انسان ها در طول زندگی، دو مجموعه دندانی دارند دندان های شیری که تا سن 12 یا 13 سالگی از دست می روند؛ این بدان معناست که دندان های بزرگسالی، باید تا آخر عمر باقی بمانند.برخی دیگر از گونه های موجودات زنده، تعداد نامحدودی دندان در طول زندگی خود دارند. کوسه ماهی در این موضوع، به طرز خارق العاده ای منحصر به فرد است و می تواند در طول چند هفته، تمام دندان های خود را جایگزین کند. کوسه ماهی ها گواه توانایی طبیعت برای رشد دندان های جدید در دوران بزرگسالی هستند.دانشمندان این موضوع را سرمشق قرار داده و در پی روشی بوده اند که در آن، بتوان از سلول های بنیادی برای رشد دندان های جدید در افراد بزرگسال استفاده کرد. همچنین متخصصین ارتودنسی نیز در برخی از درمان های ارتودنسی از این تکنولوژی جدید بهره می برند.
سلول های بنیادی دندانی
بدن انواع بسیار مختلفی از سلول ها را شامل می شود. از زمان تشکیل سلول تخم، شما تمام انواع سلول های متفاوت مورد نیاز بدن را ندارید، بلکه سلول های بنیادی هستند که به شما در ایجاد اندام ها و سیستم های مختلف بدن کمک می کنند. آنها سلول های تمایزنیافته ای هستند که توانایی تبدیل به هر نوع سلولی در بدن را دارند.
سلول های بنیادی در اکثر بافت های بدن وجود دارند و به تولید سلول های جدید و ترمیم بافت ها کمک می کنند. این سلول ها معمولا در نقاط عمیقی قرار دارند که پیدا کردن آنها دشوار است؛ اغلب اوقات پراکنده بوده و در میان سلول هایی که ظاهر مشابه آنها را دارند، پنهان هستند.دانشمندان دریافته اند که حتی دندان ها نیز، ذخیره ای از سلول های بنیادی دارند که در هر دو دندان شیری و دائمی یافت می شوند. این سلول ها توانایی بازسازی کامل خود را دارند.سلول های بنیادی دندانی به علت سازگاری با سیستم ایمنی بدن، می توانند در بسیاری از زمینه های علم پزشکی کاربرد داشته باشند. یکی از مشکلات کاشت دندان با استفاده از سلول های بنیادی، این است که ممکن است بدن آنها را از طریق یک پاسخ ایمنی پس بزند؛ اما گذشته از نقش های بالقوه این سلول ها در سایر روندهای پزشکی، کاربرد واضح و بدیهی آنها در جایگزینی دندان هاست. مطالعات در حال یافتن روش های محسوسی جهت کاشت دندان با سلول های بنیادی دندانی هستند.
کاشت ایمپلنت با سلول های بنیادی امکانپذیر است
برای بسیاری از افراد، درد دندان ممکن است عمیق ترین و تاریک ترین ترس ها را به وجود آورد. مشکلات دندانهای شما تنها در صورت عدم مراقبت ایجاد می شوند و باقی می مانند. در چنین مواردی ممکن است در نهایت با نیاز به جایگزینی دندان از دست رفته روبرو شوید. دانشمندان این هدایت را انجام داده و به این روش توجه كرده اند كه می توان از سلولهای بنیادی برای رشد دندانهای جدید در انسان بالغ استفاده كرد. کاشت ایمپلنت دندان به دلیل هزینه و پیچیدگی، تنها روش معمول دندانپزشکی نیست. روشی که سلولهای بنیادی را درگیر می کند ممکن است بتواند جایگزینی دندانی، به مراتب راحت تر و در دسترس تری داشته باشد. در این مقاله به بررسی تاثیر سلول های بنیادی در کاشت ایمپلنت در دهان خواهیم پرداخت.
آیا سلولهای بنیادی جایگزین دندانهای طبیعی هستند؟
بیماریهای شایع مانند پوسیدگی دندان و بیماری لثه می تواند منجر به ریزش دندان شود. به طور سنتی، دندانپزشکان برای جایگزینی دندان های بیمار از پل ها و پروتزهای دندانپزشکی استفاده می کنند. ایمپلنت دندان یکی از بزرگترین نوآوری های اواخر قرن بیستم در درمان دندانپزشکی است. به نظر می رسد که جایگزینی دندان ها با فلز در فضا به سطح تکنولوژی باورنکردنی رسیده است. اما پیشرفت های اخیر در تحقیقات سلول های بنیادی، آینده ای را نشان می دهد که ایمپلنت های دندانی می توانند به فناوری قدیمی تبدیل شوند.ممکن است بگویید که انسان بودن با توجه به تعداد دندانهایی که در زندگی داریم، بسیار سخت به نظر می رسد. در طول زندگی، شما فقط دو مجموعه دندان دارید. دندان های برگریز یا کودک، که تا زمانی که 12 یا 13 سال سن دارید از بین می روند. این بدان معنی است که دندان های بزرگسالی شما باید تا آخر عمر در کنار شما باشند.
لمینت دندان به چه افرادی پیشنهاد نمی شود؟
سلول های بنیادی آینده، جایگزین دندان ها
البته، برخی از گونه های دیگر، در طول عمر خود دارای دندان های نامحدودی هستند. مثلا یک کوسه بسیار خارق العاده است و در طی چند هفته می تواند دندان ها را جایگزین کند. ایده دهان کوسه احتمالاً شما را مجبور به فریاد زدن در مورد یک چیز وحشتناک تر از دندانپزشک می کند. زیرا کوسه ها اثبات توانایی طبیعت در رشد دندان های جدید در بزرگسالی هستند. اما این موضوع ممکن است به همین راحتی نباشد.
به عنوان مثال، ایمپلنت های دندانی در افرادی که شرایط خاصی دارند، قابل استفاده نمی باشد. علاوه بر این، بسیاری از افراد از روند ایمپلنت دندان هراس دارند. زیرا این عمل نیاز به جراحی دهان و دندان دارد، که اخیراً بسیار پیشرفت کرده است، اما با وجود بالا رفتن تکنولوژی، ایمپلنت دندان بدون مشکل نیست. برخی از اشکالات احتمالی شامل موارد زیر است:
- طول درمان
- روش درمان
- سناریوهای شکست دشوار
- عدم تحقیقات طولانی مدت در مورد طول عمر کاشت ایمپلنت
دانشمندان موفق به رشد دندان در مدل های حیوانی شده اند
پیشرفت قابل توجهی در استفاده از سلول های بنیادی در مطالعات حیوانی رخ داده است. در برخی از مراکز دانشگاهی ایران این روش برای افراد زیادی به کار برده شده و نتایج موفقیت آمیزی را نشان داده است.در یکی از دانشگاه های آمریکا نیز تیم پژوهشی دانشگاه، بافت لثه انسان و سلول های بنیادی دندان های موش را ترکیب کرده و بدین ترتیب باعث رشد دندان شدند.مطالعه دیگری در دانشگاه هاروارد، موفق به کاشت دندان با سلول های بنیادی در موش های آزمایشگاهی شده است. آنها از لیزر کم قدرت برای فعال سازی سلول های بنیادی جهت رشد مجدد ساختار دندان استفاده کردند.
سلول های بنیادی دندانی
سلول های بنیادی دندانی یا از سلول های مزانشیمی (سلول هایی با منشا مزانشیم مثل مغز استخوان، غضروف، ماهیچه، تاندون و…) هستند که از پالپ دندان( حفره مرکزی دندان) و پریودنتال(لثه) استخراج می شوند یا اینکه از سلول های بنیادی اپیتلیال دندان مشتق می شوند.
سلول های بنیادی استخراج شده از پالپ دندان
این سلول های بنیادی از سلول های پالپ دندان های دائمی حاصل می شوند. برای اولین بار سلول های بنیادی دندانی در سال 2000 استخراج شدند و تبدیل به سلول های استخوانی، چربی، عصبی و … شدند. سلول های بنیادی استخراج شده از دندان های ریختنی انسان، قدرت تکثیر بیشتری نسبت به سلول های بنیادی پالپی دارند. این سلول ها برای بازسازی بافت استفاده می شوند. این سلول ها ظرفیت تولید استخوان و عاج دندان را هم دارند.
سلول های بنیادی پیوندی پریودنتال
این سلول ها از پیوندهای جداشده بخش پریودنتال دندان شماره 3 جانداران هستند که حاوی مواد پیشرو برای تجدید دوباره در ساختارهای دهانی مثل استخوان و محل اتصال استخوان و دندان هستند.هدف از کاشت دندان با سلول های بنیادی بازگرداندن آناتومی و عملکرد بافت آسیب دیده است. وظایف سلول های بنیادی شامل ادامه تشکیل ریشه، بازسازی بافت های پالپی، بازسازی پریودنتیوم و کمک به پیوند و پرورش می باشد. برای دستیابی به سلول های بنیادی، روش های مناسب جمع آوری، جداسازی، و کشت باید ایجاد شود. سلول های بنیادی که از دندان های ریخته شده استخراج می شوند کاربرد زیادی دارند، مزایای آن ها این است که در دسترس هستند. بازسازی یک دندان نیاز به تعامل بین اپیتلیال(بافت پوششی) و سیگنال های مزانشیمی دارد. هردو جوانه دندانی جنینی و بالغ می توانند برای تجدید ساختار استفاده شوند اما تمایل بیشتری به بازسازی توسط سلول های جنینی دارند. این سلول ها برای توسعه ساختار دندان معمولی استفاده می شوند .سلول های بنیادی بالغ و همچنین سلول های بنیادی جنینی می توانند برای بازسازی بافت پالپ مورداستفاده قرار گیرند. درنتیجه خطر عدم پذیرش توسط دستگاه ایمنی کاهش پیدا می کند.
