گزنه و تاثیراتش در درمان روماتیسم مفصلی

گزنه گیاهی چند ساله و منشعب با برگ های سرنیزه ای پهن تا دایره ای به رنگ سبز مشخص می شود. گل های گزنه سبزرنگ، متراکم و خوشه ای است که در انتهای شاخه های جوان می روید. این گیاه در اکثر مناطق ایران به عنوان علف هرز در مزارع رشد می کند. گزنه گیاه دارویی است که از برگ، گل و ریشه آن استفاده می شود. این گیاه دارای تانن، لسیتین، اسیدفورمیک، نیترات پتاسیم و کلسیم، ویتامین C و نوعی گلوکوزید است که پوست را قرمز می کند. عصاره این گیاه با جلوگیری از سنتز پروستاگلاندین ها و لکوترین ها و آزاد سازی "TNF" و مهار آنزیم MMP"" علاوه بر تسکین درد، التهاب مفصل را کاهش می دهد و در بهبود بیماری روماتیسم مفصلی موثر است. طبع گزنه گرم و خشک است. ضماد گزنه برای درد مفاصل و دم کرده یا جوشانده برگ های این گیاه برای درمان رماتیسم مصرف می شود.

نقش دارچین در کنترل روماتیسم مفصلی

همانگونه که گفته شد مصرف سردیجات موجب تشدید بیماری روماتیسم می گردد بنابراین دارچین به دلیل طبع گرمی که دارد می تواند التهابات و تورم های ایجادشده در مفصل ها را آرام کند بدین منظور بهتراست خوردن نصف قاشق چای خوری دارچین همراه با عسل را در برنامه غذایی خود بگنجانید.

فلفل سیاه و کاهش دردهای روماتیسمی

وجود ماده ای به نام کپسایسین در فلفل سیاه موجب کاهش تورم و دردهای روماتیسمی می گردد به طوری که در بازار طب سنتی از این ادویه درون پمادها استفاده می شود. شما می توانید با تهیه این کرم ها آن را روی محلی که احساس درد می کنید بمالید و یا این که خود فلفل سیاه را به مواد غذایی خود بیافزایید.

زنجبیل

کی از مهم ترین و پر کاربردترین دارو های گیاهی است. ریزوم های زنجبیل هزاران سال در طب سنتی چین و ژاپن برای درمان التهاب و روماتیسم استفاده می شده است. زنجبیل دارای صد ها ماده شناخته شده شامل جینجرول ها، بتاکاروتن، کاپساسیسن، اسید کافئیک و کورکومین است. تحقیقات متعدد نشان داده اند که زنجبیل باعث کاهش درد و تورم در افراد مبتلا به آرتریت می شود. استفاده از این گیاه معجزه گر در غذا های مختلف می تواند در کاهش درد کمک کننده باشد. احتمال می رود که ترکیبات موجود در زنجبیل می تواند COX ۲ را مهار کند و همچون دارو های مکمل آرتریت روماتوئید عمل کند. طبع زنجبیل گرم و خشک است.

سیر

سیر نیز جزو گیاهان دارویی با طبع گرم و تند است بنابراین له کردن آن و مالیدنش روی موضع درد می تواند کارساز باشد. هم چنین می توانید یک سیر را بکوبید و سپس با یک عدد لیموترش پوست گرفته شده و عسل و آب ترکیب کنید و روزانه میل نمایید .

تاثیر زردچوبه بر تسکین روماتیسم مفصلی

زردچوبه با نام علمی Curcuma longa با ماده موثره کورکومین از خانواده Zingiberaceae است. کورکومین اثرات ضد تکثیر سلولی، مهار لیپوکسیژناز، سیکلوکسیژناز و NF-kB و کاهش تولید سایتوکاین های التهاب زا مانند کاهش تولید آنزیم های تخریب کننده مفاصل شامل، کلاژناز، الاستاز و هیالورونیداز دارد. به گزارش فرارو، طی تحقیقات صورت گرفته بر روی بیماران مبتلا به استئوآرتریت زانو با عصاره زردچوبه نشان می دهد میزان درد ناشی از این بیماری به طور قابل توجهی کاهش یافته است. از زردچوبه می توان به طور گسترده در آشپزی یا به صورت دمنوش استفاده کرد. زردچوبه نیز در طب سنتی دارای طبع گرم و خشک است.

چای سبز

درست است که چای سبز طبیعتی سرد دارد اما به دلیل داشتن آنتی اکسیدان نقش به سزایی در افزایش ایمنی بدن دارد بنابراین مصرف چای سبز می تواند موجب ایجاد تغییراتی در واکنش های سیستم ایمنی شود که نهایتا شدت ورم مفاصل را تسکین خواهد داد.

تخم کرفس

این ماده گیاهی از گذشته تا کنون در هندوستان مورد استفاده قرار گرفته است، کرفس با خاصیت ضد التهابی که دارد می تواند باعث کاهش تورم و درد در مفصل های آسیب دیده شود. برای استفاده از این ماده می توانید مقدار یک قاشق چایخوری از آن را در یک فنجان آب جوش به مدت 10 الی 20 دقیقه دم کنید و سپس میل نمایید.

کاهش دردهای روماتیسم مفصلی با اسطوخودوس

گیاهی بوته ای با ساقه ای منشعب و پوشیده از برگ های باریک است. در انتهای ساقه ها خوشه ای از گل های آبی رنگ مایل به بنفش می روید. براساس مطالعات حیوانی اسانس اسطوخودوس خاصیت تسکین کننده درد و ضد التهابی بالایی دارد. از گل های اسطوخودوس می توان در ترکیب چای یا به صورت دمنوش استفاده کرد. روغن اسطوخودوس به صورت مالشی تأثیر به سزایی در تسکین درد و رفع التهاب مفاصل بیماران مبتلا به رماتیسم دارد. طبع اسطوخودوس گرم و خشک است.

نسترن

درختچه ای گلدار است که در حاشیه رودها، جنگل ها، چاه ها و گودال های آب وجود دارد. گل نسترن در اکثر نقاط ایران به خصوص مناطق سرد و کوهستانی به صورت خودرو می روید. میوه این گل منبع طبیعی ویتامین C است که کاربرد گسترده ای در چای و محصولات متنوع غذایی دارد. این میوه حاوی ویتامین های گروه B، A، اسیدسیتریک، فلانوئید، تانن و قند است. میوه و پوست میوه نسترن سطح پروتئین واکنش دهنده C را در انسان کاهش می دهد و موجب کاهش اثرات التهاب می شود. پودر میوه نسترن درد حاصل از بیماری استئوآرتریت را به طور قابل توجهی تسکین می دهد. طبع عرق، میوه و دمنوش گل نسترن گرم و خشک یا گرم و معتدل است.

سیم اوتی

سیم اوتی که به آن گشنگی گیاه نیز می گویند در درمان درد مفاصل و روماتیسم مفصلی مفید است کافیست از دمنوش این گیاه استفاده کنید و 2 گرم از این گیاه را در صد سی سی آب بجوشانید.

انغوزه

گیاهی دارویی، علفی، منوکارپیک و چندساله از تیره چتریان است که خاستگاه اصلی آن استپ های ایران و مناطقی از افغانستان می باشد. طی تحقیقات انجام شده به نظر می رسد عصاره هیدروالکلی گیاه صمغ انغوزه با کاهش علائم التهاب و تخریب غضروفی ناشی از آرتریت روماتوئید القاء شده همراه است که احتمالاً به دلیل اثرات ضدالتهابی، آنتی اکسیدانی، مهارکنندگی آنژیوژنز و مهارکنندگی متالوپروتئاز های ترکیبات موجود در این عصاره به خصوص مونوترپن ها و فلاونوئیدهاست. طبق نظر متخصصان طب سنتی، انغوزه دارای مزاج بسیار گرم و خشک است.

نعناع

دمنوش نعناع نیز می تواند در کاهش التهاب و درد مفاصل ناشی از روماتیسم مفید باشد، می توانید این جوشانده را با عسل مصرف کنید تا نتیجه لازم را ببینید.

اثر بابونه بر تسکین دردهای روماتیسم مفصلی

یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی در دنیاست. این گیاه در بسیاری از مناطق دنیا ازجمله ایران به خصوص در نواحی زاگرس مرکزی و جنوبی به صورت خودرو می روید. از برگ و گل های گیاه بابونه می توان به صورت دمنوش یا نوعی غذا به نام "آب بابونه" یا "قاتوق بابونه" استفاده کرد. در طب سنتی نیز از بابونه به دلیل دارا بودن خواص ضدالتهابی برای تسکین درد های روماتیسمی و آرتریت استفاده می شده است. امروز محققان به طور علمی در این زمینه بررسی کرده اند و به نتایج مثبتی نیز رسیده اند. شما می توانید از این گیاه برای تسکین درد های روماتیسمی خود استفاده کنید. در طب سنتی بابونه گرم و خشک است.

رزماری

از جمله قدرتمند ترین گیاهان برای درمان درد مفاصل رزماری است چون حاوی مواد مغذی و معدنی زیادی مثل آهن و کلسیم است و برای تسکین درد شبانه مفاصل و تقویت سیستم ایمنی بسیار مفید است. می توانید دمنوش رزماری را بجوشانید و مقداری از آن را بنوشید تا احساس بهتری داشته باشید.

جعفری

گیاهی با ویتامین های A, C, E و K است و عناصر غذایی مثل کلسیم، فسفر، روی، مس و آهن و سایر عناصری که از درد های آرتروز و روماتیسم جلوگیری می کنند،در آن یافت می شود. مصرف جوشانده جعفری می تواند برای تسکین درد مفاصل مفید باشد.

پنجه شیطان

پنجه شیطانیک گیاه پربرگ، بادوام با ریشه ها و جوانه های شاخ دار است. گل های صورتی و بنفش از مشخصات ظاهری این گیاه است. طعم این گیاه بسیار تلخ است. طی تحقیقات صورت گرفته بسیاری از محققان و متخصصان طب سنتی باور دارند که عصاره ریشه گیاه پنجه شیطان تأثیرات قابل توجهی در تسکین درد و رفع التهابات بیماران مبتلا به روماتیسم یا آرتریت روماتوئید دارد. پژوهش های دیگر نیز ثابت کرده است که ۹۶۰ میلی گرم از عصاره گیاه پنجه شیطان حاوی ۳۰ میلی گرم هارپاگوزید جدا شده از گیاه است که در بهبود التهاب مفاصل زانو و ران بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی نقش دارد.

پنجه شیطان مانند زردچوبه، زنجبیل، گزنه و دارو های گیاهی دیگر به عنوان یک ضد التهاب طبیعی عمل می کند. امروز از این گیاه معجزه گر در صنایع داروسازی استفاده گسترده ای می شود. به طور مثال دو نمونه قرص به نام های "تالنتال" و "آرتروهوب" از عصاره خشک ریشه گیاه پنجه شیطان ساخته شده است که در بهبود درد های عضلانی، آرتروز و روماتیسم موثر است.

نقش زعفران در کنترل روماتیسم مفصلی

زعفران به ضد سرطان و ضد درد بودن مشهور است. از جمله کاروتنوئیدها ی موجود دراین دمنوش عبارتند از کروسین و کروستین که خاصیت حیرت انگیزی در تسکین درد و التهاب دارند.

ریحان

ریحان از خانواده نعناعیان یکی از پرکاربردترین سبزی ها در آشپزی ایرانی است. برگ های این گیاه حاوی ترکیبات مفید و ضروری برای بدن مانند اوکالیپتول و لینالول است که اثرات ضد التهابی و آنتی باکتریال دارد. یک مطالعه نشان داده که استفاده روزانه ۱۵۰ تا ۳۰۰ میلی گرم از عصاره اسانس ریحان در موش های مبتلا به روماتیسم ورم مفاصل آن ها را کاهش می دهد.

ریحان به دلیل تأثیرات مهارکنندگی آنزیمی که دارد، به عنوان یک روش درمانی موثر برای بهبود بیماری های التهابی مانند آرتریت روماتوئید و آرتروز شناخته می شود. خوردن سبزی ریحان و استفاده مداوم از روغن ریحان به صورت مالشی بر روی محل درد، تأثیرات مثبتی در بهبود درد حاصل از بیماری آرتریت روماتوئید خواهد داشت.

پونه و آویشن

دمنوش پونه به همراه آویشن از جمله دمنوش های ضد التهاب است که هم در درمان التهاب ناشی از سرماخوردگی و هم در تسکین التهاب مفاصل ناشی از روماتیسم کاربرد دارد، این دمنوش را می توانید با عسل شیرین کنید و تاثیر آن را بر کاهش درد روماتیسم ببینید.

کندر

صمغ و پوسته درختی است که تا ۹ متر رشد می کند. این درخت دارای پوست تنه کاغذی شکل و به رنگ قهوه ای روشن تا متمایل به زرد است. رزین تریپنوئد موجود در کندر حاوی اسید بوزولیک است. بوزولیک اسید دارای خواص ضد التهاب، ضد روماتیسم، ضد تومور، کم کننده چربی خون و ضد قارچ است.

تاکنون بسیاری از مقالات علمی اثر ضد التهابی کندر را در بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی تائید کرده است. طی آزمایشات صورت گرفته بر روی ۲۰ بیمار مبتلا به آرتریت روماتوئید که دارای علائمی مانند درد مفاصل، التهاب و خشکی صبحگاهی بودند، با مصرف کندر ۷۵ درصد بهبودی خشکی صبحگاهی، درد و التهاب مفاصل را بیان کرده اند. طبع کندر گرم و خشک است.

کاهش دردهای روماتیسم مفصلی با برگ انگور سیاه

دم کرده این برگ ها تاثیر بسزایی در آرام کردن درد های مفصلی دارد و التهاب ناشی از تجمع سموم و مواد زائد در مفاصل را از بین می برد، این دمنوش ادرار آور است و باعث دفع اسید اوریک می شود. دو قاشق از برگهای خشک شده انگور سیاه را در یک لیوان آب جوش به مدت 10 دقیقه دم کنید و و قبل از غذا میل کنید، این کار را می توانید به مدت دو هفته تکرار کنید.

پنجه گربه

ین یک گیاه گرمسیری است که تورم را کاهش می دهد و باعث تقویت سیستم ایمنی می گردد. در کاهش التهاب آرتریت روماتوئید مفید است اما می تواند عوارضی همچون سردرد و فشار کم ایجاد کند. در مورد استفاده از این گیاه و میزان اثر بخشی آن مطالعات بیشتری لازم است.

پوست درخت بید

درد مفاصل مثل زانو، ران، کمر و گردن را تسکین می دهد، اما ممکن باعث ایجاد نوع جدیدی از التهاب، رقیق شدن خون یا بثورات پوستی شود. نحوه و مقدار استفاده از این گیاه را پزشک متخصص طب سنتی باید تعیین کند. این ماده را در آب خیس کنید و از آن به عنوان ضماد در محل مورد نظر استفاده کنید. این ماده خاصیتی همچون آسپرین دارد و اگر به آسپرین حساسیت دارید از مصرف آن خودداری کنید.

درمان روماتیسم مفصلی با روغن های گیاهی

در طب سنتی در کنار درمان روماتیسم مفصلی با ادویه ها و گیاهان دارویی مانند سیر،سیاهدانه، زرد چوبه، دارچین و… شما می توانید از روغن های گیاهی نیز جهت درمان دردهای خود بهره ببرید. بنابراین در زیر به معرفی برخی از موثرترین این روغن ها در درمان روماتیسم مفصلی خواهیم پرداخت.

• روغن زیتون: این روغن محبوب منبع بسیار خوبی از فنل های ضد التهابی است که در کنار آنتی اکسیدان های سالم می تواند دردهای روماتیسمی را التیام ببخشد.
• روغن آووکادو: روغن آووکادو نیز مانند روغن زیتون حاوی آنتی اکسیدان قوی و ویتامین E است در نتیجه تاثیر به سزایی در کاهش التهاب و درد مفاصل دارد.
• روغن ماهی: این روغن از جمله روغن های بسیار مفید برای حفظ سلامت بدن است که به عنوان یک مکمل عالی جهت کاهش درد و التهاب عمل می کند.
• روغن سیاه دانه: سیاه دانه از جمله گیاهان دارویی با اثرات شگفت انگیز است که روغن آن همانند خود دانه اثرات قابل توجهی بر روی کاهش التهاب و درد دارد، بدین گونه که یک فنجان روغن سیاه دانه را گرم کنید سپس قبل از خواب آن را در موضع درد بمالید و خوب ماساژ دهید، در آخر محل مورد نظر را با یک تکه پارچه پشمی باندپیچی کنید و استراحت نمایید.
• روغن گردو: این روغن سرشار از امگا 3 و امگا۶، ویتامین ها و مواد معدنی نظیر ویتامین E است که نه تنها موجب افزایش سیستم ایمنی بدن می گردد بلکه در کاهش دردهای مفصلی کاملا موثر است.
• روغن آرگان: روغن آرگان که به آن طلای مایع نیز می گویند دارای خواص بی شماری است. این روغن سرشار از آنتی اکسیدان، ویتامین و … است به همین علت می تواند در التیام ورم مفاصل و آرتروز موثر باشد.

• روغن اکالیپتوس: روغن اکالیپتوس می تواند به صورت موضعی برای کاهش درد مفاصل استفاده شود. این روغن ممکن است باعث تحریک پوست شده و ایجاد آلرژی کند بنابراین قبل از مصرف در نواحی آسیب دیده مفصل 24 ساعت قبل آن را روی دست یا بازوی خود تست کنید.

• روغن خشخاش: خشخاش گیاهی است با آلکانوییدهایی مثل کدئین، مورفین و پاپاورین. پمادی از این گیاه به دست می آید، می تواند درد تسکین درد مفاصل که مشکل شایع جامعه امروز ماست، بسیار موثر باشد. برای تسکین درد می توان پماد خشخاش را به تنهایی یا با روغن سیاه دانه مخلوط کرد و محل مورد نظر را با آن ماساژ داد.

• روغن ترخون: این روغن توانایی افزایش گردش خون را دارد که این باعث گرم شدن مفصل آسیب دیده از روماتیسم شده و از تجمع اسید اوریک در آنجا جلوگیری می کند که این باعث کاهش درد می شود.

• روغن دانه گل گاو زبان: روغنی که از دانه های گیاه گل گاو زبان به دست می آید حاوی اسید گاما لینولنیک نوعی اسید چرب امگا 6 است، مصرف روغن گل گاوزبان تاثیرات قابل توجهی بر روی کاهش حساسیت در مفصل های روماتیسمی دارد.

• روغن هسته انگور: روغن هسته ی انگور در کاهش درد و درمان بیماری روماتیسم اهمیت زیادی دارد، این روغن موجب تولید کلاژن و بهبود مفاصل افراد میشود، خاصیت ضد التهابی آن موجب کاهش درد در بیماران روماتیسمی می شود.

• روغن کرچک: در هندوستان برای تسکین درد مفاصل و کاهش التهاب روماتیسم از ماساژ روغن کرچک استفاده می کنند.

• روغن اسطوخودوس: استفاده از روغن اسطوخودوس برای درد روماتیسم می تواند تاثیر چشمگیری در کاهش التهاب مفاصل داشته باشد. می توانید مفصل ملتهب را با این روغن ماساژ دهید یا چند قطره از آن را به وان حمام خود بیفزایید و از خواص آن بهره مند شوید.

سخن آخر

هیچ کدام از این روش های طبیعی نمی تواند جایگزین درمان تحت نظر پزشک متخصص شوند. اینها فقط برای تسکین و کاهش علائم آزار دهنده بیماری ذکر شده اند و در مصرف آنها باید اعتدال را رعایت کرد چون زیاده روی در مصرف گیاهان دارویی نیز ممکن است عوارضی داشته باشد. همچنین قبل از مصرف روغن ها ی گیاهی ابتدا تست حساسیت انجام دهید تا از بروز عوارض پوستی جلوگیری کنید.

از سیر تا پیاز رفع یبوست با گیاهان دارویی