توفو چیست؟
توفو یک غذای سنتی آسیایی که از سویای منعقد شده تهیه می شود. این غذای گیاهی منبع اصلی پروتئین برای بسیاری از گیاه خواران و وگان ها به شمار می رود، اما افراد دیگر نیز از آن به عنوان جایگزین سالم گوشت یا لبنیات استفاده می کنند. توفو بسیار ارزان بوده و پخت و پز با آن آسان است. علاوه بر این، فواید زیادی برای سلامتی دارد و درمجموع یک افزودنی عالی برای برنامه غذایی است. این پنیر گیاهی با انعقاد شیر سویا از مایع به جامد و فشرده کردن آن به شکل مکعب ساخته می شود. افسانه ها می گویند که این پنیر در حدود 2000 سال پیش در چین اختراع شد؛ زمانی که فردی شیر سویای تازه را به طور تصادفی با نمک نیگاری – نمک تلخی که از آب دریا استخراج می شود – مخلوط کرد.
انواع توفو چیست؟
توفو در انواع مختلفی وجود دارد که عبارتند از:
- توفو صاف و نرم: نام دیگر آن توفو ژاپنی است. دارای آب زیادی است و برای تهیه انواع کوکی، پودینگ، شیرینی، اسموتی و دسر استفاده می شود.
- توفو معمولی: بافت اسفنجی دارد و برای سرخ شدن و کباب شدن مناسب است.
- توفو دودی: بیشر به شکل خام و همراه با سالاد مصرف می شود.
- توفو تخمیر شده: برای تهیه خوراک سبزیجات و در کنار برنج و فرنی استفاده می شود.
مواد مغذی موجود در توفو
توفو پروتئین زیادی دارد و تمام آمینو اسیدهای لازم برای بدن را شامل می شود. همچنین چربی، کربوهیدرات و انواع زیادی از ویتامین ها و مواد معدنی را تامین می کند. در هر 100 گرم توفو ...
- پروتئین:8 گرم
- کربوهیدرات:2 گرم
- فیبر:1 گرم
- چربی:4 گرم
- منگنز:31 %
- کلسیم:20 %
- سلینیوم :14 %
- فسفر:12 %
- مس:11 %
- منیزیم:9 %
- آهن:9 %
- روی:6 %
خواص توفو
رژیم غذایی سرشار از گیاهان برای سلامت کلی بدن، بسیار ضروری است و خطر ابتلا به بیماری هایی چون چاقی، دیابت و بیماری های قلبی را کاهش می دهد. توفو خواص دیگری چون کمک به سلامت پوست و مو، افزایش انرژی و حفظ وزن مناسب دارد. تأثیرات مثبت توفو در بیماری های زیر، در تحقیقات مختلف بررسی و ثابت شده است:
ضد سرطان پروستات و سرطان سینه
سویا آنتی اکسیدان هایی دارد که مانع رشد سلول های سرطانی می شوند.تحقیقات جدید نشان می دهد که مصرف مرتب سویا، احتمال عود مجدد سرطان سینه را کاهش می دهد. البته مدارک کافی برای اثبات این مورد وجود ندارد. در نتیجه نمی توان سویا را به افرادی که به تازگی سرطان سینه شان را درمان کرده اند، توصیه کرد.تحقیقات نشان داده است زنانی که محصولات سویا را حداقل یک بار در هفته مصرف می کنند، ۴۸ تا ۵۶ درصد، کمتر از دیگر زنان در معرض ابتلا به سرطان پستان قرار دارند. این تأثیر حفاظتی، ناشی از وجود ایزوفلاون ها است. وجود این عنصر تأثیرات مثبتی در سیکل قاعدگی و سطح استروژن خون دارد.به نظر می رسد که استفاده از سویا در دوران کودکی و نوجوانی، تأثیرات بیشتری دارد؛ ولی مصرف آن در بزرگسالی نیز بسیار مفید است. در واقع، تحقیقات نشان می دهد زنانی که حداقل یک بار در هفته در دوران کودکی و نوجوانی سویا مصرف کرده اند، نسبت به زنانی که فقط در دوران بزرگسالی سویا مصرف می کنند، ۲۴ درصد کمتر در معرض ابتلا به سرطان سینه قرار دارند.یکی از بحث های مطرح شده در مورد توفو این است که برخی معتقدند سویا و محصولات به دست آمده از آن ممکن است احتمال ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد. ولی تحقیقی دو ساله در زنان یائسه که مرتب سویا مصرف می کردند، هیچ نشانه ای از افزایش احتمال ابتلا به سرطان را نشان نداد.سایر تحقیقات نیز نتایج مشابهی دارند. از جمله ۱۷۴ تحقیق دیگر که هیچ ارتباطی بین ایزوفلاون های سویا و افزایش احتمال ابتلا به سرطان سینه نشان ندادند.
نتایج دو تحقیق نشان می دهد مردانی که سویای بیشتری مصرف می کنند، به خصوص محصولی مثل توفو، بین ۳۲ تا ۵۱ درصد کمتر از دیگران در معرض ابتلا به سرطان پروستات قرار می گیرند.تحقیقی دیگر نشان داد که این خاصیت توفو به خاطر وجود ایزوفلاون هاست که به مقدار مصرف شده ٔ سویا و نوع باکتری موجود در آن بستگی دارد.
ضد سرطان دستگاه گوارش
تحقیقی نشان داده است که مصرف زیاد توفو، ۶۱ درصد احتمال ابتلا به سرطان معده را در مردان کاهش می دهد.جالب تر اینکه تحقیق دیگری که روی زنان صورت گرفت، ۵۹ درصد کاهش احتمال ابتلا به سرطان را در زنان نشان داد.
کمک به بهبود دیابت نوع ۲
افرادی که دیابت نوع ۲ دارند، غالبا با بیماری های کلیوی دست وپنجه نرم می کنند. این بیماری ها باعث خروج بیش ازاندازه ٔ پروتئین از طریق ادرار می شود.نتایج تحقیقی نشان می دهد، افرادی که فقط پروتئین سویا در رژیم غذایی خود دارند، نسبت به کسانی که پروتئین موردنیازشان را از منابع حیوانی مصرف می کنند، پروتئین کمتری از دست می دهند.محققان به این نتیجه رسیده اند که مصرف سویا، می تواند برای بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲، بسیار مفید باشد.
بهبود بیماری های کلیه
پروتئین، به خصوص پروتئین سویا، عملکرد کلیه ها را تقویت می کند. این نوع پروتئین برای افرادی که دیالیز می شوند یا عمل پیوند کلیه دارند، مفید است.بررسی ۹ آزمایش مختلف نشان داد که سویا، تأثیرات مثبتی در نشانگرهای زیستی افراد مبتلا به بیماری های مزمن کلیوی دارد که ممکن است به خاطر وجود پروتئین و تأثیر آن بر سطح لیپید خون باشد.
جلوگیری از پوکی استخوان
اطلاعات علمی نشان می دهد که ۸۰ میلی گرم از ایزوفلاون سویا در روز، احتمال پوکی استخوان را کاهش می دهد؛ به خصوص در ابتدای یائسگی.ایزوفلاون های سویا، چگالی معدنی استخوان را افزایش می دهد و از پوکی استخوان پیشگیری می کند؛ به خصوص در دوران بعد از یائسگی. غیر از پوکی استخوان، بسیاری از علائم دیگر یائسگی نیز با مصرف سویا کاهش می یابد.
بهبود علائم یائسگی
برخی تحقیقات نشان می دهد که مصرف سویا و محصولات تهیه شده از آن از جمله توفو، می تواند علائم یائسگی را بهبود بخشد؛ از جمله علائمی مثل گرگرفتگی. این تأثیر به خاطر وجود فیتواستروژن های موجود در سویا است.این علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است ولی گرگرفتگی یکی از رایج ترین علامت های آن است که در بین زنان آسیایی که سویای بیشتری مصرف می کنند، بسیار کمتر مشاهده می شود.
کاهش ابتلا به بیماری های قلبی عروقی
ایزوفلاون های سویا، سطح کلسترول بد خون را کاهش می دهد. طبق تحقیقات صورت گرفته، مصرف روزانه سویا نشانه های بیماری قلبی عروقی مثلا وزن زیاد و کلسترول بالا را کاهش می دهد. مصرف توفو به عنوان جایگزینی برای پروتئین حیوانی، موجب کاهش کلسترول بد خون می شود. در نتیجه، خطر ابتلا به مشکلاتی چون فشار خون بالا و تصلب شرایین را کاهش می دهد.تعداد معدودی از تحقیقات انجام شده روی توفو، بر خواص آن روی سیستم قلبی و عروقی تمرکز دارند.با وجود این، تحقیقات نشان داده است که مصرف زیاد حبوبات از جمله سویا، احتمال ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش می دهد.
دانشمندان پی برده اند که ایزوفلاون های سویا می تواند التهاب عروق خونی را کاهش دهد و انعطاف پذیری آنها را بهبود ببخشد.نتایج تحقیقی نشان داده است که مصرف ۸۰ میلی گرم ایزوفلاون در روز برای مدت ۱۲ هفته، جریان خون را در ۶۸ درصد از افرادی که در معرض سکته قلبی بودند، بهبود می بخشد.مصرف ۵۰ گرم پروتئین سویا در روز، سطح چربی خون را بهبود می بخشد و ۱۰ درصد، احتمال بیماری های قلبی را کاهش می دهد.مصرف بالای ازوفلاون سویا در زنان یائسه، نقش حفاظت کننده در برابر مشکلاتی قلبی دارد، شاخص توده بدنی را بهبود می بخشد و سطح کلسترول خوب یا HDL را کنترل می کند.علاوه بر این، توفو حاوی ساپونین است؛ عاملی که تأثیر حفاظتی در سلامت قلب دارد.مطالعات انجام شده روی نمونه های حیوانی نشان می دهد که ساپونین، کلسترول خون را بهبود می بخشد که این عامل، احتمال ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش می دهد.
جلوگیری از بیماری های مغزی مرتبط با افزایش سن
تحقیقات جمعیتی نشان می دهد، در مناطقی که مردم سویای بیشتری مصرف می کنند، میزان ابتلا به بیماری های ذهنی مرتبط با افزایش سن، بسیار کمتر است. با وجود این، نتایج این تحقیقات به طور دقیق، بررسی نشده است.یک گروه تحقیقاتی به این نتیجه رسیده است که درمان با ایزوفلاون های سویا، موجب عملکرد بهتر حافظه غیرکلامی، بلاغت کلامی و بهبود سایر عملکرد ها می شود.طبق نتایج تحقیقی که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد، مصرف محصولات سویا به افرادی که آلزایمر دارند کمک می کند. در واقع سویا حاوی ترکیباتی است که به تولید فسفولیپید فسفاتیک اسید (PA) و فسفاتیدیلسرین (PS) در بدن کمک می کند. این دو عنصر، نقش بسیار حیاتی در عملکرد نورون ها دارند.
تاثیر توفو بر کاهش وزن
برای افرادی که اغلب اوقات گرسنه هستند، پایبندی به یک برنامه غذایی سالم دشوار است – به همین دلیل است که متخصصان تغذیه، توفو را برای کاهش وزن پیشنهاد می کنند. این پنیر گیاهی، با داشتن کالری کم و پروتئین بالا به طولانی تر شدن احساس سیری بعد از خوردن غذا کمک می کند. یک مطالعه در سال 2015، رژیم غذایی بیش از 130000 مرد و زن آمریکایی را مورد بررسی قرار داد و تخمین زد که 1.25 کیلوگرم از کاهش وزن آن ها در یک دوره چهار ساله به مصرف توفو و سویا مربوط می شود. البته ظاهرا این تغییر بزرگی نیست، اما از نظر آماری معنی دار است و در ترکیب با کاهش وزن ناشی از سایر تغییرات رژیم غذایی در صورت تداوم می تواند تفاوت زیادی در سلامتی ایجاد کند. علاوه بر این، پنیر توفو می تواند افزایش وزن را در زنان مسن کاهش دهد. افزایش وزن – به خصوص در ناحیه کمر و پهلو – یک شکایت رایج در بین زنان یائسه است که تا حدی به دلیل تغییر سطح هورمون ها از جمله استروژن ایجاد می شود. یک بررسی در سال 2017 از مطالعات روی سویا و ایزوفلاون ها نشان داد که مصرف منظم مقادیر متوسط سویا (کمتر از 40 گرم پروتئین سویا در روز) با کاهش شاخص توده بدنی در زنان مسن تر مرتبط است. اما همچنان تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.