ماه گرفتگی، یک لکه رنگی بر روی پوست و یا زیر پوست است که از زمان تولد وجود دارد و ممکن است با افزایش سن، رشد کند که بر اثر افزایش سلول های تولید کننده رنگدانه (ملانین) در پوست یا ملانوسیت ها و رشد غیر طبیعی رگ های خونی ایجاد می شودبعضی از لک ها ناشی از زیاد بودن رنگدانه های پوستی هستند و گروهی دیگر، از رگ های خونی در هم تنیده منشا میگیرند.
امروزه پیشرفت علم و شناخت بیشتر از پدیده های نجومی باعث شده است تا بسیاری از دانشمندان باور قدیمی که در خصوص نگاه کردن به ماه گرفتگی وجود داشت را یک خرافه بدانند. این دانشمندان به واسطه مطالعه های متعدد خود با قاطعیت می گویند میان ماه گرفتگی و ابتلای جنین به بیماری های مختلف هیچ ارتباط مستقیمی وجود ندارد و با رد این فرضیه آن را کاملا اشتباه و بی پایه و اساس می دانند.آنها با تاکید بر اینکه تمامی این باورها باطل و بدون منطق است، دلیل وجود لکه های ماه گرفتگی بر روی جنین را اختلالات مویرگ ها می دانند. البته همین دانشمندان در خصوص پدیده خورشید گرفتگی دیدگاه دیگری دارند و عنوان می کنند به دلیل افزایش اشعه های خورشید و دریافت آن بر سطح زمین احتمال آسیب مادر وجود خواهد داشت و به آنها توصیه می شود در این زمان در فضای باز و غیر سرپوشیده حضور نداشته باشند.
چه دلایلی باعث بروز این لکه های پوستی (ماه گرفتگی کودکان) می شود؟
اختلالات ژنتیک در شکل گیری و ایجاد عروق زیر پوستی علل بروز این ضایعات پوستی "Birthmarks" می باشد معمولاً هیچ علائمی از اختلالات پوستی در والدین این کودکان دیده نشده است بنابراین نمی توان گفت پدر یا مادر به خاطر داشتن این مشکل موجب بروز این لکه ها شدند.
این اختلالات عروقی بیشتر افراد را از نظر ظاهری درگیر می کند البته ممکن است در هر نقطه ای از بدن ظاهر شود اما میزان آن بین 1 تا 2 درصد می باشد.انتشار ضایعات در ناحیه صورت در مسیر عصب سه قلو می باشد که موظف به عصب رسانی به صورت می باشد و مناطقی از جمله بالای گونه،فک پایین،دور چشم و لب را دچار اختلال و درگیری می کند.
گستردگی ضایعات همچنین میتواند تا لثه ها و مخاط لب ها کشیده شود در ابتدا لکه ها به رنگ صورتی کمرنگ مشاهده می شوند ولی به مرور زمان رنگ آنها پر رنگ تر می شود و امکان دارد همین رنگ ها ثابت مانده و یا در ناحیه دستها و تنه کمرنگ تر شوند.
ولی لکه ها در ناحیه صورت به مرور ضخیم تر شده و برجستگی های بادکنکی شکل و همچنین اختلالات دیگر نیز دیده می شوند و به تدریج منطقه ای که درگیر شده است زمخت تر و بزرگ می شود دندان درآوردن زودتر رخ داده و استخوان ها بزرگ تر می شوند بنابراین چنانچه ضایعات به اندامهای بیمار از جمله دست و پا برسد ممکن است همین اعضا نیز ضخیم و بزرگ و بد شکل شوند.
ماه گرفتگی و انواع آن
ماه گرفتگی دو نوع می باشد:
1- ماه گرفتگی های حاوی رنگدانه
2- ماه گرفتگی های قرمز
ماه گرفتگی هایی که حاوی رنگدانه هستند لکه هایی می باشد که در هنگام تولد نوزاد وجود داشته و با رنگ هایی از جمله سیاه ، خاکستری ، آبی و قرمز مشاهده می شوند.ماه گرفتگی های قرمز دارای رنگ و عروق خونی می باشند که به صورت نشانه های پوستی قبل و یا مدت کوتاهی پس از تولد رشد می کنند.
انواع لکه های ماه گرفتگی شایع
تکه های سالمون
رگه هایی از عروق خونی کوچک، صورتی و بر روی پوست دیده می شود.تکه های سالمون در پشت گردن، بین چشم ها، روی پیشانی، بینی، لب فوقانی و یا پلک ها ظاهر می شود.برخی از این تکه ها با رشد کودک، محو می شوند، اما معمولا تکه های پشت گردن از بین نمی روند.هیچ درمانی برای تکه های سالمون وجود ندارد.
بندر شراب
این لکه در هنگام تولد، از یک علامت مسطح و سرخ رنگ شروع می شود و به تدریج با افزایش سن، تیره تر و ارغوانی رنگ می شود. علت وجود این لکه، اتساع مویرگ ها می باشد.بیشتر این لکه ها، با افزایش سن، بزرگ تر و ضخیم تر می شوند.لکه هایی که پلک ها را گرفتار می کنند، ممکن است خطر ابتلا به گلوکوم (آب سیاه چشم) را افزایش دهند.روش های درمان این لکه ها عبارت است از: لیزر، پیوند پوست و پوشش پوست.
لکه مغولی
این لکه ها دارای علامتی مسطح و صاف هستند که از زمان تولد ظاهر می شوند. غالبا در باسن کودک یا قسمت پایین پشت وجود دارند.رنگ آن ها به طور کلی، آبی است که می تواند آبی – خاکستری، آبی- سیاه و یا قهوه ای نیز باشد.این لکه، شبیه کبود شدن پوست می باشد. نقاط مغولی، بیشتر در نوزادان پوست تیره شیوع دارد.معمولا این لکه ها با بزرگ شدن کودک، محو می شوند، اما مواردی هم دیده شده که این نقاط، از بین نرفته اند.افرادی که لکه مغولی را دارند، به هیچ درمانی نیاز ندارند.
لکه قهوه با شیر
این لکه ها مسطح و بیضوی می باشند.رنگ این لکه از قهوه ای روشن تا تیره می باشد. به همین خاطر نام این لکه را قهوه با شیر می نامند.این لکه در باسن، پا ها و تنه یافت می شود. این لکه ها با افزایش سن، ممکن است بزرگتر و تیره تر شوند.دارا بودن چندین لکه بزرگ می تواند مربوط به غده سلول عصبی باشد.اگر کودک شما دارای چندین لکه بود، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.