فواید و مضرات پروتینی به نام سویا

سویا یکی از انواع حبوبات بومی آسیا است که به عنوان جایگزین گوشت شهرت پیدا کره است. سویا را می توان به صورت دانه کامل، آجیل یا فراورده های سویا مانند توفو، شیر سویا، روغن سویا، سس سویا و سایر گزینه های لبنی و گوشتی استفاده کرد.همچنین سویا را می توان به پودر پروتئین سویا تبدیل کرد.پروتئین دانه سویا از سال ۱۹۵۹ به دلیل خواص عملکردی (امولسیون و بافت دهی) آن در انواع غذاها مانند سس سالاد، سوپ، غذاهای گیاهی و جایگزین گوشت و… مورداستفاده قرار گرفت.

خواص مصرف سویا بر سلامتی

همانگونه که از نام آن مشخص است، پروتئین سویا سرشار از ماده مغذی پروتئین است و یک وعده ۱۰۰ گرمی آن حاوی ۸۸.۳ گرم پروتئین است. همچنین، این محصول سرشار از مواد معدنی مختلف مانند کلسیم، آهن، فسفر، منیزیم، سدیم، پتاسیم، و روی است. پروتئین سویا حاوی برخی ویتامین ها مانند فولات، ویتامین B۶، نیاسین، ریبوفلاوین و تیامین نیز است.

سویا مفید برای زنان باردار

بنابر مطالعه ای که در نشریه Journal of Perinatal Education منتشر شد، پروتئین سویا منبع خوبی برای ویتامین D است. همچنین، این مطالعه بیان کرد که شیر غنی شده یا شیر سویای غنی شده منابع غذایی قابل اعتماد برای این ویتامین هستند، زیرا محصولات لبنی دیگر فاقد این ویتامین یا حاوی میزان کمی از آن هستند. از این رو، برای زنانی که تمایل یا دسترسی به نور خورشید برای تولید طبیعی ویتامین D در بدن خود ندارند، شیر سویا می تواند به عنوان یک مکمل غذایی خوب عمل کند.به بانوان باردار توصیه می شود محصولات ارگانیک بر پایه سویا مصرف کنند، زیرا غنی از فولیک اسید و ویتامین B کمپلکس هستند و این مواد مغذی برای پیشگیری از نقص لوله عصبی در جنین ها مهم هستند. مواد مغذی در بارداری بسیار ضروری هستند و بسیار مهم است با یک متخصص باتجربه برای داشتن رژیم غذایی سالم در طول بارداری مشورت کنید.

سویا خواب را بهبود می بخشد

طبق گفته متخصصین بهداشت، دانه های سویا از آنجایی که غنی از منگنز هستند، به خواب بهتر کمک می کنند. منگنز به بهبود کیفیت خواب عمیق و مدت خواب شما مرتبط است.

سویا رنگ پوست را بهتر می کند

تحقیقات نشان می دهد مواد شیمیایی گیاهی موجود در سویا، خواص ضدالتهابی، تحریک کلاژن سازی، آنتی اکسیدانی، روشن کنندگی پوست و محافظت در برابر UV دارند که سبب بهبود سلامت پوست می شود. گفته می شود مهارکننده های تریپسین سویا، سبب کاهش از بین رفتن رنگدانه ها می شود، در حالی که تحقیقات دیگر نشان دادند آنتوسیانین موجود در سویا، سبب جلوگیری از تولید ملانین می شود.

سویا و پتانسیل ضد سرطانی

مطالعه ای که در نشریه Journal of Carcinogenesis منتشر شد، نشان داد که پروتئین سویا به مهار رشد پیش ماده ای برای سرطان روده بزرگ کمک می کند. در این مطالعه موش های باردار و شیرده که یک رژیم غذایی حاوی پروتئین سویا را دنبال می کردند یک اثر ضد سرطان بلند مدت را تجربه کردند. مطالعه ای دیگر که در سال ۲۰۱۷ در نشریه Medicines منتشر شد، نشان داد که ایزوفلاون های موجود در سویا ممکن است به پیش بینی بهتر سرطان پستان کمک کنند.و سطح بالای آنتی اکسیدان در سویا ممکن است آنتی اکسیدان ها برای از بین بردن رادیکال های آزاد که سلول های سالم را به تومورهای کشنده و سلول های سرطانی تبدیل می کنند، فعالیت می نمایند. تحقیقات زیادی از ارزش ضدسرطانی سویا دفاع می کنند. یک تحقیق نشان داده است آنتی اکسیدانی که در سویل وجود دارد برای کشتن تعداد زیادی از سلول های سرطانی و حذف رادیکال های آزاد از بدن موثر بوده است. یکی از چندین تحقیقات تجربی نشان داده است که مصرف محصولات سویا به کاهش ریسک سرطان پستان کمک می کند. خوردن سویا همچنین به مردانی که ریسک سرطان پروستات دارند، کمک می کند. این سرطان به عنوان دومین سرطان شایع و پنجمین سرطان کشنده در مردان است.

سویا و تقویت سلامت قلب

پژوهش انجمن قلب آمریکا در سال ۲۰۰۸ نشان داد که پروتئین ایزوله شده سویا ممکن است به کاهش کلسترول بد (LDL) در بدن کمک کند، اما اثری بر کلسترول خوب (HDL)، یا فشار خون نداشت.برخی مطالعات نشان داده اند در جوامع آسیایی که سویا یکی از اجزا ثابت رژیم غذایی آن ها محسوب می شود، خطر کمتر بیماری های قلبی نسبت به افرادی که رژیم های غذایی غربی را دنبال می کنند، کمتر است. مطالعه ای که در نشریه Circulation منتشر شد، کاهش ۹.۳ درصد در سطوح کلسترول کلی، ۱۲.۹ درصد در سطوح کلسترول بد، و ۱۰.۵ درصدی در سطوح تری گلیسیرید را نشان داد. این آثار کاهنده کلسترول خون، پروتئین سویا را به گزینه ای خوب برای سلامت قلب تبدیل می کنند.

سویا و نقش آن در کاهش خطر چاقی و دیابت

بنابر مطالعه ای که در نشریه American Journal of Clinical Nutrition منتشر شد، پروتئین سویا به کنترل هایپرگلیسمی، هایپرلیپیدمی، هایپرانسولینمی، و وزن بدن کمک می کند. این فواید منحصر به فرد پروتئین سویا می تواند به افراد مبتلا به دیابت و غیر دیابتی ها در تنظیم و کنترل قند خون و چاقی کمک کند. شزایط دیگری که در آن دانه های سویا می توانند بسیار مفید باشند دیابت ها بویژه نوع 2 آن هستند.پروتئین سویا برای بیماران دیابتی که با منابع حیوانی پروتئین مشکل دارند عالی است.پروتئین و فیبر موجود در دانه های سویا می تواند از مقدار بالای قند خون مممانعت کرده و به حفظ آن در زیر حد کنترلی کمک کند.البته تمام این کارها باید زیر نظر پزشک انجام شود.بیماران دیابتی بسیار مستعد ابتلا به بیماری های قلبی و سخت شدن دیواره رگها هستند.حفظ مقدار کلسترول در حد پایین با دانه های سویا می تواند مفید باشد.همچنین در بیماران دیابتی مقدار تری گلیسرید ها افزایش می یابد که مصرف سویا در کاهش آن بسیار موثر است

سویا و تقویت سلامت استخوانی پس از یائسگی

مطالعه ای که در نشریه Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism منتشر شد، نشان داد که پروتئین سویا می تواند به پیشگیری از تحلیل تراکم استخوانی در زنان پس از ورود به دوره یائسگی کمک کند. همچنین، این مطالعه نشان داد که پروتئین سویا ممکن است خطر ابتلا به پوکی استخوان را در زنان پیش و پس از یائسگی کاهش دهد یا روند پیشرفت آن را کند سازد.!در طی یائسگی سطح استروژن کاهش پیدا می کند که سبب ایجاد علائم ناخوشایندی همچون عرق کردن، احساس گرما و تغییرات روحیه می شود. . یک تحقیق روی ۳۵ نفر نشان داد که خانم ها پس از یائسگی با تکمیل کردن رژیم غذایی خود توسط ایزوفلاون سویا، ۱۴ درصد افزایش در سطح استروژن خود را نشان دادند

نقش پروتئین سویا در رشد عضلات و بازسازی آن

برخلاف اکثر پروتئین های گیاهی، پروتئین سویا یک پروتئین کامل است. این به این معنی است که حاوی تمام اسیدآمینه ضروری است که بدن نمی تواند تولید کند و باید از طریق غذا تأمین شود.درحالی که هر اسیدآمینه نقش مهمی در سنتز پروتئین عضله ایفا می کند، اسیدآمینه های شاخه ای (BCAAs) مهم ترین نقش را در عضله سازی دارند؛ و این اسیدهای آمینه در پروتئین سویا موجود است.بااین حال قدرت پروتئین سویا در عضله سازی ضعیف تر از پروتئین وی و قوی تر از پروتئین کازئین است؛ و ازاین رو ورزشکاران تمایلی به استفاده از آن ندارند.جالب توجه است، اگر پروتئین سویا با پروتئین های دیگر ترکیب شود تأثیر بیشتری نسبت به این پروتئین به تنهایی دارد. برخی تحقیقات نیز نشان می دهد که ترکیب پروتئین های لبنی و سویا ممکن است باعث تولید سنتز پروتئین عضلانی بیشتری نسبت به آب پنیر، کازئین و سویا شود.

تأثیر پروتئین سویا در کاهش وزن

رژیم های غذایی با پروتئین بالا می توانند به کاهش وزن کمک کنند. در مورد رابطه پروتئین دانه سویا و کاهش وزن اختلاف نظر وجود دارد.برخی از تحقیقات انجام شده بر روی پروتئین سویا تاثیرمشهود این پروتئین در کاهش وزن را نشان داده است و برخی تحقیقات اثرگذاری این پروتئین را نسبت به سایر پروتئین ها مقایسه کرده اند و اثر آن را ضعیف اعلام کرده اند.

عوارض جانبی سویا و اختلاف نظر ها

گمانه زنی های بسیاری درباره این که پروتئین سویا برای سلامت انسان خوب یا بد است، وجود دارند. در شرایطی که به برخی فواید پروتئین سویا در بالا اشاره شد، در ادامه نگاهی به عوارض جانبی بالقوه آن خواهیم داشت.

• فیتات ها: مطالعه ای که در نشریه Journal of Agriculture and Food Chemistry منتشر شد، نشان داد که پروتئین سویا حاوی ضد مواد مغذی به نام فیتات ها است که محتوای آهن و روی را در آن کاهش می دهند. با این وجود، فیتات ها به تنهایی منجر به آثار منفی بر سلامت انسان نمی شوند مگر آن که به پروتئین سویا به عنوان منبع تامین آهن و روی خود وابسته باشید. از این رو، دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم و متعادل توصیه شده است که سطوح مطلوب از مواد مغذی مورد نیاز را در اختیار بدن قرار می دهد.
• عملکرد تیروئید: برخی مطالعات نشان داده اند که پروتئین سویا ممکن است بر عملکرد غده تیروئید در بدن انسان تاثیرگذار باشد. وجود ایزوفلاون ها در سویا می تواند در عملکرد تیروئید و تولید هورمون های آن اختلال ایجاد کند. با این وجود، برای نتیجه گیری قطعی به پژوهش های بیشتری در این زمینه نیاز است، زیرا برخی مطالعات اثر کوچک یا هیچ گونه اثری بر عملکرد تیروئید را نشان نداده اند.
• هورمون ها: برخی افراد به واسطه محتوای فیتواستروژن ها که ممکن است بر سطوح هورمونی در بدن تاثیرگذار باشد از مصرف پروتئین سویا پرهیز می کنند. همچنین، ادعا هایی مبنی بر تاثیر آن بر کاهش سطوح تستوسترون در مردان وجود دارد، اگرچه پژوهش ها ارتباطی بین این دو را نشان نداده اند.

محصولات سویا اغلب به موضوع داغی برای بحث تبدیل می شوند، زیرا گاهی اوقات از سویای اصلاح شده ژنتیکی در تهیه آن ها استفاده می شود. با این وجود، به پژوهش های بیشتر برای نتیجه گیری قطعی در این زمینه نیاز است.

آیا شیر سویا مفید است؟