خواص چلغوز (دانه کاج) برای سلامتی و زیبایی

چلغوز چیزی نیست جز دانه ی خوراکی نوعی درخت کاج. نام علمی این درخت کاج Pinus gerardiana است که جزء درختان بومی شرق افغانستان، پاکستان، و شمال غربی هند به شمار می رود؛ این درخت در ارتفاعات ۱۸۰۰ الی ۳۳۵۰ متری رشد می کند. دانه ی کاج که در زبان فرانسوی به آن “ pignon ” ، در زبان اسپانیایی “ piñones ”، در زبان آلمانی “ pinienkernen ” ، در زبان یونانی “ koukounari ” ، و در زبان انگلیسی به آن “ Pine Nut ” گفته می شود، از ۲۰ گونه ی مختلف از درختان کاج برداشت می شود. با این که دانه ی همه ی این گونه های درخت کاج به اندازه ای بزرگ هستند که بتوان آن ها را به عنوان محصول خوراکی برداشت کرد، معمولا دانه های چهار گونه درخت کاج به شکل رایج برداشت می شود – کاج مکزیکی، کاج کلرادو، کاج چینی، و کاج ایتالیایی. تا این جا مختصری درباره ی این نوع از آجیل (یا به زبان تخصصی، دانه ی درخت) صحبت کردیم. در ادامه، اندکی درباره ی تاریخچه ی این ماده ی خوراکی صحبت خواهیم کرد.

ارزش غذایی چلغوز

یک وعده ی مصرف چلغوز (۲۸ گرم) حاوی ۱۹۱ کالری، ۱۹ گرم چربی، و ۳.۷ گرم کربوهیدرات است. سایر مواد مغذی موجود در این دانه ی درخت کاج عبارت هستند از

الف. یک گرم فیبر (۱ درصد ارزش روزانه)
ب. ۱۶۹ میلی گرم پتاسیم (۴ درصد ارزش روزانه)
پ. ۹ گرم پروتئین (۷ درصد ارزش روزانه)
ت. ۱ میلی گرم تیامین (۷ درصد ارزش روزانه)
ث. ۶ میلی گرم آهن (۸ درصد ارزش روزانه)
ج. ۷ میلی گرم ویتامین E (۹ درصد ارزش روزانه)
چ. ۸ میلی گرم روی (زینک) (۱۲ درصد ارزش روزانه)
ح. ۱۶۳ میلی گرم فسفر (۱۶ درصد ارزش روزانه)
خ. ۷۱ میلی گرم منیزیوم (۱۸ درصد ارزش روزانه)
د. ۳ میکرو گرم ویتامین K (۱۹ درصد ارزش روزانه)

خواص دارویی چلغوز

۱. سرکوب کردن اشتها

طبق نتایج مطالعات علمی، چلغوز (دانه ی درخت کاج) حاوی برخی اسیدهای چرب خاصی است که ممکن است به کنترل اشتهاکمک کنند. این اسیدهای چربی موجود چلغوز (به خصوص دانه ی کاج کره ای) به ترشح هورمونی به نام کوله سیستوکینین کمک می کنند که به عنوان عاملی برای سرکوب اشتها شناخته می شود. مطالعه ای که در این خصوص بر روی انسان به عمل آمد، نتایج دلگرم کننده ای به همراه داشت. طبق نتایج مطالعه ای دیگر، مصرف دانه کاج می تواند کارکرد سرکوب کننده های اشتها را (بیش از ۶۰ درصد و به مدت ۴ ساعت) تقویت کند. به گفته ی پژوهشگران، اسید چرب مهم موجود در روغن چلغوز کره ای اسید پینولنیک نام دارد که ماده ی موثری برای سیر نگه داشتن انسان به شمار می رود.

۲. افزایش انرژی

برخی مواد مغذی خاص در دانه کاج نظیر چربی تک اشباع نشده، آهن، و پروتئین می توانند به افزایش سطوح انرژی کمک کنند. هم چنین، چلغوز منبع خوبی برای منیزیوم به شمار می رود. پایین بودن سطوح این مواد غذایی در بدن می تواند باعث بروزخستگی مفرط شود. هم چنین، چلغوز به ایجاد و ترمیم بافت های بدن کمک می کند – در غیر این صورت، بدن دچار خستگی مفرط می شود. پروتئین موجود در این دانه نیز باعث کند شدن فرایند سوخت در بدن می شود؛ این مسئله می تواند بدون نیاز به سوخت اضافه، به مدت طولانی تر انرژی را در بدن حفظ کند.

۳. کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی

آجیل، به طور کلی، همواره به عنوان ماده ی غذایی مفیدی برای سلامتی قلب به شمار می رود. مطالعات نشان داده اند، مصرف آجیل می تواند خطر مرگ ناگهانی ناشی از سکته ی قلبی را کاهش دهد. چربی تک اشباع نشده، ویتامین E، ویتامین K، منیزیوم، و منگنز ترکیب قدرتمندی جهت پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی ایجاد می کنند.
اسید پینولنیک موجود در دانه ی درخت کاج به حفظ کلسترول سالم و حتی کاهش سطوح کلسترول بد (ال دی ال) کمک می کند. ویتامین K موجود در چلغوز نیز جهت پیشگیری از خونریزی بعد از جراحت به تشکیل لخته ی خونی کمک می کند؛ و هم زمان ویتامین E نیز باعث تولید گلبول های قرمز خون می شود؛ این سلول های خونی برای انتقال اکسیژن مهم هستند. مصرف دانه های درختان (نظیر دانه ی درخت کاج – چلغوز) با کاهش سطوح فشار خون رابطه ی مستقیم دارد.

۴. مفید برای بیماران دیابتی

طبق نتایج مطالعات، مصرف روزانه ی چلغوز می تواند به کنترل دیابت نوع ۲ کمک کند. هم چنین، مصرف این دانه از بروز مشکلات مرتبط نظیر اختلال بینایی و سکته ی مغزی پیشگیری می کند. طی یک مطالعه، آن دسته از بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ که هر روز دانه کاج مصرف کرده بودند، توانستند به شکل بهتری گلوکز خون شان را کنترل و سطوح کلسترول بدشان را کاهش دهند.
نکته ی جالب تر این که، مصرف چلغوز (و سایر آجیل های درختی) برای کنترل گلوکز و چربی های خونی (لیپید) مفید است. هم چنین، جهت افزایش مصرف روغن ها و پروتئین های گیاهی برای بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ می توان از این دانه استفاده کرد؛ مصرف روغن ها و پروتئین های گیاهی برای بهبود علائم این بیماری – بدون این که باعث افزایش وزن شوند – بسیار ضروری است.

5. بهبود سلامت مغز

این دانه ی خوراکی غنی از آهن است – آهن جزء مواد معدنی است که برای ذخیره سازی و انتقال اکسیژن ضروری است. این خواص چلغوز به بهبود سلامت مغز نیز کمک می کند.
طبق برخی گزارش های علمی، دانه کاج می تواند به درمان اضطراب، افسردگی، و استرس نیز کمک کند. به تایید یک مطالعه ی علمی، مصرف غذایی منیزیوم می تواند به بهبود وضعیت افسردگی و اختلالات اضطراب در نوجوانان کمک کند. وجود سطوح بالای منیزیوم در بدن نیز ممکن است به کاهش فوران های هیجانی و سایر رفتارهای مربوط به اختلالات خلقی کمک کند.

۶. کاهش خطر ابتلا به سرطان

این خواص چلغوز به خاطر وجود منیزیوم در این دانه ی خوراکی است. این ماده ی معدنی می تواند باعث کاهش خطر ابتلا به انواع مختلفی از سرطان شود. طبق نتایج یک مطالعه، کاهش روزانه ۱۰۰ میلی گرم از منیزیوم موجود در سرم خون می تواند تا ۲۴ درصد باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده شود.

۷. استحکام استخوان ها

آیا می دانستید ویتامین K بهتر از کلسیم می تواند به استحکام استخوان ها کمک کند؟ این ادعا بر اساس نتایج پژوهشی مطرح شده است. طبق نتایج یک مطالعه، این ویتامین می تواند به درمان و پیشگیری از پوکی استخوان کمک کند. ویتامین K نه تنها تراکم معدنی استخوان را افزایش می دهد، بلکه خطر شکستگی را نیز کاهش می دهد.
و یک نکته ی جالب دیگر – یکی از دلایل شایع کمبود ویتامین K در بدن مصرف محصولات دارویی کاهنده ی کلسترول است. ولی با مصرف چلغوز، نیازی به مصرف داروهای کاهنده ی کلسترول ندارید، زیرا این دانه ی خوراکی به خودی خود می تواند کلسترول را کاهش دهد. چلغوز غنی از ویتامین K است.

8. کمک به کنترل وزن

در این بخش بار دیگر به خاصیت ضد اشتهای دانه کاج اشاره می کنیم. پیش تر گفته بودیم اسید پینولنیک موجود در این دانه ی خوراکی می تواند اشتها را سرکوب کند. این خواص چلغوز می تواند به کاهش وزن منجر شود.
سایر اسیدهای چرب مفید برای سلامت قلب که در دانه کاج وجود دارند نیز به سوزاندن چربی شکم کمک می کنند. طبق نتایج یک مطالعه، جایگزینی چربی اشباع شده در رژیم غذایی با مصرف چلغوز (و به طور کلی آجیل) می تواند بدون نیاز به تغییرات اضافی در مصرف کالری یا طول مدت ورزش، به کاهش وزن کمک کند.

۹. تقویت دستگاه ایمنی بدن

منیزیوم و روی (زینک) موجود در دانه کاج می توانند به خوبی باعث تقویت دستگاه ایمنی بدن شوند. منیزیوم به حفظ تعادل هورمونی بدن و استحکام بافت همبند، و روی (زینک) نیز به تقویت دستگاه ایمنی بدن و التیام زخم ها کمک می کند.
طبق یک گزارش علمی، افزودن روی (زینک) به رژیم غذایی می تواند به تقویت دستگاه ایمنی بدن در افراد میانسال کمک کند. مصرف روی (زینک) با بهبود کارکرد و تعداد سلول های لنفوسیت تی رابطه ی مستقیم دارد؛ این سلول ها نوعی از گلبول های سفید خون هستند که عوامل بیماری زای مهاجم را نابود می کنند.

۱۰. بهبود سلامت بینایی

چلغوز حاوی مقدار زیادی لوتئین است؛ این آنتی اکسیدان به عنوان ” ویتامین چشم ” نیز مشهور است. نتایج بررسی های مختلف نشان داده اند، بیش تر آمریکایی هایی که دارای الگوی غذایی غربی (رژیم غذایی استاندارد آمریکایی) هستند به اندازه ی کافی لوتئین مصرف نمی کنند.
حدود ۶۰۰ کاروتنوئید وجود دارند که بدن می تواند از آن ها استفاده کند؛ که تنها حدود ۲۰ عدد از این کاروتنوئیدها به چشم ها منتقل می شوند. از این تعداد نیز فقط دو عدد به مقدار زیاد در چشم ها ذخیره می شوند؛ یکی از آن ها لوتئین، و دیگری زآگزانتیناست. هر دوی این مواد مغذی می توانند از طریق مبارزه با آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد به پیشگیری از تباهی لکه ی زرد وآب سیاه کمک کنند.

۱۱. بهبود سلامت پوست

وجود تراکم بالایی از انواع مختلف ویتامین ها، مواد معدنی، و آنتی اکسیدان های ضروری در چلغوز، این دانه ی خوراکی را به ماده ی غذایی فوق العاده مفیدی برای مراقبت از پوست تبدیل کرده است. ویتامین E و آنتی اکسیدان ها به کند کردن فرایند پیری کمک می کنند. دانه کاج به خاطر خاصیت ضد التهابی اش برای انواع پوست های حساس نیز بسیار مناسب است. این دانه ی خوراکی پوست را تغذیه می کند و از آن در برابر وضعیت های شایع مختلف محافظت می کند. به علاوه، دانه کاج دارای اثر مرطوب کنندگی عالی برای پوست نیز هست.
روغن چلغوز (دانه ی درخت کاج) برای ماساژ درمانی بسیار مناسب است زیرا دارای خواص درمانی است. این روغن به تسکین برخی مشکلات پوستی نظیر خارش، پسوریازیس، کورک، اگزما، گال، و زخم کمک می کند. این دانه ی خوراکی ظاهر جوان و تازه ای به پوست می بخشد.
کرم لایه بردار حاصل از ترکیب چلغوز خام و روغن نارگیل با زدودن سلول های مرده ی پوست از سطح آن، باعث جوانی دوباره ی پوست می شوند. به علاوه، دانه کاج به خاطر خواص آبرسانی و مرطوب کنندگی عالی اش، به عنوان دارویی برای تسکین خشکی پوست شناخته می شود.

۱۲. بهبود سلامت مو

چلغوز منبعی از ویتامین E به شمار می رود؛ ویتامین E برای بهبود رشد مو مفید است. به علاوه، این دانه پوست سر را در وضعیت مناسبی قرار می دهد. روغن چلغوز به افراد مبتلا به ریزش یا نازکی مو در مبارزه علیه این وضعیت کمک زیادی می کند.
این دانه های خوراکی حاوی مقادیر بالایی از پروتئین هستند. پروتئین موجود در دانه کاج از مو در برابر آسیب ها محافظت می کند و آن را قوی، سالم، و درخشان نگه می دارد.

۱۳. مفید برای سلامت عضلات

میزان پروتئین موجود در چلغوز یا دانه ی درخت کاج ۲۴٪ است، که از خستگی مفرط غضلات پیشگیری می کند. بنابراین، با مصرف این آجیل به صورت منظم، می توانید از دردهای عضلانی و رگ به رگ شدن عضلات جلوگیری کنید. لیزین پروتئینی است که مسئول کنترل فشار خون است. این ماده در چلغوز (دانه ی درخت کاج) به وفور یافت می شودد، و بنابراین، مصرف این آجیل به طور منظم می تواند از ابتلای شما به فشار خون بالا پیشگیری کند.

۱۴. مفید برای دوران بارداری

چلغوز یا دانه ی درخت کاج به عنوان آجیلی بسیار مفید در دوران بارداری شناخته می شود. این به خاطر آن است که چلغوز سرشار از مواد مغذی است، که نوعی خوراکی به حساب می آید که زنان باردار باید امتحان کنند.
به علاوه، چلغوز سرشار از فیبر است که این می تواند به رفع یبوست، که یکی از مشکلات شایع دوران بارداری است کمک کند.
سوای این، آهن و پروتئین موجود در این آجیل بسیار مفید هستند به ویژه اگر زن باردار گیاهخوار باشد. آهن و پروتئین در سلامت مادر و نوزاد نقش مهمی ایفا می کنند. محتوای ویتامین C موجود چلغوز یا دانه ی درخت کاج در جذب آهن بسیار تاثیرگذار است.

۱۵. مبارزه با التهاب و پیری زودرس

مصرف منظم چلغوز (دانه ی درخت کاج) می تواند به شما کمک کند فرایند پیری را کند کنید و به تاخیر بیندازید. این اساسا به خاطر خواص ضد التهابی آن است. چرا این مورد حائز اهمیت است؟ چون دریافته اند که التهاب رابطه ی بسیار شدیدی با پیری دارد. دانشمندان حتی اصطلاحی برای آن ساخته اند – «التهابیدگی»!
چلغوز (دانه ی درخت کاج) مثل اکثر آجیل ها حاوی یک سری مواد شیمیایی گیاهی قدرتمند است که التهاب را در بدن کاهش می دهند. در مطالعه ای در سال ۲۰۰۶ دریافتند کسانی که مرتبا آجیل می خورند در کل التهاب کمتری را تجربه می کنند.

۱۶. تقویت سیستم ایمنی بدن

ماده ی معدنی مهم دیگری که در چلغوز (دانه ی درخت کاج) یافت می شود روی است. ۱۰۰ گرم از این آجیل ۶.۴ میلی گرم روی به بدن شما وارد می کند – حدود ۴۳٪ از مقدار توصیه شده ی روزانه. حدودا ۵۰ سال پیش، دانشمندان کشف کردن که بیماران مبتلا به کمبود روی راحت تر در سنین جوانی و در مواجه با عفونت ها جان خود را از دست می دهند. از آن زمان به بعد، این ماده ی معدنی به عنوان عنصری حیاتی برای سیستم ایمنی بدن شناخته می شود. برای آنکه خیالتان از عملکرد قدرتمند سیستم ایمنیبدن تان راحت شود حتما خوراکی های سرشار از روی مانند چلغوز بخورید.

۱۷. درمان علائم سندرم پیش از قاعدگی

سندرم پیش از قاعدگی می تواند برای بسیاری از زنان ایجاد ناراحتی بکند. اگر علائم آن بسیار شدید باشند، حتی می توانند باعث استرس زا شدن فعالیت های منظم روزمره بشوند. زنانی که سطح منیزیم کمتری دارند بیشتر در معرض خطر تجربه ی نوع شدیدی از سندرم پیش از قاعدگی هستند. در سال ۲۰۱۰، مطالعه ی دوسو-کور (مطالعه ای که در آن واملی که می تواند باعث منحرف شدن نتیجه آزمایش شوند هم از دید شرکت کننده و هم از دید مسئول (یا مسئولان) انجام آزمایش مخفی می مانند) در مجله ی تحقیقات پرستاری و مامایی ایران به چاپ رسید.
پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که خوراندن منیزیم و ویتامین B6 به آزمایش شوندگان به طرز چشمگیری از شدت سندرم پیش از قاعدگی در آن ها می کاهد. شما می توانید با خوردن چلغوز از هر دوی این مواد مغذی بهره مند شوید.

۱۸. وضعیت دستگاه گوارش را بهبود می بخشد

چلغوز سرشار از فسفر نیز هست. این ماده ی معدنی برای حیات بشر ضروری است، و دومین ماده ی معدنی فراوان موجود در بدن بعد از کلسیم است. علاوه بر ضرورت وجود آن برای سلامت استخوان ها و دندان ها، برای گوارش نیز مفید است. اول از همه، این عنصر اسیدها را خنثی می کند تا سطح pH بدنتان را متعادل نگه دارد. این ماده حائز اهمیت است چون نشان داده شده است که سیستم گوارشی برای عملکرد بهینه به تعادل pH خوبی نیاز دارد. از آنجایی که فسفر یک الکترولیت است، گمان می رود برای درمان یبوست، اسهال، و نفخ نیز مفید باشد.
۱۰۰ گرم چلغوز (دانه ی درخت کاج) حاوی ۵۷۵ میلی گرم فسفر است – یعنی ۵۷٪ مقدار توصیه شده ی روزانه.

۱۹. کمک به سم زدایی بدن

فایده ی مهم دیگر فسفر موجود در چلغوز اثر سم زدایی آن است. همان طور که احتمالا می دانید، داشتن کلیه های سالم برای داشتن سلامتی بهینه ضروری است. آن ها سطوح مایعات را در بدن تنظیم می کنند و مواد زائد را از جریان خون تان می زدایند. برای آن که کلیه ها بتوانند کار خود را خوب انجام دهند به فسفر نیاز دارند. فسفر به آن ها کمک می کند از طریق ادرار مواد زائد و سمی بدن را دفع کنند. قبل از آنکه به امید سم زدایی بدن تان خوردن آب میوه یا روزه گرفتن را شروع کنید، حتمن مطمئن شوید که کلیه های تان به درستی کار خود را انجام می دهند.

۲۰. جلوگیری از حمله ی ویروسی

چلغوز (دانه درخت کاج) فایده مهم دیگری نیز دارد. چلغوز از حمله ی ویروسی جلوگیری می کند. با مصرف این آجیل، می توانید از پخش شدن آنفولانزا و ویروس هرپس (تبخالی) در بدن جلوگیری کند. چلغوز حاوی پلی ساکارید است، که به مبارزه با ویروس های مختلفی که سلامتی را تهدید می کنند کمک می کند.