کیست شکلاتی که به آن اندومتریوما هم می گویند نوعی کیست تخمدانی است که داخل آن حاوی مایعات و گاهی نیز مواد نیمه جامد است. این کیست در اغلب اوقات در افراد رخ می دهد که یائسه نشده اند و در سن باروری هستند. کیست شکلاتی نوعی بیماری وابسته به هورمون استروژن است که حدود 5 تا 10 درصد از زنان را مبتلا می کند.کیست های شکلاتی نوعی کیست های غیر سرطانی هستند که معمولا در داخل تخمدان ها تشکیل می شوند.رنگ تیره کیست شکلاتی ناشی از خون قاعدگی است که درون آن را پر کرده است.
کیست شکلاتی ممکن است در یکی از استخوان ها یا هر دوی آنها به وجود بیاید و همچنین ممکن است به صورت تکی یا به صورت چندتایی ایجاد شود.کیست های شکلاتی بیشتر در زنانی که مبتلا به آندومتریوز هستند ، ظاهر می شود.
اندومتریوز نوعی اختلال رایج است که پوشش رحم که با نام اندومتریوم شناخته می شود و در زمان پریود به صورت خون از بدن خارج می شود ، در خارج از رحم و بر روی تخمدان ها ، لوله های فالوپ و سایر نقاط دستگاه تولید مثل رشد می کنند.رشد بیش از حد این پوشش ، موجب قاعدگی های دردناک و حتی گاهی ناباروری می شود. کیست های شکلاتی نوعی آندومتریوز هستند و اغلب نوع شدید اندومتریوز محسوب می شود کیست شکلاتی ظاهری قهوه ای دارند و شبیه به شکلات آب شده هستند
علت نام گذاری کیست شکلاتی چیست؟
بافت اندومتری داخل کیست تخمدان ، به هورمون های ماهانه پاسخ می دهد. این بافت خونریزی می کند و داخل کیست ها را با خون غیر منعقد پر می کند. کیست های شکلاتی ظاهری قهوه ای و قیر مانند دارد و شبیه به شکلات آب شده هستند به همین خاطر به عنوان کیست شکلاتی شناخته شده است
سایر نام هایی که می توان برای کیست شکلات به کار برد کیست اندومتری ، کیست اندومتریوم و کیست تخمدان شکلاتی است.
فرق کیست شکلاتی با اندومتریوز
آندومتریوز با کیست آندومتریوما فرق دارد. آندومتریوز بیماری است که در آن بافت رحم به بیرون از رحم رشد کرده و اطراف لوله های رحمی و تخمدانها را می گیرد. اما کیست های شکلاتی کیست هایی هستند که در تخمدان ها رشد می کنند و با اندومتریوز تفاوتهایی دارند. 20 تا 40 درصد از زنانی که مبتلا به بیماری آندومتریوز هستند، کیست شکلاتی یا آندومتریوم نیز در آنها بروز می کند.
علائم کیست شکلاتی چیست؟
زنانی که کیست شکلات دارند از مشکلات پریودهای مثل قاعدگی دردناک، گرفتگی عضلات شکمی، لکه بینی و یا خونریزی سنگین پریودی شکایت می کنند. علائم دیگری مثل:
- دفع ترشحات تیره واژن
- احساس درد موقع ادرار و مدفوع
- مقاربت دردناک
- بروز دردهای لگنی بین دو پریودی
- درد موقع انجام تمرینات ورزشی مثل دراز و نشست
از علائم داشتن کیست شکلاتی در خانم ها هستند. اگر فرد دچار خونریزی شدید، درد شدید یا استفراغ شود، مراجعه به بیمارستان اورژانسی است.
علائم پارگی کیست شکلاتی
با پاره شدن کیست شکلاتی محتویات آن روی تخمدانها و اندام های لگنی ریخته می شود. این ترشحات می توانند باعث بروز علائم پارگی کیست شکلات در زنان شوند. این علائم عبارتند از:
- ایجاد چسبندگی یا زخم
- عفونت
- دردهای شدید در ناحیه شکم
- دردهای شدید لگنی
با مشاهده این علائم، فرد باید هر چه سریعتر به پزشک متخصص مراجعه کند.
علت بوجود آمدن کیست شکلاتی
وراثت و مسائل ژنتیکی در بروز کیست شکلاتی موثر هستند. این بیماری بیشتر در زنانی بروز می کند که بیماری آندومتریوز در خانواده آنها سابقه دارد. به علاوه موارد زیر از جمله دلایل کیست شکلاتی هستند:
- آسیب به رحم یا ساختارهای تولید مثلی موقع انجام عمل زایمان سزارین
- اختلالات خود ایمنی
- ابتلا به آندومتریوز
- قاعدگی عقب گرد (نفوذ خون پریودی به یک یا دو تخمدان به جای خروج آن از واژن)
کیست شکلاتی به هورمون استروژن وابسته است، سطح این هورمون در زنان نقش کلیدی در بروز کیست شکلات دارد.
کیست شکلاتی چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک ممکن است در موارد زیر، سونوگرافی لگن را توصیه کند:
- او در طی معاینه لگنی، وجود کیست را احساس کند.
- بر اساس علائمی که دارید، به آندومتریوز مشکوک شود.
- به ناباروری غیرقابل توضیح دچار هستید.
سونوگرافی می تواند به تشخیص وجود کیست کمک کند اما لزوما نمی تواند نوع آن را تعیین کند. برای تشخیص قطعی کیست شکلاتی، پزشک مایع و بقایای داخلی کیست را بیرون می کشد. این کار اغلب با بیوپسی سوزنی انجام می گیرد. در طی بیوپسی سوزنی، پزشک برای وارد کردن سوزن از طریق واژن به کیست تخمدان، از سونوگرافی کمک می گیرد. سپس محتویات خارج شده از کیست در زیر میکروسکوپ موردبررسی قرار می گیرد. بر اساس نتایج بیوپسی سوزنی، نوع کیست تشخیص داده می شود.
کیست شکلاتی چگونه درمان می شود؟
درمان کیست شکلاتی به عوامل مختلفی بستگی دارد که از میان آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سن شما
- علائمی که تجربه می کنید
- آیا یکی از تخمدان ها یا هر دوی تخمدان ها درگیر شده اند
- آیا می خواهید بچه دار شوید یا خیر
اگر کیست کوچک باشد و علائمی ایجاد نکند، پزشک در هنگام ارائه مشاوره پزشکی ممکن است تنها بر شرایط شما نظارت داشته باشد. او همچنین، ممکن است داروهایی مانند قرص های ضدبارداری را تجویز کند تا تخمک گذاری در بدن شما را مهار کند. این کار می تواند به کنترل درد و کاهش رشد کیست ها کمک کند اما نمی تواند آن را درمان کند. جراحی ای که در طی آن، کیست ها برداشته می شوند، سیستکتومی تخمدان نام دارد و اغلب برای زنانی توصیه می شود که شرایط زیر را دارند:
- علائم دردناک
- کیست های بزرگتر از چهار سانتی متر
- کیست هایی که امکان سرطانی بودن آن ها وجود دارد
- ناباروری
جراحی معمولا با استفاده از لاپاراسکوپ انجام می شود. لاپاراسکوپ، لوله ای باریک و بلند است که در انتهای آن، نور و دوربین قرار دارد. این دستگاه از طریق یک برش کوچک وارد بدن می شود. سیستکتومی ازنظر اینکه آیا به باروری آسیب می رساند یا به آن کمک می کند موردبحث است. حتی زمانی که جراح مهارت زیادی دارد، امکان برداشتن بافت سالم تخمدان همراه با کیست وجود دارد که این مسئله می تواند در عملکرد تخمدان، اختلال ایجاد کند.
کیست شکلاتی چه تاثیری بر روی باروری دارد؟
کیست شکلاتی می تواند به بافت سالم تخمدان حمله کند و به آن آسیب برساند. این مسئله می تواند تهدیدی جدی برای باروری باشد. درمان کیست شکلاتی ممکن است دشوار باشد و جراحی های لگنی که برای کنترل یا برداشتن کیست استفاده می شوند می توانند منجر به زخم تخمدان و کاهش باروری شوند. در مقایسه با زنانی که کیست شکلاتی ندارند، زنانی که به کیست شکلاتی دچار هستند بیشتر احتمال دارد که شرایط زیر را داشته باشند:
- تخمک کمتر
- تخمک هایی که کمتر بالغ اند
- سطح بالاتر هورمون محرک فولیکول (FSH) که می تواند نشان دهنده مشکلات تخمدان باشد
با وجود آسیب هایی که کیست شکلاتی به همراه دارد، زنان مبتلا به آن در اغلب موارد می توانند به طور طبیعی باردار شوند. از سوی دیگر، اگر کیست شکلاتی دارید و برای باردار شدن با مشکل مواجه هستید لقاح آزمایشگاهی (IVF) می تواند برای باردار شدن به شما کمک کند. مطالعات نشان می دهند احتمال بارداری، لانه گزینی و زایمان در زنان مبتلا به این کیست ها نسبت به زنان مبتلا به ناباروری، بیشتر است.
آیا کیست شکلاتی تخمدان باعث ناباروری می شود؟
کیست شکلاتی تخمدان با وجود خوش خیم بودن می تواند باروری خانمها را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.اندومتریوما با ایجاد چسبندگی در لگن و انسداد لوله های فالوپ و نیز با کاهش ذخیره تخمدان و کیفیت تخمک ، باعث ناباروری زنان می شود. روش درمان نازایی در اندومتریوما با توجه به میزان ذخیره تخمدان و وضعیت لوله ها و نیز کیفیت اسپرم و...می تواند صرفا تجویز داروهای تحریک تخمدان و یا به روشهای کمک باروری مثل ای یو ای و یا ای وی اف باشد که بعهده پزشک فوق تخصص ناباروری می باشد.
سرطان تخمدان و نکات مهم در مورد آن
