خطرات احتمالی در کوهنوردی که باید بدانید!

کوهنوردی بدون خطر مرگ کوهنوردی نیست، اما من در کوهنوردی به دنبال مرگ نیستم. رینهولد مسنر. کوهنوردی ورزشی ذاتا خطرناک است و باید قبل از ورود به کوهستان از خطرات آن آگاه باشید. بنابراین خطرات کوهنوردی کدامند؟ سقوط، خطر بهمن، بیماری ارتفاع از جمله مهمترین خطراتی است که هنگام کوهنوردی با آن روبرو خواهید شد، البته این لیست کامل نیست.

با توجه به سخت و سنگین بودن ورزش کوهنوردی، با خطرات فراوانی همراه است که در صورت بی توجهی و آماده نبودن در برابر آنها، ممکن است حتّی جان کوهنورد را به خطر بیاندازد. بنابراین قبل از شروع این ورزش، باید نسبت به مسائلی از جمله چگونگی تغذیه در کوه، تجهیزات و امکانات لازم و همچنین خطرات احتمالی موجود آگاهی لازم را کسب کرده و سپس نسبت به انجام آن اقدام کرد. البته موارد ذکر شده برای کوهنوردان مبتدی تا حرفه ای مختلف است که در اینجا سطح متوسط، برای کوهنوردی های معمولی در نظر گرفته شده است. چرا که کوهنوردی های سنگین نیاز به تدابیر بیشتری دارد.

در صورتی که هنوز هم به دنبال این ورزش هستید، تعداد زیادی از خطرات کوهنوردی وجود دارد که باید با آنها روبرو شوید. برخی از آنها مانند سقوط و خستگی ممکن است در هر جایی اتفاق بیافتد، اما بعضی دیگر مانند بیماری ارتفاع مختص ارتفاعات بالاتر است.

خطرات کوهنوردی

حتی اگر تمام عمرمان را هم در کوهها سپری کنیم بازهم احتمالا نمیشود لیستی ایجاد کرد که شامل تمام خطرات پیشرو باشند. با این حال در ادامه به ۲۰ مورد اصلی که باید برایشان آماده باشیم، اشاره خواهیم کرد. مهمتر از دانستن این خطرات، دانستن نحوه رویاروی و اجتناب از آنهاست.

سقوط – Falling

در سقوط بالاتر از یک و نیم متر احتمال آسیب دیدگی وجود دارد. بالای ۶ متر سقوط نیز، احتمال جدی مرگ در پی خواهد بود. سقوط یکی از مهمترین خطرات کوهنوردی است.

توانایی ذهنی قوی، مسیریابی و شناخت محدودیت ها از عوامل مهم جلوگیری از سقوط است. استفاده از کلاه ایمنی نیز تا حدودی می تواند عوارض ناشی از سقوط به خصوص در هنگام صعود سرطناب را کاهش دهد. خواندن توضیحات مسیر، گوش دادن به افراد با تجربه تر و تمرین در مسیرهای آسانتر به شما این امکان را می دهد که بتوانید مسیرهای کوهنوردی را بررسی کرده و بر اساس توانمندی خودتان ارزیابی کنید، تا از سقوط کردن در امان بمانید.

بهمن – Avalanches

حجم عظیم برف با بیش از یکصد کیلومتر سرعت در ساعت به راحتی می تواند کوهنورد را دفن کند. این دفن شدن نیز پس از تنها چند دقیقه به خفگی منجر خواهد شد.

برای جلوگیری از بهمن دو مرحله وجود دارد: برنامه ریزی صحیح (عدم ورود به مناطق بهمن خیز) و بازیابی سریع (وجود امکانات و افرادی که بتوانند در صورت بروز بهمن شما را بیرون بکشند. کافیست که یکبار در بهمن گرفتار شوید تا عمق ترسناک بودن آنرا درک نمایید. بهمن یکی از خطرات غیرقابل کنترل در کوهستان است که نمی توان کارهای زیادی برای جلوگیری از بروز آن انجام داد. کاری اصلی در اینجا این است که وارد مناطق بهمنی نشوید. یکی از بهترین کوهنوردان جهان آلکس لووه به دلیل بهمنی غیرقابل پیش بینی درگذشت.

آب و هوا – Weather

یکی دیگر از خطرات کوهنوردی تغییرات ناگهانی هوا (معمولا به صورت طوفان) می باشد. طوفانها می توانند به راحتی باعث گم شدن، سقوط، هیپوترمی…شوند.

برنامه ریزی و آمادگی خوب تنها راه جلوگیری از این خطر است. قبل از شروع برنامه کوهنوردی باید وضعیت آب و هوای منطقه مورد نظرتان را چک کنید و همیشه یک لایه پوشاک و یک وعده غذای اضافی به همراه داشته باشید. بهترین راه این است که در صورت پیش بینی شرایط طوفانی به کوهستان نروید. روبرو شدن در کوهستان با طوفان اصلا شوخی نیست.

فشار محیطی – Exposure

قرار گرفتن به مدت طولانی در شرایط سخت می تواند باعث اختلال عملکرد بدن و توانایی تفکر شود.

به طور مثال ساعتها فعالیت کردن در دمای ۳۵ درجه سانتیگراد بدون آب را در نظر بگیرید. بدن به راحتی آب خود را از دست داده و اولین علایم گرمازدگی نیز بروز خواهد کرد. همین وضعیت می تواند به شکل دیگر تحت تاثیر سرما هم بروز کند. در اینجا هم بهترین راهکار برنامه ریزی برای شرایط پیش رو، به همراه بردن تجهیزات مورد نیاز، تغییر زمانبندی ها … می باشد.

هیپوترمی – Hypothermia

هیپوترمی یا هایپوترمی یکی دیگر از خطرات کوهنوردی است که می تواند منجر به مرگ شود. علایم هیپوترمی معمولا با از سرد شدن انگشتان شروع می شود، اما می تواند به سرمازدگی و در نهایت نارسایی اندام تبدیل شود.

ماندن به مدت طولانی در معرض سرما باعث افزایش غلظت خو شده و در نهایت بدن شروع به خاموش شدن می کند. برای اجتناب از این خطر مرگبار چهار نکته اهمیت دارد:

• پوشش درست: استفاده درست از سیستم لایه بندی در لباس کوهنوردی و به همراه داشتن لایه اضافی
• کالری: خوردن و نوشیدن کافی و درست در طول برنامه یک راهکار مهم برای در امان ماندن از هیپوترمی است.
• تحرک: یکی از راههای گرم شدن بدن تحرک داشتن است.
• آگاهی: یکی از خطرات هیپوترمی این است که به شما رسوخ می کند. این می تواند فکر شما را به هم ریخته و شما را گیج کند تا جایی که احساس گرما و آرامش کنید، در صورتی که در حال مرگ هستید. مراقبت از خود به شما کمک خواهد کرد تا از این شرایط اجتناب کنید.
• آمادگی جسمانی مناسب: همیشه سطح آمادگی جسمانی بیش از برنامه داشته باشید.

بیماری ارتفاع – Altitude Sickness

بیماری ارتفاع به دلیل کمبود اکسیژن رخ می دهد و می تواند باعث سرگیجه، خستگی، علایم شبیه به آنفولانزا، ضعف و عدم توانایی تفکر شود.

تنها راه جلوگیری از این خطر، هم هوایی مناسب است. در فرایند هم هوایی حضور تدریجی در ارتفاعات باعث تطابق یافتن بدن با اکسیژن کمتر می شود. بیماری ارتفاع یکی از مهمترین خطرات کوهنوردی به خصوص در ارتفاعات بالاست. مراقب علایم ارتفاع زدگی باشید و با بروز این علایم به سرعت ارتفاعتان را کم کنید.

عدم ریوی – High-Altitude Pulmonary Edema

عدم ریوی به دلیل تجمع مایعات و خون در ریه ها بروز می کند. پیشرفت آن باعث عدم توانایی در نفس کشیدن خواهد شد. تنها راه جلوگیری از این وضعیت کاهش ارتفاع یا استفاده از اکسیژن کمکی است. تنگی نفس، ناراحتی قفسه سینه و سرفه(گاها همراه با مخاط یا خون) این شرایط می تواند به معنای تجمع مایعات در ریه شما باشد. در نهایت حتی با وجود استفاده از اکسیژن کمکی هم باید هر چه سریعتر ارتفاع فرد آسیب دیده را کم کرد.

ادم مغزی – Cerebral Edema

تورم مغز می تواند منجر به گیجی، حالت تهوع، تشنج و مرگ شود. در اینجا نیز کار اصلی کم کردن هر چه سریعتر ارتفاع خواهد بود. ادم مغزی بدترین وضعیتی است که ممکن است برای یک کوهنورد در ارتفاع رخ دهد.

خستگی – Exhaustion

عضلات در اثر کار زیاد خسته و فرسوده میشوند. همین خستگی باعث دشواری کار و عدم تمرکز شده و ممکن است به سقوط یا سایر حوادث ختم شود. برای اجتناب از این خطر باید حد خودتان را بدانید و در همان اندازه تلاش کنید.

هر کسی دارای محدودیت فیزیکی است که باید در همان سطح تلاش کند. محدودیت فیزیکی را میتوان با تمرین افزایش داد، اما این موضوع نیاز به تمرین و صبر دارد. خستگی می تواند باعث اشتباه در یک گره، لغزیدن، سرخوردن… شود. یکی از اشتباهات کوهنوردان این است که همه انرژی خود را صرف صعود می کنند و فرود را در نظر نمی گیرند. تقسیم انرژی قسمت مهمی از مدیریت ریسک در کوهنوردی می باشد. با برنامه ریزی تمرین تخصصی کوهنوردی، هوشمندانه تمرین کن.

ریزش سنگ – Rockfall

حتی برخورد یک تکه سنگ کوچک از فاصله زیاد می تواند مرگبار باشد یا حداقل به آسیب جدی ختم شود. کاهش این خطر گاها دشوار است، چرا که در کنترل فرد نیست. شناسایی مسیر از نظر میزان ریزش و سستی سنگها، بررسی شرایط تیمهای بالای مسیر، بررسی تغییرات فصلی از راهکارهای کنترل این ریسک می باشد.

ریزش یخ – icefall

ریزش یخ به خصوص در زمان یخنوردی رخ می دهد که به اندازه ریزش سنگ می تواند آسیب زا باشد. در هنگام یخنوردی حتما کلاه ایمنی داشته باشید و احتمال ریزش از بالای سرتان را چک کنید. این خطر در هنگام ظهر و تابش آفتاب افزایش می یابد.

برف کوری – Snow Blindness

برف کوری در اثر تابش آفتاب به چشم رخ می دهد که می تواند باعث گم شدن، سقوط یا سایر مشکلات شود. مهمترین راهکار اجتناب از این خطر استفاده مداوم از عینک کوهنوردی است. عینکهای کوهنوردی استاندارد به منظور کاهش تابش اشعه ساخته میشوند.

در نظر داشته باشید که تشعشعات مضر در ارتفاعات بالا به دلیل رقیق بودن جو بیشتر هستند. حتی در ارتفاعات بالاتر از ۷۰۰۰ متر توصیه میشود که درون چادر نیز از عینک استفاده شود.

شکافها – Crevasses

یکی از خطرات کوهنوردی شکافها هستند. شکافهای یخچالی می توانند دهها متر عمق داشته باشند. سقوط در یک شکاف که با برف پوشیده شده است به راحتی می تواند منجر به آسیبهای جدی و مرگ شود.

راهکار اصلی در کنترل این خطر یادگیری تکنیکهای عبور از یخچال با طناب و صعود کرده می باشد. همچنین عبور از شکافها در زمان تابش خورشید و گرمای هوا خطرناکتر است، پس برنامه ریزی صعود می تواند برای مدیریت این خطر مفید واقع شود.

تجهیزات خراب – Broken Equipment

قطع شدن طناب، شکستن کارابین و پاره شدن چادر کوهنوردی می تواند تمامیت یک برنامه و تیم را در خطر قرار دهد. همیشه قبل از شروع برنامه از سلامت و دوام تجهیزات خود اطمینان حاصل کنید. به یاد داشته باشید که جان شما به این وسایل وابستگی خواهد داشت، پس از تجهیزات کهنه استفاده نکنید. بعلاوه مراقبت درست تجهیزات در منزل نیز اهمیت دارد.

یکی از بزرگترین کوهنوردان تاریخ یرزی کوکوچکا به خاطر پاره شدن طناب دست دوم در رخ جنوبی لوتسه جان خود را از دست داد.

تب قله – Summit Fever

یکی از بزرگترین خطرات کوهنوردی تب قله است که باید ریشه آنرا در خودمان جستجو کنیم. این میتواند باعث ایجاد دید تونلی شده و توجه فرد به سایر خطرات را به شدت کاهش دهد.

در اولین نگاه ممکن است تب قله مفهومی پوچی به نظر برسد، اما یک خطر واقعی برای کوهنوردان به شمار می رود. شما سالها و ماهها برای یک صعود تمرین می کنید و حالا فقط ۲۰۰ متر با قله فاصله دارید. از سوی دیگر یک طوفان در راه است. چه باید کرد؟

فکر کردن در روی زمین به این شرایط آسان است. اما با قرار گرفتن در شرایط واقعی ذهن طور دیگری عمل میکند. در این شرایط کشیدن ترمز و بازگشت کار آسانی نیست. مهم است که به یاد داشته باشید احتمال دارد جانتان را به عنوان هزینه صعود پرداخت کنید. برای جلوگیری از این خطر باید جلوی وسواس فکری را گرفت. قله همیشه آنجا خواهد ماند و مهم این است که ما زنده و سالم به خانه بازگردیم. کوهها خطرناکند اما طرز فکر ما می تواند از آن هم خطرناک تر باشد.

آسیب دیدگی – Injury

انواع آسیب دیدگی مانند پیچ خوردن مچ پا، پارگی رباط و آسیبهای زانو می توانند به غیر از ورزش کردن، زندگی روزمره ما را مختل کنند.

یکی از اشکالات کوهنوردان عدم تقویت عضلات است. تقویت عضلات در کنار استفاده از تجهیزات درست می تواند به کنترل فشار روی مفاصل کمک کرده و احتمال آسیب دیدگی را کاهش دهد. در کنار این موضوع به همراه داشتن تجهیزات کمکهای اولیه در برنامه ها ضرورت دارد.

حیوانات – Animals

ما به طور طبیعی در برابر حیوانات وحشی ضعیف تر هستیم و البته این ماییم که وارد قلمروی آنها میشویم. راهکار اصلی برای مقابله با حمله حیوانات حرکت گروهی است. البته به یاد داشته باشیم که این موجودات ساکنان اصلی طبیعت هستند و وظیفه ماست که محل سکونتشان احترام بگذاریم.

گرسنگی و کم آبی بدن – Hunger and Dehydrations

گرسنگی و تشنگی قاتلان بی صدا در کوهنوردی هستند. آنها دزدکی حرکت کرده و به آرامی تمام بدنتان را به ضعف می کشانند. یک راه عالی برای حفظ انرژی در طول صعود دریافت ۳۰۰ کالری در ساعت است. سعی کنید برای هر یک ساعت کوهپیمایی نیم لیتر آب بنوشید. تغذیه در کوهنوردی را در این رابطه مطالعه کنید.

سهل انگاری – Carelessness

بی احتیاطی و سهل انگاری مادر خطرات کوهنوردی است. این خطا احتمال بروز تمام خطاهای دیگر را افزایش می دهد.

خوردن و آشامیدن به اندازه کافی، دست کم نگرفتن مسیر و حذف عوامل حواس پرتی از روشهای جلوگیری از این اشتباه فاحش هستند. سعی کنید در حین صعود به مسیر بیشتر دقت کنید. کمتر صحبت کردن یکی از روشهای افزایش دقت است.

ناوبری – Navigation

هنگام کوهنوردی، رفتن به مسیر اشتباه و گم شدن می تواند شرایط خطرناکی ایجاد نماید. تمرین، کسب مهارت و تجهیزات مناسب کلیدهای کنترل این خطر هستند. یکی از ابزارهای مفید برای جلوگیری از گم شدن انواع جی پی اس می باشد. بعلاوه دقت کردن در هنگام صعود و حفظ کردن عوارض مسیر تا حد زیادی در شرایط بحرانی می تواند به مسیریابی کمک کند.

اصول صحیح گام برداری و پیاده روی در کوهنوردی