مارچوبه از جمله گیاهان بسیار مفید با کاربرد فراوان در طب سنتی است. مارچوبه محصولی از خانواده سبزیجات است. این گیاه دارای خواص بسیار زیادی است. مارچوبه گیاهی خیلی مقوی است که از خیلی وقت ها پیش توسط انسان ها استفاده می شد. این گیاه کاربرد تزئینی هم دارد و در کنار غذای اصلی به عنوان تزئین به کار می رود. مارچوبه گیاهی پر از خاصیت است که در تمامی مناطق کشت می شود. زمان برداشت این گیاه علفی در فصل بهار به ویژه ماه های فروردین تا اردیبهشت است. مارچوبه سرشار از مواد معدنی همچون سلنیوم، منیزیم، پورین، اینولین و ویتامین های E و C می باشد که باعث شده این گیاه خواص و ارزش غذایی بالایی داشته باشد.
مارچوبه
مارچوبه یا آسپاراگوس یکی از محبوب ترین و پرطرفدار ترین سبزیجات بومی اروپا، آفریقای شمالی و غرب آسیاست که به رنگ های سبز، سفید و بنفش در طبیعت یافت می شود. مارچوبه سفید چون دور از نور خورشید رشد می کند، کلروفیل ندارد به همین دلیل به سفید رنگ دیده می شود و مارچوبه بنفش هم به دلیل مقادیر بالای آنتوسیانین که دارد به این رنگ در طبیعت دیده می شود. مارچوبه مزایای زیادی برای بدن دارد که از آن جمله می توان به لاغری و کاهش وزن، بهبود هضم غذا و کاهش فشار خون بالا اشاره کرد.
خواص مارچوبه
- منبع غنی آنتی اکسیدان ها: مارچوبه مانند سایر انواع سبزیجات حاوی مقادیر بسیار بالای فلاونوئید ها و آنتی اکسیدان هاست که به کاهش رادیکال های آزاد بدن کمک کرده و خطر ابتلا به استرس اکسیداتیو، التهاب مزمن و بیماری هایی مانند سرطان را کاهش می دهند. مارچوبه بنفش حاوی رنگدانه های قدرتمندی به نام آنتوسیانین هاست که خواص آنتی اکسیدانی قوی داشته و باعث کاهش فشار خون بالا شده و خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را از بین می برد.
- دستگاه گوارش: مطالعات نشان می دهد که مقادیر بالای فیبر موجود در مارچوبه به درمان معده درد، کاهش نفخ شکم و سلامت دستگاه گوارش کمک کرده و با افزایش باکتری های مفید روده باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می شود.
- یبوست: مارچوبه همچنین به دلیل مقادیر بالای فیبر نامحلول که دارد به بهبود حرکات روده کمک کرده و برای پیشگیری و درمان یبوست مفید می باشد.
- دوران بارداری: مارچوبه منبع عالی فولات (ویتامین B9) می باشد؛ فولات یک ماده مغذی اساسی است که به شکل گیری گلبول های قرمز و تولید DNA برای رشد و نمو سالم جنین در دوران بارداری کمک می کند. همچنین مقادیر کافی فولات خطر ابتلا به نقص لوله عصبی در جنین را کاهش می دهد.
- فشار خون: تحقیقات نشان می دهد مارچوبه به دلیل مقادیر بالای پتاسیم که دارد با شل کردن دیواره رگ های خونی و دفع نمک اضافی بدن از طریق ادرار به کاهش فشار خون بالا کمک کرده و خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش می دهد.
- لاغری و کاهش وزن: مارچوبه یک سبزی کم کالری است و به دلیل مقادیر بالای فیبر دارد که با کاهش اشتها و جلوگیری از پرخوری باعث لاغری و کاهش وزن افراد می شود.
- سرطان: مارچوبه تازه حاوی مقادیر بالای آنتی اکسیدانی به نام گلوتاتیون هستند که خاصیت سم زدایی داشته و برای پیشگیری و درمان انواع سرطان مغز استخوان، پستان، روده بزرگ، حنجره و سرطان ریه بسیار مفید می باشد.
- درمان افسردگی: مقادیر بالای فولات موجود در مارچوبه با جلوگیری از تولید بیش از حد هموسیستئین در بدن می تواند خطر ابتلا به افسردگی را کاهش دهد. هموسیستئین بیش از حد در خون تولید هورمون های سروتونین، دوپامین و نوراپی نفرین را که نقش مهمی در بهبود خلق و خو و درمان بی خوابی شبانه دارند، مختل می کند.
- پوکی استخوان: مقادیر قابل توجه ویتامین K موجود در مارچوبه با بهبود جذب کلسیم و کاهش مقدار کلسیم دفع شده در ادرار می تواند سلامت استخوان ها را بهبود بخشیده و خطر ابتلا به پوکی استخوان را کاهش دهد.
- دیورتیک طبیعی: مارچوبه حاوی مقادیر قابل توجهی اسید آمینه آسپاراژین است که به افزایش دفع ادرار کمک کرده و به این ترتیب باعث درمان ادم یا ورم بدن و فشار خون بالا می شود. همچنین افزایش دفع ادار به سم زدایی کلیه ها و دستگاه ادراری کمک کرده و عفونت ادراری را درمان می کند.
- سندروم پیش از قاعدگی: تحقیقات نشان داده که مارچوبه به دلیل مقادیر بالای مواد مغذی که دارد به درمان افسردگی، خستگی و درد های شدید دوران قاعدگی کمک کرده و با بهبود تعادل هورمون ها در بدن، خطر ابتلا به سندروم پیش از قاعدگی را کاهش می دهند.
- قند خون و دیابت: گفته می شود که مارچوبه به دلیل مقادیر بالای ترکیبات ضد التهابی که دارد به کاهش قند خون بالا کمک کرده و خطر ابتلا به بیماری دیابت نوع 2 را کاهش می دهد.
- سلامت چشم: مقادیر بالای آنتی اکسیدان ها و ویتامین A موجود در مارچوبه به تقویت بینایی کمک کرده و با کاهش رادیکال های آزاد بدن خطر ابتلا به بیماری های چشمی مانند آب مروارید و شب کوری را کاهش می دهند.
- کلسترول خون: در برخی مطالعات اولیه مشخص شده که مارچوبه به دلیل مقادیر بالای آنتی اکسیدان هایی که دارد به کاهش کلسترول خون بالا کمک کرده و خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را کاهش می دهد.
خواص مارچوبه خشک
بسیار دیده و شنیده شده است که مارچوبه را در عطاری ها یا بازار به صورت خشک نیز عرضه می کنند. خواص مارچوبه خشک نیز به رسم خشک کردن سایر گیاهان کم نبوده و خود روشی برای حفظ ویتامین ها و مواد مغذی موجود در آن است. مصرف مارچوبه خشک به حفظ سلامت بینایی کمک می کند. رگ های خونی را تمیز کرده و از انسداد آن ها جلوگیری می کند. همچنین می توان از آن در تهیه غذاهای مختلف بهره جست. بسیاری از بیماری های قلبی عروقی با مصرف مارچوبه خشک قابل کنترل است.
مارچوبه برای لاغری
این گیاه نه تنها چربی و کالری اندکی دارد (یک پیمانه از آن تنها ۳۲ کالری دارد) بلکه حاوی فیبرهای محلول و نامحلول زیادی است و همین امر آن را به یک ماده عالی برای کاهش وزن تبدیل کرده است. از آنجایی که بدن فیبر را آهسته تر از سایر مواد هضم می کند، زمانی که مواد حاوی فیبر مصرف می کنید حس سیری بیشتری خواهید داشت و خیلی دیر گرسنه می شوید. فیبر به شما کمک می کند حس سیری داشته باشید و همین امر برای کاهش وزن بسیار مفید است. همچنین فیبر موجود در مارچوبه برای یبوست نیز عالی است و باعث پایین آوردن کلسترول خون می شود.
مضرات مارچوبه
- تولید گاز در بدن: مارچوبه حاوی نوعی کربوهیدرات به نام پرالترین است. بدن برای هضم این قند پیچیده، باید عمل تخمیر انجام دهد. طی فرآیند تجزیه کربوهیدرات، گاز به شکل نفخ، تولید می شود.
- بارداری و تولید شیر: این گیاه با تغییر تعادل هورمونی، به طور سنتی، برای پیشگیری از بارداری استفاده شده است. البته این گیاه هنگام بارداری و تولید شیر، مشکلی برای زنان باردار ایجاد نمی کند. اما بدون توصیه پزشک نباید از آن استفاده کرد.
- واکنش های حساسیتی: مارچوبه می تواند در افرادی که نسبت به پیاز، تره فرنگی و دیگر گیاهان خانواده سوسن حساس هستند، موجب واکنش های حساسیتی شود.
- سنگ کلیه: مارچوبه حاوی پورین است. پورین پس از تجزیه به اسید اوره تبدیل می شود و اگر مقدار زیادی پورین در بدن وجود داشته باشد، اسید اوره زیادی در بدن انباشته می شود. این موضوع برای افرادی که به سنگ کلیه یا نقرس مبتلا هستند، اصلا خوب نیست. این افراد باید از خوراکی های حاوی پورین فراوان مانند مارچوبه دوری کنند.
سخن آخر
مارچوبه برای اعصاب مفید است و می تواند در درمان آکنه، یرقان، تب حلزون و جذام مؤثر باشد. تب حلزون نوعی بیماری ناشی از وجود کرم انگلی کپلک خون است. این بیماری باعث عفونت دستگاه ادراری یا گوارش می شود. مارچوبه به طور کلی سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند و سلامت کلی جسمی و روانی افراد را بهبود می بخشد. این خوراکی را وارد رژیم غذایی تان کنید و از فواید آن بهره مند شوید.
خواص عناب برای لاغری
