همه میدانیم که خواب خوب و باکیفیت یک نعمت است. گاه افراد دچار مشکلات بیخوابی میشوند و برای داشتن یک خواب راحت به هر چیزی پناه میبرند. از داروهای خوابآور گرفته تا خواندن روزنامه و... . یکی از داروهایی که در این زمینه استفاده میشود قرص زولپیدم میباشد.
قرص زولپیدم چیست؟
زولپیدم (Zolpidem) داروی خوابآور غیر بنزودیازپینی است که در درمان کوتاهمدت بیخوابی استفاده میشود. از این دارو میتوان برای آرام کردن افراد در مدت کوتاهی قبل از قرار گرفتن تحت عمل جراحی استفاده کرد. زولپیدم خوابآور است و دارای ویژگیهای ضد تشنج و آرامبخش است. جالب است بدانید که در ارتش آمریکا این دارو برای خواب راحت شب قبل از عملیات حساس مصرف میشدهاست. درواقع این دارو بر روی مغز اثر آرامبخشی دارد.
توجه: به افراد مبتلا به افسردگی توصیه میشود در رابطه با مصرف Zolpidem جوانب احتیاط را رعایت کنند زیرا این دارو میتواند دلسردی را تعمیق و حتی اندیشه خودکشی ایجاد کند.
مقدار و نحوه مصرف
توصیه میشود زمانی از قرص زولپیدم استفاده نمایید که زمان مناسبی برای خواب شبانه (حداقل 7 تا 8 ساعت) دارید. بیدار شدن زودتر از این زمان پس از مصرف این دارو میتواند بر روی عملکرد روزانه شما تأثیر منفی داشته باشد.
دوز تجویز شده این دارو به سن، جنس، میزان پاسخ شما به دارو، میزان مشکلات خواب و همچنین سایر داروهایی که مصرف میکنید وابسته میباشد. مصرف بیش از 1 میلیگرم از این دارو توصیه نمیشود. همچنین به خاطر داشته باشید که شما نبایستی میزان مصرف این دارو را بدون مشورت با پزشک خود افزایش یا کاهش دهید. بطور طبیعی زولپیدم بیش از 2 تا 4 هفته مصرف نمیشود. زیرا پس از 3 تا 14 روز احتمال تاثیر آن کمتر میشود. همچنین در مصرف طولانی مدت، بدن فرد ممکن است به آن وابستگی پیدا کند.
توجه: قطع مصرف این دارو به ندرت میتواند موجب سندرم ترک گردد. تهوع، استفراغ، گرگرفتگی و به هم خوردن نظم خواب برخی از علایم سندرم ترک میباشند. این علایم معمولا در افرادی رخ میدهد که برای مدت طولانی به طور منظم از داروی زولپیدم استفاده نمودهاند.
مکانیسم عمل زولپیدم
گیرندههای گابا (GABA) از واحدهایی مانند ۶–۱ α تشکیل شدهاست. زولپیدم تمایل زیادی برای اتصال به زیر واحد ۱ α دارد؛ در حالیکه تمایل اتصال آن به ۲ α و ۳ α ده برابر کمتر است و به زیر واحد ۵ α تقریباً متصل نمیشود. گیرندههای گابایی که دارای زیر واحد ۱ α باشند، امگا یک و گروهی که زیر گروههای ۶–۲ α دارند؛ امگا دو مینامند. گیرندههای امگا یک در مغز و گیرندههای امگا دو در نخاع یافت میشوند. زولپیدم تمایل زیادی برای اتصال به گیرندههای گابای موجود در مغز دارد و مانند بسیاری از ساختارهای مشابه بنزودیازپینی تمایلی برای اتصال به ۴ αو ۶ α ندارد. به دلیل اتصال اختصاصی زولپیدم به گیرندهها، این دارو دارای اثر تسکیندهی، شلکنندگی عضلانی و نیز ضد تشنجی ضعیفی است. اما داروی خوابآور مؤثری میباشد و سبب افزایش خواب با امواج کوتاه میشود؛ اما در مرحله دوم خواب تغییری ایجاد نمیکند.
دیگر نکات
درمان با زولپیدم را به ٧ تا ١٠ روز محدود کنید در صورتی که بیش از ٢ هفته نیاز به مصرف دارو باشد ارزیابی مجدد بیمار ضروری است. امکان دارد اختلال خواب ناشی از مشکلات جسمانی یا روانی باشد پس از ارزیابی بیمار اقدام به تجویز دارو کنید.
آثار تضعیف کنندگی دارو بـر روی CNS مشـابه سـایر داروهای آرامبخش - خوابآور است چون شروع اثر دارو سریع است. مصرف دارو باید سریعالاثر قـبل از رفتن به خواب صورت گیرد. به دلیل افزایش عوارض جانبی، در صورت مصرف هـم زمـان داروهـای تضعیفکننده CNS نیاز به تنظیم دوز زولپیدم است.
از مسمومیت تجمعی یا تعهدی با ایـن دارو در مورد آن دسته از بیماران بستری با سابقه افسردگی اقدام به خودکشی یا سوء مصرف ثابت شده مواد مخدر خودداری کنید. پایش دقیق بیماران دارای سابقه اعتیاد یا سوء مصرف الکل با مواد مخدر ضروری است. زیرا خطر اعتیاد یا وابستگی به دارو وجود دارد.
کارایی و بیخطر بودن درمان با این دارو در مورد کودکان بیمار اثبات نشده است. در مورد بیماران سالمند پس از مصرف مکرر یا به دلیـل حسـاسیت نـامعمول نسبت به داروهای آرامبخش - خوابآور، اختلال در فعالیتهای شناختی یا حرکتی رخ دهد. به بیمار توصیه شود: دارو را به همراه یا به سرعت پس از غذا مصرف نکند. در صورت مصرف دارو به مدت بیش از چند هفته احتمال ایجاد تحمل و نیاز به مصرف دوزهای بالاتر جهت ظاهر شدن آثار دارو وجود دارد. مصرف هم زمان الکل یا سایر ترکیبات خواب آور در طول مدت درمان با زولپیدم باعث ایجاد عوارض جانبی وخیـم میگردد.
منبع: سایت ستاره و دلگرم
