پس از به اتمام رسیدن یک دوره از مصرف کلومیفن، هیپوتالاموس (بخشی از مغز شما که توابع پایه مانند دما را تنظیم می کند) هورمون جسم زرد (LH) را ترشح می کند، و به این وسیله به تخمدا ن ها دستور می دهد که تخمک بالغ را به لوله های فالوپ آزاد کنند.
اگر تخمک آزاد شده در راه خود در رحم به یک اسپرم سالم برخورد کند، شما شانس این را خواهید داشت که باردار شوید.
خانم هایی که بیشتر به کلومیفن جواب می دهند آنهایی هستند که FSH (هورمون محرک فولیکول که در غده هیپوفیز ساخته و ترشح می شود) بالایی نداشته باشند و همچنین آن دسته ای که بعد از درمان با پروژسترون خونریزی می کنند که شامل زن هایی با تخمدان پلی کیستیک می باشد.
پس از به اتمام رسیدن یک دوره از مصرف کلومیفن، هیپوتالاموس (بخشی از مغز شما که توابع پایه مانند دما را تنظیم می کند) هورمون جسم زرد (LH) را ترشح می کند و به این وسیله به تخمدا ن ها دستور می دهد که تخمک بالغ را به لوله های فالوپ آزاد کنند.
دوقلویی معمولا به دو صورت اتفاق می افتد: تک تخمکی و دوتخمکی؛ در واقع دوسوم از موارد دوقلوزایی دوتخمکی هستند و یک سوم تک تخمکی. در دوقلویی تک تخمکی، جنین در مراحل ابتدایی به دو سلول همسان تقسیم می شود و دوقلوهای همسان به وجود می آیند.
به عبارتی از یک تخمک دو جنین تشکیل می شود که از لحاظ ژنتیک و ظاهر بسیار به هم شبیه هستند. در دوقلویی دو تخمکی نیز دو تخمک با دو اسپرم لقاح حاصل می کنند و دو جنین تشکیل می دهند که می توانند مشابه یا غیرمشابه و دختر یا پسر باشند.
ارتباط قرص کلومیفن و دوقلوزایی
شایع ترین راه برای دوقلوزایی استفاده از داروهای کمک باروری مثل قرص کلومیفن سیترات و آمپول های HMG است. این داروها باعث تحریک تخمک گذاری می شوند بنابراین با مصرف آنها به جای اینکه در هر سیکل ماهانه فقط یک تخمک آزاد شود معمولا 2 یا 3 یا تعداد بیشتری تخمک آزاد می شود، به این ترتیب شانس دوقلوزایی و چند قلوزایی افزایش پیدا می کند.
البته این داروها باید حتما با تجویز پزشک و با کنترل سونوگرافی مصرف شوند. معمولا در روز دوازدهم سیکل ماهانه سونوگرافی انجام می شود و اگر تعداد فولیکول ها بیشتر از یکی باشد احتمال دوقلوزایی وجود دارد.
در بارداری های IVF هم چون معمولا بیش از یک جنین در رحم قرار داده می شود به طور اتفاقی ممکن است دوقلوزایی رخ دهد. البته در این مورد هم چون از داروهای تحریک تخمک گذاری استفاده می شود، احتمال دوقلوزایی باز هم افزایش می یابد.
از لحاظ هزینه هم باید گفت اگر برای دوقلوزایی فقط از قرص کلومیفن استفاده شود، هزینه زیادی برای بیمار رقم نمی خورد اما اگر از آمپول های HMG یا IVF استفاده شود، هزینه خیلی بالا می رود.
دوز مصرفی قرص کلومیفن چه مقدار است؟
دوز معمولی بزرگسالان برای القای تخمک گذاری:
- 50 میلی گرم خوراکی، یک بار در روز به مدت 5 روز. درمان باید در روز پنجم قاعدگی شروع شود و یا در بیماران بدون خونریزی رحم، می توان آن را در هر زمانی شروع کرد.
- اگر تخمک گذاری رخ دهد و حاملگی اتفاق نیفتد، تا 2 دوره اضافی کلومیفن 50 میلی گرم خوراکی یک بار در روز به مدت 5 روز تجویز می شود. هر دوره در اوایل 30 روز پس از دوره قبلی آغاز می شود و پس از بارداری متوقف می شود.
- اکثر بیماران پس از اولین دوره درمان، تخمک گذاری می کنند. با این حال، اگر بیمار نتواند تخمک گذاری کند، دوره ی دوم 100 میلی گرم در روز به مدت 5 روز ، 30 روز پس از دوره ی ابتدایی داده می شود. دوره سوم 100 میلی گرم در روز به مدت 5 روز، پس از 30 روز می باشد.
- درمان با سه دوره کلومیفن، با دوزهای بیش از 100 میلی گرم در روز و / یا دوره بیش از 5 روز توسط سازنده توصیه نمی شود. هرچند حاملگی های موفقیت آمیز در زنانی که به مدت 5 روز دارو را به مقدار 200 میلی گرم مصرف کرده اند یا یک دوره درمانی 10 روزه داشته اند دیده شده است.
مصرف روزانه بزرگسالان برای توقف تولید شیر:
50 تا 100 میلی گرم خوراکی، یک بار در روز به مدت 5 روز. به طور کلی، یک دوره درمان کافی است.
دوز بزرگسالان معمولی برای Oligospermia:
25 تا 100 میلی گرم خوراکی یکبار در روز. درمان معمولا به مدت چند ماه ارائه می شود.
موارد مصرف کلومیفن
- کلومیفن (بانام تجاری کلاماید یا کلامید) برای درمان ناباروری ناشی از کاهش یا فقدان تخمک گذاری در زنان٬ بغیر از ناباروری های با عامل ناشناخته٬ به کار برده می شود. این ترکیب همچنین در درمان بی کفایتی عملکرد جسم زرد و نیز تشخیص نارسائی محورهیپوتالامیک ـ هیپوفیز ـ غده فوق کلیه مفید می باشد. به منظور ارزیابی عمل تخمدان ها تخمک گذاری نیز استفاده شده است. این دارو معمولاً پنج روز در ماه مصرف می شود.
- در ناباروری مردانی که تولید اسپرم ( آزمایش اسپرم چگونه است) در آنها کافی نیست و نیز درمانی مکمل در مردان مبتلا به هیپوگنادیسم٬ جایی که برای درمان کمبود تستوسترون طبیعی٬ از تزریق دارو استفاده می شود و برای حذف فیدبک منفی روی هیپوتالاموس و درپی آن آتروفی بیضه تجویز می گردد.
چطور باید قرص کلومیفن را مصرف کنم؟
کلومیفن را دقیقا همانطور که دکتر توصیه کرده است مصرف کنید. نکات نوشته شده بر روی برچسب را به دقت بخوانید. پزشک ممکن است گاهی اوقات دوز شما را تغییر دهد تا مطمئن شود بهترین نتایج را دریافت می کنید. این دارو را در مقادیر بزرگتر یا کوچکتر و یا طولانی تر از مقدار توصیه شده مصرف نکنید.
دکتر شما آزمایش های پزشکی انجام خواهد داد تا مطمئن شود بیماری ندارید که با مصرف کلومیفن تداخل داشته باشد.
کلومیفن معمولا به مدت 5 روز، از روز پنجم قاعدگی شروع می شود. دستورالعمل های دکتر را دنبال کنید.
قبل از هر دوره درمان باید یک معاینه لگنی انجام دهید. در هنگام استفاده از این دارو باید تحت مراقبت پزشک قرار گیرید.
به احتمال زیاد 5 تا 10 روز پس از مصرف کلومیفن، تخمک گذاری خواهید کرد. برای بهبود شانس بارداری، بهتر است در طول دوره تخمک گذاری نیز نزدیکی جنسی داشته باشید.
پزشکتان ممکن است هر روز صبح دمای بدن شما را ثبت کند. این به شما کمک خواهد کرد زمان تخمک گذاری را تعیین کنید.
در بیشتر موارد، کلومیفن نباید بیش از 3 دوره درمان استفاده شود.
اگر تخمک گذاری رخ دهد اما بعد از 3 دوره درمان حامله نشوید، پزشک درمان را متوقف می کند و ناباروری شما را ارزیابی می کند.
قرص را در دمای اتاق دور از رطوبت، گرما و نور نگهداری کنید.
مکانیسم اثر کلومیفن چگونه است؟
کلومیفن عمدتاً دارای اثرات ضد استروژنی بوده و بعضاً خواص استروژنی نیز دارد. این دارو با اتصال رقابتی به گیرنده های استروژن در سلولهای هیپوتالاموس، مانع اثر مهاری استروژن بر آزاد شدن گنادوتروپین ها و در نتیجه افزایش LH و FSH می گردد. افزایش ترشح گنادوتروپین ها موجب بلوغ فولیکول های تخمدانی، افزایش پیک LH قبل از تخمک گذاری، تخمک گذاری و در نهایت تکامل جسم زرد می شود. درناباروری مردان نیز از طریق افزایش ترشح LH و FSH، اثر درمانی خود را اعمال می کند.
میزان، تاثیرات و مکانیزم اثر قرص دومپرکس (دومپریدون)
