به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، پس از گذشت چند ماه از اتمام آخرین دور مذاکرات احیای برجام در وین و اظهارات ضد و نقیض طرف های غربی، جمهوری اسلامی ایران تصمیم به از سر گیری این مذاکرات گرفته است؛ سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه کشورمان دوشنبه یازدهم آبان ماه در نشست هفتگی خود با رسانه های داخلی و خارجی گفت که گفت وگو ها به زودی طی دو، سه هفته آینده آغاز و به صورت متمرکز و با انرژی بیشتری و مانند گذشته در سطح معاونان پیگیری خواهد شد.
به گفته سخنگوی وزارت خارجه کشورمان ایران به دنبال مذاکره برای مذاکره نیست، بلکه به دنبال مذاکرات نتیجه محور است و مقدماتی که برای این مذاکرات آماده شده، برای این است که این مذاکرات از بن بست وین خارج شود، اما اگر آمریکا بخواهد به روال قبل ادامه دهد، شرایط سختی وجود خواهد داشت. تهران و پکن رایزنی های خیلی نزدیکی با هم دارند و اینکه در بروکسل تاریخ قطعی و نهایی نشد، به این دلیل بود که ایران می خواست با همه طرف ها از جمله پکن رایزنی کند و تاریخ ان شاءالله این هفته نهایی می شود.
تاکنون شش دور از مذاکرات وین میان ایران و دیگر اعضای توافق هسته ای و با حضور هیأت آمریکا در محل مذاکرات انجام شده است. ایران و آمریکا مذاکرات مستقیمی نداشته اند و از طریق نمایندگان دیگر کشور های عضو کمیسیون مشترک برجام از مواضع یکدیگر مطلع می شدند، همچنین مذاکرات وین از ماه ژوئن و پس از انتخابات ریاست جمهوری ایران به منظور بررسی نتایج مذاکرات قبلی و تشکیل تیم مذاکراتی جدید ایران متوقف شده بود.
زیاده خواهی غرب پس از اعلام آمادگی ایران برای آغاز مذاکرات
جیک سالیوان مشاور امنیت ملی آمریکا برویکرد ما تلاش برای بازگشت بر مبنای پایبندی در ازای پایبندی به برجام (توافق هسته ای) بوده است، که به معنای تمرکز بر برخی از مسائل و بعد به کار بستن آن به عنوان اصل و مبنای پرداختن به طیف کامل نگرانی هایی است که ما نسبت به رویکرد ایران داریم، از جمله برنامه موشکی و فعالیت منطقه ای آن، اما اولویت ما در حال حاضر احیای محدودیت های هسته ای است. چون با انجام دادن این در جایگاه بهتری قرار می گیریم تا از عهده دیگر مسائل بر بیاییم. اولین کاری که باید انجام شود، بازگشت به برجام بر مبنای پایبندی در ازای پایبندی است. اما خود طراحی برجام همیشه ما را به این فکر واداشته است که سخت در راستای پرداختن به نگرانی های عمیق مان درباره دیگر تهدید های ناشی از ایران کار کنیم.
اظهارات سالیوان در پی این مطرح می شود که علی باقری، معاون سیاسی وزیر امور خارجه کشورمان پس از دیدار و رایزنی اخیرش با مقامات اتحادیه اروپا در بروکسل اعلام کرد مذاکرات وین در ماه نوامبر از سر گرفته خواهد شد.
آلمان هم بار دیگر با تکرار ادعا های سابق خود و بدون اشاره به بد عهدی های سابق کشور های اروپایی، به ایران در خصوص بازگشت به مذاکرات هسته ای هشدار داد. کریستوفر برگر، معاون سخنگوی وزارت خارجه آلمان دوشنبه یازدهم آبان ماه در اظهاراتی مدعی شد زمانی که پای تعهدات پیش می آید، افعال باید مطابق گفتار باشد. ما از ایران می خواهیم تا آنچه را که درباره آغاز مذاکرات در ماه نوامبر گفت، دنبال کند.
او در ادامه به نشستی که در حاشیه اجلاس گروه بیست برگزار شد، اشاره کرد که طی آن سران آلمان، فرانسه، انگلیس و آمریکا از نگرانی شدید و فراینده خود از برنامه هسته ای ایران سخن گفته بودند. کریستوفر برگر مدعی شد: این نشست در رم اهمیت این را که ما باید بطور مشترک به دنبال بازگرداندن کامل توافق هسته ای با ایران بوده و در عین حال بر نگرانی که در قبال ادامه تشدید برنامه هسته ای ایران با آن مواجه هستیم، تأکید کنیم.
پیشتر جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا، امانوئل مکرون، همتای فرانسوی وی، بوریس جانسون نخست وزیر انگلیس و آنگلا مرکل گفته بودند که هنوز دستیابی سریع به یک تفاهم و اجرای آن درزمینه بازگشت به اجرای کامل برجام به منظور تضمین این مسئله که برنامه هسته ای ایران در دراز مدت برای اهداف هسته ای است، وجود دارد. آن ها همچنین در تکرار ادعا های خود از رئیس جمهور ایران خواسته بودند تا از «تشدید خطرناک اوضاع» بپرهیزد.
پیش از این هم جو بایدن در کنفرانس مطبوعاتی که در پایان نشست گروه بیست برگزار شد، در سخنانی مدعی شد دیپلماسی، تنها راه جلوگیری ایران از دستیابی به سلاح هسته ای است. وی همچنین گفت که آمریکا به اقدامات ایران علیه منافع این کشور از جمله حملات پهپادی پاسخ خواهد داد. بایدن مدعی شد آمریکا حق پاسخ به هر اقدامی را برای خود محفوظ می دارد.
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا پس از انتشار بیانیه مشترک تروئیکای اروپایی و آمریکا درباره برجام در مصاحبه ای که با شبکه سی ان ان داشت، بدون اشاره به خروج کشورش از برجام و از سوی دیگر نگرانی هایی که کشور های مقابل ایران در بیانیه خود نسبت به پیشرفت برنامه هسته ای ایران، ابراز داشته اند، گفت: بازگشت ایران به مذاکرات کاملا بستگی به این موضوع دارد که این کشور به چه اندازه در این زمینه جدی باشد.
وی با بیان این ادعا که مشخص نیست آیا ایران اراده ای برای بازگشت معنادار به مذاکرات دارد و یا خیر، افزود: همه فعالان این حوزه در کنار چین و روسیه بر این امر معتقد هستیم که این بهترین راه برای پیشرفت به جلو است و راه دیگری وجود ندارد. در صورتی که ایران تمایل و اراده ای برای بازگشت به مذاکرات نداشته باشد، ما همه با هم نسبت به جستجو گزینه های لازم دیگر برای مقابله با این مشکل اقدام خواهیم کرد. این ادعا های بلینکن و دیگر کشور ها درباره بازگشت ایران به میز مذاکره در حالی مطرح می شود که علی باقری، معاون وزیر خارجه ایران پس از سفر به بروکسل و مذاکره با مقامات سیاست خارجی اتحادیه اروپا از تلاش برای آغاز مذاکرات طی هفته های آینده خبر داده است.
منتظر اقدام و عمل واشنگتن هستیم
خطیب زاده سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشورمان در واکنش به اظهارات بلینکن وزیر خارجه آمریکا گفت که اگر امروز برجام در این نقطه قرار دارد بلینکن دچار فراموشی نشود. در این نقطه هستیم، چون آمریکا گردنکشانه با نقض بدیهیات حقوق بین الملل از برجام خارج شد. نسبت آمریکا با برجام نسبت کشوری است که از نظر حقوق بین الملل غیرقانونی خارج شده و از نظر سیاسی تلاش کرده این توافق بین المللی مورد تایید قطعنامه شورای امنیت را از بین ببرد و تلاش کرده دلار را تبدیل به سلاح علیه این توافق کند. اگر سیستم سیاسی آمریکا دچار آلزایمر موضعی شده لازم است به آن ها گفته شود چه کسی از توافق خارج شد.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشورمان ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران با صبر راهبردی یک ساله، تمام تعهدات خود را انجام داد و بعد از بی عملی اروپا برخی اقدامات جبرانی را انجام داد و آمریکا همه را می داند. برخی اظهارات تکراری و به تعبیر دقیق تر بی روح و نخ نما شده مبنی بر این که گزینه ها روی میز است توسط آن ها مطرح می شود. آمریکا خوب می داند گزینه ها چیست و بهتر است به جای اینکه در دام ادبیات و منطق تندرو ها در آمریکا بیفتند تلاش کنند ادبیات جدید و منطق جدیدی را ایجاد کنند، هر اقدام درستی را جامعه جهانی با آغوش باز خواهد پذیرفت.
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی درباره بیانیه سران آمریکا، فرانسه، آلمان و انگلیس در رم علیه کشورمان عنوان کرد: ایران در چارچوب ان. پی. تی تعهداتش را انجام داده و می دهد. از روزی که اجرای پروتکل الحاقی متوقف شده ایران رسما اعلام کرده که براساس نیاز های برنامه صلح آمیز هسته ای اقداماتش را می چیند. سطح و میزان غنی سازی اورانیوم فلزی همه براساس اهداف و برنامه صلح آمیز ایران انجام می شود. هیچ گاه پذیرفته نمی شود آن ها موضوعات طبیعی را به یک موضوع تبدیل کنند.
وی گفت: اگر آمریکا روزی که به وین می آید با برنامه درست به وین بیاید و سیاست قبلی خود و حفظ برخی تحریم های ترامپ را کنار بگذارند و انرژی و وقت ۱+۴ و ایران را تلف نکند، همه مطمئن باشند توافق برای چگونگی بازگشت آمریکا به برجام و رفع یکجا و موثر تحریم ها به سرعت می تواند رخ دهد. منتظر اقدام و عمل واشنگتن هستیم. تا اطمینان نیابیم که تمام تحریم های آمریکا به صورت موثر برداشته نشود هیچ اقدام جبرانی را متوقف نمی کنیم.
چرا ایران به دنبال تضمین عینی در برجام است؟
حال که بعد از گذشت حدود پنج ماه از آخرین دور مذاکرات احیای برجام ایران تصمیم به از سرگیری این مذاکرات گرفته است کارشناسان معتقدند باید درباره نحوه و شرایط پیشروی در مذاکرات به نکات بسیاری توجه شود؛ فواد ایزدی کارشناس مسائل بی الملل بر این باور است که یران علاقمندی و پایبندی خود را به توافق برجام و مذاکرات ثابت کرده و دولت سیزدهم نیز که کار خود را چندماهی می شود که آغاز کرده علاقمند به ادامه مذاکرات برجامی است، چرا که آقای رئیسی در زمان انتخابات ریاست جمهوری قول هایی را در این باره داده بود و حالا نیاز است برای اجرای این قول ها دست به کار شود، چرا که احقاق این وعده دولت می تواند به عملی شدن وعده های دیگر نیز کمک کند.
وی همچنین گفت که دولت آقای رئیسی علاقمند به توافق است، اما مشکلی که اینجا مطرح می شود این است که طرف مقابل علاقمند به برجام است، اما آن بخشی که مربوط به تعهدات ایران و منافع خودش است نه بخشی که مربوط به تعهدات خودش و منافع ایران باشد. به زعم طرف آمریکایی بخشی که مربوط به تعهدات آن ها است شبهه دارد و باتوجه به این نکته نمی تواند به این تعهدات عمل کند و در واقع به دنبال توافقی فراتر و گسترده تر از برجام هستند که سند این صحبت نیز این است که اگر واقعا قصد بازگشت به همین برجام را داشتند در همان ابتدای شروع به کار دولت بایدن با امضای یک فرمان مثل بازگشت به توافق پاریس به برجام بازمی گشتند و باید گفت که در این حدود نه ماهی که بایدن به ریاست جمهوری آمریکا رسیده همان مسیر و سیاست دوران ترامپ اجرایی می شود.
ایزدی درباره نیت آمریکا از مذاکرات برجامی نیز بیان کرد: آمریکا به دنبال توافقی فراتر از برجام است و این موضوع را بار ها اعلام کرده اند و قصد دارند در بخش هایی از آن تغییر ایجاد کنند مثل بخش هایی که محدودیت زمانی دارد و قصد دارند محدودیت های زمانی را که در حال اتمام است افزایش دهند، البته آمریکایی ها به دنبال توافقی قوی تر نیز هستند و قوی تر بودن به این معنا است که امتیازات بیشتری را از ایران بگیرند و به سایر بخش ها غیر از بخش هسته ای نیز نفوذ کنند و آن ها را به روی میز مذاکره بیاورند، بنابر این آمریکا اگز واقعا قصد بازگشت به برجام را داشت در همان ابتدای دولت بایدن به این توافق بر می گشت.
حسن عابدینی کارشناس مسائل بین الملل گفت که جمهوری اسلامی ایران هیچ گاه میز مذاکره را ترک نکرده و معتقد است که به اندازه ی کافی استدلال و منطق لازم برای دفاع از حقوق خودش را دارد، بنابراین اکنون هم این آمادگی را دارد تا در زمینه هسته ای مذاکرات را انجام بدهد. طی این مدت هم این کشور های غربی بودند که به تعهداتی که در چارچوب برجام داشتند وفادار نبودند، جمهوری در قبال تعهداتش متعهد بوده و هست و این آمریکا بود که سه سال پیش به صورت یک جانبه با پشت پا زدن به قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل از برجام خارج شد و ایران باقی ماند، مضافاً براینکه کشور های اروپایی مثل انگلیس، فرانسه و آلمان هم با وجود تعهدی که به تهران دادند مبنی براینکه به یازده تعهد خود وفادار خواهند بود متأسفانه پای بند نبودند، لذا جمهوری اسلامی در این مقطع هم با توجه به این که کشور های غربی گفته اند آمادگی عمل به وعده ها ی خود را دارند اعلام آمادگی کرد.
عابدینی با اشاره به رویکرد کشورمان در رابطه با مذاکرات ادامه داد: به نظر می رسد که در این زمینه قانون اساسی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران کاملاً مشخص است. یک سیاست خارجی پویا، بالنده و متوازن مبتنی بر مصلحت با کرامت جمهوری اسلامی ایران، بنابراین این کاملاً روشن است که ما در دوره جدید مذاکرات حتما دنبال مذاکره برای مذاکره نیستیم، باید دنبال این مسئله باشیم که مذاکرات منجر به نتیجه بشود، یعنی ثمربخش باشد که و طبعاً اگر مذاکرات هیچ منفعتی برای ملت نداشته باشد می شود وقت کشی و درواقع معطل کردن نیرو های دیپلمات بنابراین به نظر می رسد که بار ها هم سران دیپلماسی خارجی و هم رئیس جمهور تاکید کردند که این مذاکرات باید منجر به این نتیجه بشود و در این چهارچوب روند ادامه خواهد یافت.
کارشناس مسائل بین الملل در پاسخ به این سوال که آیا امکان دارد که مذاکرات وین آخرین مذاکره در مورد برجام باشد؟ گفت: هنوز مشخص نیست که این مذاکره مذاکره آخر هست یا نه. باب مذاکره راجع به موضوعات مختلف همیشه بین کشور ها باز بوده و هست و موضوعات متنوعی وجود دارد، اما در مورد برجام موضوع کاملاً روشن این است که باید آمریکایی ها به تعهداتی که دارند وفادار باشند.
ناظران معتقدند که ایران بار ها اعلام کرده که اگر طرف مقابل به تعهدات خود عمل کند ما نیز به تعهدات برجامی خود عمل می کنیم؛ اما مشکل این است که طرف مقابل قصد عمل به تعهدات خود را ندارد و اگر بخواهند با همان سیاستی که در شش دور گذشته در مذاکرات وین از خود نشان دادند عمل کنند، دور جدید مذاکرات نیز نتیجه ای نخواهد داشت مگر آنکه آمریکایی ها سیاست های خود را عوض کرده باشند.
