لید واژه ای انگلیسی می باشد به معنای رهبر و یا هدایتگر که بعد از تیتر در روزنامه ها می آید، گزارش اصلی یا مهمترین قسمت یک خبر است. مأموریت آن جلب توجه خوانندگان است. لید گزارش را خلاصه می کند و به خواننده اجازه می دهد تا از جوهر آنچه در آن است آگاه شود. علاوه بر آن مهم ترین اطلاعات را به روشی واضح، مختصر و جالب به خوانندگان می دهد. همچنین صدا و جهت یک گزارش را تعیین می کند.
مهارت های مصاحبه کننده خبر چیست؟لید را پارگراف اصلی متن نیز می خوانند چرا که لید نباید بیش از 40 کلمه و یا 300 کاراکتر باشد، لید باید به گونه ای نوشته شود که در این چند کلمه بتواند مخاطب را برای خواندن ادامه مطلب ترغیب کند، لید خوب لیدی است که جذابترین بخش خبر را در خود نهفته دارد.در لید نویسی باید به برجسته ترین ارزش و یا عنصر خبر توجه کرد و بهترین زاویه ورد به خبر برای مخاطب را برگزید.
چگونه لید نویسی کنیم
برای نوشتن لید موثر باید با انواع لید، عناصر خبر و ارزش های خبری آشنا باشید همچنین علاوه بر داشتن مهارت های فنی ذکر شده در خبر نویسی باید مطالعات گسترده ای داشته باشید تا بتوانید با جملات ساده ولی عمیق لید جذاب ایجاد کنید. یکی از مهم ترین اصول در تهیه ی گزارش خبری ساده نویسی است، ساده نویسی شاید در نگاه اول کار آسانی باشد اما اینطور نیست چرا که شما باید بتوانید از کلماتی که برای عموم قابل درک هستند و پیچیده و دشوار نمی باشند در ارائه خبر خود استفاده کنید و این کار نیازمند مطالعات وسیع با دایره لغات بسیار بالا می باشد.
عناصر خبر: چه؟کجا؟چه زمانی؟چرا؟چگونه؟ این عناصر به شما کمک خواهند کرد تا یک گزارش کامل تهیه کنید و به تمام کنجکاوی های یک مخاطب در رابطه با رویداد پاسخ دهید. توجه داشته باشید در تهیهی گزارش به دنبال این سوالات باشید و به تمام آنها پاسخ دهید و نیز توجه داشته باشید کدام یک از این عناصر برجسته تر از سایر موارد می باشد که می توانید از عنصر برجسته ی خبری در لید نویسی خود استفاده کنید.
ارزش های خبری: معيارهايي (News Values) ارزش هاي خبريهستند كه با كمك آنها مي توانيم رويدادهاي مناسبيرا براي مخاطبان انتخاب كنيم. ارزش هاي خبري دردرون رويدادها قرار دارند و به عبارت بهتر، هررويدادي مي تواند در درون خود يك ارزش خبري يا مجموعه اي از ارزش هاي خبري را داشته باشدو همين ارزش ها هستند كه رگه اصلي رويدادها رابراي تبديل شدن به خبر تشكيل مي دهند.ارزش های خبری شامل شهرت، دربرگیری، تضاد و درگیری، شگفتی یا غیرعادی بودن، بزرگی یا تعداد.
نویسندگان محترم با توجه وشناخت از ارزش های خبری و کارکرد هر کدام و همچنین عناصر خبری می توانید در لید نویسی از آنان کمک بگیرید.
انواع لید
لید ساده یا عمقی: در این نوع لید به صورت مستقیم به ارائه اصل خبر می پردازیم لید مستقیم بسیار شبیه لید عمقی است،تهنا با یان تفاوت که در لید عمقی اطلاعات بیشتری راجب رویداد بیان می شود.
لید توصیفی: در لید توصیفی با استفاده از کلمات توصیفی به تصویر سازی در رابطه با موضوع رویداد می پردازیم. مثل توصیف عواطف انسانی در رابطه با یک رویداد خاص.
لید ضرب الامثل: این نوع لید با استفاده از ضرب المثل های مشهور که برای عموم آشنا و مفهوم قابل درک و یکسانی دارند سعی در عینیت بخشی و ارائه موضوع اصلی خبر دارد.
لید نقل قول: این نوع لید دارای نقل قول مستقیم و غیر مستقیم می باشد قل مهم ترین قسمت از گفته هاى اشخاص (شهرت) در پاراگراف اول خبر، لید را نقلى مى سازد. هنگام تنظیم خبر، خبرنگار باید تصمیم بگیرد به چه صورت مى خواهد مطالب خود را تنظیم کند. مثلاً مى خواهد نقل قول مستقیم به کار ببرد یا نقل قول غیر مستقیم. به طورکلى نقل قول تکرار مطالب (کلمه، عبارت، جمله، پاراگراف) نوشته شده یا گفته شده اشخاص (منابع خبری) است که به دو صورت مى تواند مورد استفاده قرار گیرد.
در نقل قول مستقیم، مطلب دقیقاً همان طور که بیان شده، نوشته مى شود. از این رو هیچ گاه نباید در زمانى که تردید در کلمات به کار برده شده توسط گوینده وجود دارد از نقل قول مستقیم استفاده کرد. مطلبى که از آن به صورت نقل قول مستقیم استفاده مى شود، در داخل علامت نقل قول (گیومه) قرار مى گیرد.در نقل قول غیرمستقیم، مفهوم مطلب شخص (منبع خبری) به صورت درست و روشن به نقل از او نوشته مى شود و الزاماً همان کلمه هاى به کار برده شده از طرف شخص، نخواهد بود. به همین خاطر در نقل قول غیرمستقیم از گیومه استفاده نمى شود.
لید تشریحی: مهم ترین نوع لید است که در خبرهای اقتصادی و سیاسی از آن استفاده می شود. این نوع لید بر اساس داده های خبری نوشته می شود و اصل اطلاعات زیربنای این گونه لیدها است. در این نوع لید روزنامه نگار با استفاده از اطلاعات خبری متصل به هم می تواند تحلیلی مبتنی بر واقعیت ارائه دهد.
لید پرسشی: این نوع لید بر حس کنجکاوی مخاطب تاکید دارد و با پرسشی کردن بخش برجسته ومهم خبر می تواند لید سازی کند و مخاطب را به سمت خواندن ادامه مطلب ترغیب نماید.
لید تاریخی: برخی از خبرها دارای سابقه ی خبری هستند و گزارشگر با استنادد به سابقه ی رویداد می تواند لید را جذابتر کند.
به علت این که لید مهمترین بخش خبر است و نقش مهمی در جذب مخاطب دارد برای نگارش لید متناسب و موثر، بهتر است با پاسخ به سوالات زیر لید خود را متناسب کنیم
- بررسی اینکه مهمترین ارزش خبری رویداد کدام است ؟
- بررسی اینکه مخاطبان خبر چه کسانی هستند و چه عناصر و ارزش های خبری برایشان اهمیت دارد ؟
- در چه رسانه ای کار می کنیم و سیاست آن در خصوص وقایع مختلف چگونه است ؟
- چگونه می توانیم با کمترین کلمات بیشترین اطلاعات را به مخاطبان منتقل کنیم ؟
نگاهی به تفاوت لید و تیتر
تیتر با فونت درشت نوشته می شود ولی لید با همان فونت خبر نوشته می شود. تیتر جزء خبر نیست و فقط مشخصه ای از خبر است و با حذف آن لطمه ای به خبر وارد نمی آید. ولی خبر بدون لید ناقص است. ( البته اهمیت تیتر بیشتر است.)
