همه ما کسانی را دیده ایم که در صورت، ناحیه فک ها و دهانشان ناهنجاری های دارند. مثلا فک پایین شان جلوتر یا عقب تر از حالت طبیعی است. و یا چانه کوچکی دارند. و موارد دیگری از این دست. این افراد اغلب از ناراحتی هایی مانند دردهای مزمن، مشکلات تنفسی، اشکالات غیر عادی در هنگام صحبت کردن، گاز گرفتن هنگام جویدن، سایش و شکستن بیش از حد دندان ها و غیره اذیت می شوند. این ناهنجاری ها به خاطر تعاریف رایج زیبایی شناسی در جوامع امروزی، به پایین آمدن اعتماد به نفس شان هم منجر خواهد شد. اما این مشکلات قابل اصلاح هستند. برای مثال در مورد زیبایی افرادی که آرواره بالا به اندازه کافی رشد نکرده ممکن است بینی شان نسبت به صورت خیلی بزرگ باشد. حرکت دادن فک بالا به جلو مشکلاتی را اصلاح می کند و صورت را هم که به جلو حرکت داده شده باعث می شود ویژگی های چهره آشکار تر و قابل توجه تر باشد. و یا چانه ای که عقب یا کوچک است؛ در این مورد، جراحی فک برای جلو بردن پایین چانه تعادل بیشتری به نیمرخ فرد بخشیده و باعث می شود بینی کمی کوچک تر و چانه برجسته تر به نظر برسد.
فک طبیعی
اولین معیار در تشخیص لزوم انجام جراحی فک و صورت، شناخت فک سالم و طبیعی از فک ناسالم و غیر طبیعی است.مهمترین شاخص در سلامت فک، فرو رفتن مناسب دندان های آسیا یا مولر فک بالا و فک پایین در یکدیگر است. همچنین در فک طبیعی، دندان های جلویی فک بالا، روی دندان های جلویی فک پایین قرار می گیرند. به گونه ای که حدود یک تا دو میلی متر جلوتر از دندان های فک پایین قرار گرفته و روی دندان های پایین را می پوشانند.در فردی که دارای دندان هایی با این مشخصات ظاهری است و فک وی طبیعی تلقی می شود، نیاز به جراحی فک و صورت برای ارتودنسی احساس نمی شود.
در موارد متعددی، جراحی فک و صورت در ارتودنسی یا جراحی ارتوگناتیک، انجام می شود اما عمده کاربرد این جراحی زمانی است که درمان ارتودنسی به تنهایی قادر به برطرف کردن عارضه و علائم آن نمی باشد.اصلاح ناهنجاری های مادرزادی از قبیل اختلالات رشد و نمو استخوان فک، اصلاح عملکرد جویدن فک، ماندگاری طولانی مدت ارتودنسی، کاهش مدت زمان کلی درمان، زیبایی چهره، بهبود وضعیت تنفس، بهبود تکلم و درمان دردهای موجود در فک و اپن بایت بودن دندان ها، از جمله موارد کاربرد جراحی فک و صورت به همراه ارتودنسی است.
در چه صورتی نیاز به جراحی فک داریم؟
اختلالات فک و دندان ممکن است دلایل ژنتیکی، مادرزادی یا تکاملی داشته باشد، بنابراین از بدو تولد و یا هنگام رشد همراه فرد هستند. علاوه بر این آسیب های مفاصل فک و نیز پاتولوژی (رشد تومور) می توانند باعث بدشکلی فک و دندان در هر سنی شوند. برخی از دلایلی که فرد مبتلا به ناهنجاری فک و دندان به جراحی فک نیاز دارد عبارتند از:
- زخم دهان
- مشکلات تنفسی
- عدم تقارن صورت
- اختلال در مفاصل فک
- رشد غیر طبیعی هر دو فک
- آسیب مفاصل فک بر اثر ضربه
- عدم قرارگیری دندان ها روی یکدیگر
- عدم توانایی صحیح خوردن و جویدن
- ناهنجاری های ساختاری رایج فک و دندان
- ایمپلنت های دندانی و رفع ضایعات استخوانی
- حذف دندان های آسیب دیده و غیر قابل بازیافت
- وجود عفونت در حفره دهان، غدد بزاقی، فک و گردن
- نقص مادرزادی (مشکلات شکاف لب و کام و رشد فک)
- انجام بازسازی بعد از درمان تومور در صورت، فک، دهان و گردن