رتینول مشتقی از ویتامین A است که به عنوان ماده ضد پیری مورد استفاده قرار می گیرد و در بیشتر محصولات مراقبت از پوست دیده می شود. این ماده می تواند متابولیسم سلول های پوستی را تحریک کند و تولید کلاژن را بیشتر نماید. رتینول می تواند در داخل پوست جذب شود. زمانی که با آنزیم های خاصی ترکیب می شود، این ماده به ترتینوین تبدیل می شود که شکل اسیدی ویتامین A است و با عنوان اسید رتینوییک نیز شناخته شده است. استفاده از محصولا پایدار و با فرمول خوب به همراه رتینول، می تواند ظاهر اسیب های وارد شده به پوست، لکه های قهوه ای، خطوط، چین و چروک ها و و منافذ برگ را کاهش دهد. جادوی این ماده در توانایی آن برای سطح بخشیدن دوباره به بافت پوست و نرم تر کردن و شفاف تر کردن آن است.
مزیت های استفاده از رتینول چیست؟
مصرف رتینول و رتینA خط های ریز چهره و چین ها را کاهش و تولید کلاژن را افزایش می دهد. اما رتینA اثرگذاری بیشتری دارد، سریع تر نتیجه می دهد و نه تنها در مبارزه با آثار پیری بلکه در درمان آکنه مؤثر است. رتینوئید تجویز شده توسط پزشک به ویژه در درمان جوش های سرسفید و سرسیاه و گرفتگی منافذ مؤثر است.افزودن رتینوئید به برنامه ی بهداشت و مراقب پوست باعث می شود اثرگذاری دیگر روش های درمانی آکنه بیشتر شود و همچنین از ماندگاری جای آکنه جلوگیری می کند.رتینول همچنین در رفع لک های تیره ی پوستی و دیگر انواع هایپرپیگمنتیشن مؤثر است زیرا چرخه ی تولید سلول های پوستی را سرعت می بخشد. علاوه بر این درمانی موضعی برای بیماران مبتلا به پسوریازیس (صدفک) است.
مصرف رتینول عوارضی دارد؟
مصرف بیش ازاندازه ی رتینول ممکن است باعث حساسیت و خشکی پوست شود. برخی افراد با پوست های حساس هم شاید با آن سازگار نباشند. همچنین رتینول و رتینA هر دو باعث حساسیت بیشتر در برابر نور خورشید و درنتیجه سوختگی بیشتر می شوند. همچنین مصرف آن ها در دوره ی بارداری توصیه نمی شود.
رتینوئیدها تنها درصورتی آسیب رسان خواهند بود که فرد پوستی حساس داشته باشد؛ مثلا به اگزما یا آکنه ی روزاسه مبتلا باشد. در این شرایط مصرف رتینوئید باعث التهاب و تورم می شود. البته افراد با پوست حساس هم می توانند به شرطِ مصرف تدریجی، از مزیت های رتینوئیدها بهره ببرند. افراد دارای پوست حساس باید به تدریج این ماده را در برنامه ی مراقبت از پوست بگنجانند؛ مثلا مصرف را با هفته ای یک بار آغاز و پیش از آن از مرطوب کننده استفاده کنند.
درحالی که رتینA دارویی رایج برای درمان آکنه است، همه ی گونه های آکنه واکنش یکسانی به آن ندارند. برخی انواع آکنه در پوست های حساس ممکن است یا مصرف رتینوئیدها بدتر و باعث التهاب و تورم پوست های حساس شوند. در افراد دارای پوست های حساس، مصرف رتینA در آغاز ممکن است با خشکی، حساسیت و پوسته شدن همراه باشد اما به تدریج این عوارض کاهش می یابد. اگر دچار این عوارض شدید مصرف رتین A را برای چند روز قطع کنید؛ یا پیش یا پس از مصرف از مرطوب کننده استفاده کنید. همچنین می توانید چند روزی از لایه بردارهای ضعیف تر مانند آلفاهیدروکسی اسید استفاده کنید.اگر پوست تان تیره است، باید بیشتر در مصرف رتینوئیدها دقت کنید. هرچند با گذر زمان سازگاری پوست می شود، اما گاهی افراد با پوست تیره درصورت بروز حساسیت زیاد دچار لک های پوستی موقتی می شوند. بهتر است برای اطمینان از متخصص پوست مشاوره بگیرید.
چگونه از افتادگی پوست بعد از لاغری جلوگیری کنیم ؟ 
نکته ی مهمی که در مصرف رتینول یا رتینA باید به یاد داشته باشید، استفاده ی مناسب و به اندازه ی ضدآفتاب است. مصرف رتینول بدون محافظت پوست در برابر آفتاب توصیه نمی شود. مصرف روزانه و به اندازه ی ضدآفتاب برای رسیدن به نتیجه ی دل خواه از مصرف رتینول، حیاتی است.
تاثیر مشتقات ویتامین A بر روی پوست
محصولات حاوی ویتامین A از دهه 1940 در معالجه پوست استفاده می شده است امروزه هم ترکیبی از رتینوئید ( خانواده ویتامین A ) وارد بازار داروئی شده است، ترتینوئین یکی از اولین نسل رتینوئیدها است که دربازار محصولات آرایشی و زیبایی وارد شده که در جوانی و طراوت پوست، چروک و افتادگی پوست و لک که یکی از مهمترین مسائلی است که امروزه خانم ها بسیار به ان توجه می کنند.
از دهه 1940 رتینول که از مشتقات ویتامین A است در درمان جوش صورت خانم ها استفاده می شده که به دنبال مصرف طولانی مدت این ترکیبات پوستی جوانتر، با طراوت بیشتر و زیباترداشتند بعلاوه در اسیب های ناشی از حمام آفتاب، هیپوتروئیدیسم و بیماری های دیابتیک که پوست دچار آتروض و جمع شدگی و چروک می گردد. معالجه با رتینوئید می تواند در بازسازی کلاژن پوست و درمان نازکی و آسیب پذیری پوست بسیار موثر می باشد.
به دنبال تایید سازمان غذا و داروی آمریکا FDA از سال 1980 تری تینوئین از ترکیبات رتینول در محصولات ضد چروک و ضد تیرگی پوست استفاده شده اما درمان با این ترکیبات عوارضی نیز در پی دارد این عوارض شامل سوختگی، قرمزی و پوسته ریزی می باشد که البته وابسته به دوز مصرفی این ترکیبات و نوع پوست می باشد. در بیمارانی که به ترتینوئین حساسیت شدید دارند از آداپالن که از نسل سوم و مشتقی از رتینوئیدها است استفاده می کنند، محصولات حاوی آداپالن ترکیبی با نیم عمر طولانی تر بوده و اثر تحریکی کمتری دارد.
رتینول دیگر مشتق ترتینوئین است که در محصولات زیبایی بعنوان ضدچروک استفاده می شود این ترکیبات در لایه های بالائی پوست تاثیر گداشته و با لایه برداری سبب تحریک کلاژن سازی و افزایش اثر ضد چروکی پوست می گردد اما همین مسئله اهمیت مصرف ضدآفتاب در طی روز را به دنبال مصرف این ترکیبات بسیار ضروری می سازد، ترکیبات حاوی ترتینوئین 0.05% بمدت 3 ماه میتواند به بهبود چروک های ریز و سطحی پوست کمک می کند و مصرف 12 ماه از این ترکیبات میتواند به کلاژن سازی موثر و لیفت صورت بسیار کمک می کند البته مصرف مداوم ترتینوئین میتواند سبب تازگی پوست گردد و مراقب باشید که قبل از زخم شدن پوست از مصرف آن خودداری نموده و تا بازسازی دوباره درمان را شروع کرد.
از سال 1984 به بعد استفاده از رتینول به دلیل عوارض کمتر در کرم های آرایشی استفاده گردیده است برای اثر بخشی بهتر کرم های ضد چروک وضد آکنه حاوی رتینول بهتر است این کرمها به مدت 2 هفته همراه ترتینوئین 0.05% استفاده شده و سپس معالجه با رتینول ادامه یابد.و علت این مسئله لایه برداری عمیق تر پوست توسط ترتینوئین و اثر بخشی بهتر رتینول می باشد . ژل یا لوسیون ترتینوئین برای پوست های چرب و کرم ترتینوئین برای پوست های خشک توصیه می شود برای جلوگیری از خشکی و قرمزی پوست بهتر است روزها از آب رسان زیر ضدآفتاب استفاده شود.
چه وقت باید مصرف رتینول را آغاز کرد؟
قاعده ی خاصی برای شروع مصرف رتینول وجود ندارد. به گفته ی نازاریان بیشتر زنان با مصرف رتینوییدها در سال های پایانی نوجوانی یا آغاز دهه ی ۲۰ زندگی از مزیت های آن بهره می برند. هدف از شروع مصرف در این سن، پیشگیری از بروز نشانه هاست. اگرچه در این سال ها نشانه های پیری پوست ظاهر نشده اند (در بعضی افراد حتی تا سال های دهه ی ۳۰ هم این نشانه ها بروز پیدا نمی کنند)، مصرف رتینول باعث قوام بیشتر پوست می شود و بروز چین و چروک را به تأخیر می اندازد.
مصرف رتینول در آغاز دهه ی سوم زندگی برای افرادی که مشکلات پوستی ندارند و دوره ی جوش های بلوغ را پشت سر گذاشته اند، توصیه می شود. این زمانی است که کم کم روند بازیابی سلول های پوست کند می شود. هرچند رتینول برای پوست های حساس هم اثربخش است، اما رتینوئید های نیازمند تجویز پزشک می توانند باعث التهاب و حساسیت بیشتر شود. با مصرف پیوسته ی رتینول لک های پوستی کاهش می یابد و پوست ظاهری یک نواخت تر و شفاف تر می یابد؛ بدون اینکه با خشکی ناشی از رتینول های تجویزی همراه باشد.
