بررسی مجازات صحنه سازی حوادث

آیا صحنه سازی تصادف یا تصادف ساختگی کلاهبرداری است؟

اکثر مردم کلمه کلاهبرداری را برای هر نوع امر غیر مشروعی که در آن قصد فریب وجود داشته باشد استفاده می کنند اما کلاهبرداری از منظر حقوق تعریف و رکن های خودش را دارد. ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین اختلاس و ارتشاء و کلاهبرداری این چنین آورده شده است: «هرکس از راه حیله و تقلب مردم را به وجود شرکت ها یا تجارتخانه ها یا کارخانه ها یا مؤسسات موهوم یا به داشتن اموال و اختیارات نادرست و واهی فریب دهد یا به امور غیر واقع امیدوار نماید یا از حادثه های یا پیش آمدهای غیر واقع بترساند و یا اسم و یا عنوان جعلی اختیار کند و به یکی از وسایل مذکور و یا وسایل تقلبی دیگر وجوه و یا اموال یا اسناد یا حواله جات یا قبوض یا مفاصا حساب و مانند آن ها تحصیل کرده و از این راه مال دیگری را ببرد کلاهبردار تلقی میشود و علاوه بر رد مال به صاحبش به حبس از یک تا ۷ سال و پرداخت جزای نقدی برابر مالی که اخذ کرده است محکوم می شود.»

چگونگی عملکرد مجرمان و کلاهبرداران

جرم صحنه سازی تصادفات و کلاهبرداری از بیمه از جرایم خاص می باشد و در قانون بیمه اجباری خسارت وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه 1395 جرم انگاری شده است. مطابق ماده ۶۱ هرکس با انجام اعمال متقلبانه مانند صحنه سازی صوری تصادف، تعویض خودرو یا ایجاد خسارت عمدی، وجوهی را بابت خسارت دریافت کند، به حبس تعزیری درجه شش و جزای نقدی معادل دو برابر وجوه دریافتی محکوم می شود. شروع به جرم مندرج در این ماده علاوه بر مجازات مقرر برای شروع به جرم در قانون مجازات اسلامی، مستوجب جزای نقدی درجه پنج می باشد.

• الف) توسل به وسیله متقلبانه: در جرم کلاهبرداری وسیله ای که بزهکار استفاده می کند، تقلب می باشد؛ همانند استفاده کردن از چک بانکی جعلی برای بردن مال غیر یا فروش سکه بدلی به عنوان سکه طلا به دیگران.
• ب) اغفال و فریب خوردن قربانی: مهم ترین مسئله در تحقق «جرم کلاهبرداری» اغفال کردن بزه دیده می باشد. اگر قربانی به «متقلبانه بودن وسیله» و یا «کلاهبرداری» آگاه باشد، این عمل مشمول جرم کلاهبرداری نخواهد بود، اغفال و فریب دادن شخص قربانی ممکن است به هر نحو با هر وسیله ایانجام شود و آن چیزی که مهم است اغفال مجنی علیه می باشد، هرچند وسیله و یا عمل مرتکب در نزد عموم متقلبانه نبوده و یا عرف نوعاً آن وسیله را متقلبانه نداند.
• پ) تحصیل اموال: اموالی که قانون گذار بیان داشته دامنۀ وسیعی دارد. این اموال شامل، وجوه و یا اموال یا اسناد یا حوالجات یا قبوض یا مفاصاحساب و امثال آن می باشد و در کل توسل به هر روش یا وسیله ای که سبب اغفال مجنی علیه باشد را در بر خواهد گرفت. نظر به اینکه صحنه سازی تصادف قانون خاص خود را دارد و قانون ناظر و حاکم بر آن قانون بیمه شخص ثالث می باشد و قانون تشدید و اطلاق جرم کلاهبرداری بر آن حاکم نخواهد بود.

صحنه سازی تصادف چه مجازاتی دارد؟

طبق ماده ۶۱ قانون بیمه شخص ثالث، هرکس با انجام کارهای متقلبانه مثل صحنه سازی صوری صحنه تصادف، تعویض خودرو یا بوجود آوردن خسارت به صورت عمدی، مبلغی را برای خسارت اخذ کند، به حبس تعزیری درجه شش(۶ماه تا۲سال حبس) و جزای نقدی معادل دو برابر وجوه اخذ شده محکوم می شود. شروع به جرم(مقصود انجام عمل مجرمانه و ناکام ماندن در انجام آن است) مندرج در این ماده علاوه بر مجازات مقرر برای شروع به جرم در قانون مجازات اسلامی، مستوجب جزای نقدی درجه پنج(جزای نقدی ۸۰میلیون ریال تا۱۸۰میلیون ریال) می باشد. همچنین طبق ماده۶۲ همان قانون؛ هرگاه شخصی برخلاف واقع خود را به عنوان راننده وسیله نقلیه مسبب حادثه معرفی کند به مجازات حبس درجه هفت(حبس ازسه تاشش ماه) محکوم می شود؛ راننده نیز چنانچه در این امر تبانی کرده باشد به مجازات مذکور محکوم می شود.

با توجه به ماده ۶۳، هر فرد در صورتی که عمل متقلبانه مانند تصادف ساختگی و صحنه سازی تصادف یا به ایجاد خسارت عمدی و …، وجوهی را برای خسارت دریافت نماید، به حبس تعزیزی درجه شش و جزای نقدی معادل دو برابر وجوه دریافتی محکوم می شود. آغاز به جرم مندرج در این ماده اضافه بر مجازات مقرر برای آ؛از به جرم در قانون مجازات اسلامی مستوجب جزای نقدی درجه پنج می باشد. براساس ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی حبس تعزیری درجه شش، بیشتر از شش ماه تا دو سال تعیین شده است. مجلس در ماده ۶۴ لایحه بیمه اجباری خسارات وارد شده شخص ثالث نیز تصریح کرده است: هر زمان فردی بر تضاد واقع خود را به عنوان راننده وسیله نقلیه مسبب حادثه معرفی نماید به مجازات زندان درجه ی هفت محکوم می شود؛ راننده همینطور در صورتی که در این امر ثبانی کرده باشد به مجازات مذکور محکوم می شود. با توجه به ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی، مدت زمان حبس تعزیری درجه هفت، از ۹۱ روز (سه ماه و یک روز) تا شش ماه خواهد بود. بر اساس ماده ۶۵، چنانچه که مسئولیت مسبب حادثه مشمول تعهد های بیمه گر باشد جز در مورد های مصرح در ماده ۱۶ این قانون، مقررات مربوط به چگونگی اجرای محکومیت های مالی در خصوص وی قابل اجرا نیست. در ماده ۶۶ آمده است: همه ی آیین نامه های اجرایی این قانون جز در مورد هایی که به گونه دیگری مقرر شده است، ظرف مدت یک سال از تاریخ ابلاغ آن به دست بیمه مرکزی و شورای عالی بیمه تهیه می شود و بعد از تأیید وزیر امور دارایی و اقتصادی به تصویب هیئت وزیران می رسد. هنگامی که آیین نامه های مذکور، تصویب و تهیه نشده است، آیین نامه اجرایی موجود، در حدودی که مغایر این قانون نباشد معتبر است. با توجه به ماده ۶۷ که تعیین می کند: بیمه نامه های صادره قبل از لازم الاجرا شدن این قانون شامل قانون زمان صدور خود هستند لکن در هر حال احکام بندهای الف و ب ماده ۴، ماده های ۱۱، ۲۰، ۲۳، ۲۶، ۳۱، ۳۳ و تبصره آن مواد ۳۷، ۳۸، ۳۹، ۵۰، ۵۱، ۶۲ در بیمه نامه هایی که هنوز خسارات تحت پوشش آنها پرداخت نشده نیز لازم الرعایه است. در ماده ۶۸؛ از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون، قانون اصلاح قانون بیمه مسئولیت مدنی دارندگان وسیله های نقلیه موتوری زمینی در مقابل فرد ثالث مصوب ۱۳۸۷ نسخ می شود. هر نوع نسخ یا اصلاح مواد این قانون باید صریحا در قوانین بعدی قید شود.

کلاهبرداری از شرکت بیمه از طریق صحنه سازی تصادف

نظر به این که این نوع کلاهبرداری ها زیاد می باشد، برخورد شدیدتر با این جرم را میتوان متصور بود اما قانونگذار به جای تشدید مجازات و برخورد با این نوع جرم، عملاً پیامی به این کلاهبرداران داده تا با فکر و خیال راحت تری به ارتکاب این جرم بپردازند و به کشیدن نقشه اجرای این جرم فکر کنند. در توجیه عمل قانونگذار می توان برداشت کرد که، در نگاه خوش بینانه و حمل بر نیت خیر قراردادن عمل قانونگذار، می توان نظر دیگری هم در توجیه این تقنین عنوان کرد و آن اینکه، شاید چون کسانی که مرتکب این جرم می شوند از قشر پایین و ضعیف جامعه هستند که بعلت بی کفایتی و غفلت یا تغافل مسوولان امر در نظارت و رسیدگی به محرومان مصداق کلام معصوم شده اند که کاد الفقر ان یکون کفرا و به جایی رسیده اند که با فراموش کردن خدا و زیر پا گذاشتن همه احساسات و عواطف انسانی و فقط برای گذراندن زندگی خود حاضر شده اند و می شوند که خود یا فرزندان و جگر گوشه های خود را به زیر چرخ ماشین بیندازند تا از محل دیه ارتزاق و اخاذی نمایند، قانونگذار به فکر تخفیف در کیفر و مجازات این نوع از کلاهبرداری ها و بزه افتاده است.

شرکت بیمه یا صندوق یا شخص عادی که خسارت ناشی از تصادف ساختگی را پرداخت کرده اند، باید دادخواست مطالبه خسارت را بدهند اما در فرض عدم توفیق متهمان در دریافت خسارت که فرض سوال هم هست، با توجه به عدم اشراف قانونگذار به مقررات شروع به جرم در قانون مجازات اسلامی و اینکه اصولا در این قانون برای جرایم تعزیری مستوجب حبس درجه شش،کیفر یا مجازاتی مشخص نشده است و مرتکبان شروع به جرم مشمول مجازات های به غیر از حبس و یا حبس های درجه شش تا هشت در حریم امن قانونگذار پناه گرفته اند، لذا عبارتِ «علاوه بر مجازات مقرر برای شروع به جرم در قانون مجازات اسلامی»، لغو، زاید و سالبه به انتفاء موضوع است و مرتکبان شروع به جرم کلاهبرداری موضوع ماده ۶۱ قانون بیمه اجباری خسارات واردشده به شخص ثالث…، فقط به جزای نقدی درجه پنج محکوم خواهند شد و لاغیر.

راهکارهای مقابله با صحنه سازی تصادف

مبارزه با صحنه سازی ساختگی نیازمند همکاری کلیه سازمان های مربوطه میباشد. خوشبختانه با تصویب قانون جدید بیمه شخص ثالث وسایل نقلیه در سال 1395 بستر قانونی مناسبی در این باره بوجود آمده است و این موضوع هم از منظر همکاری و نظارت سازمان های ذیربط مورد بررسی و توجه قرار گرفته و هم از منظر مشخص شدن مجازات های نهی کننده به آن توجه شده است. بر اساس ماده 41 قانون مربوط، سامانه «جامع حوادث رانندگی» بوجود آمد و سازمان های ذیربط که شامل نیروی انتظامی، وزارت بهداشت، سازمان پزشکی قانونی و جمعیت هلال احمر می باشد موظف شدند که کلیه اطلاعات مربوط به سوانح رانندگی را در این سامانه وارد و ثبت کنند. هماهنگی ارگان های مذکور و تبادل اطلاعات بین این ارگان ها می تواند یک روند مثبت و موثری در جهت کاهش دادن این گونه تخلفات و بررسی و کشف آنها باشد همچنین با توجه به متنوع و پیچیدگی تخلفات همه نوع تخلفات نمی تواند با استفاده از این سامانه تشخیص داده شود و مورد بررسی قرار گیرد. رئیس سابق بخش پژوهشکده بیمه عنوان کرد به منظور بالا بردن ظرفیت های قانونی و همچنین افزایش هزینه اجرای این عمل تقلب برای افراد متخلف مواد 61 و 62 قانون جدید بیمه شخص ثالث وسایل نقلیه به این مهم اختصاص داده شده است. شروع به انجام جرم مندرج در این ماده علاوه بر مجازات مشخص شده برای شروع به جرم در قانون مجازات اسلامی، مستوجب جزای نقدی درجه پنج می باشد”. همچنین بر اساس ماده 62 نیز “هرگاه شخصی برخلاف واقع خود را به عنوان راننده وسیله نقلیه مسبب حادثه معرفی کند به مجازات حبس درجه هفت محکوم می شود؛ راننده نیز چنانچه در این امر تبانی کرده باشد به مجازات ذکر شده محکوم می شود”.

راهکار شرکت بیمه برای مقابله با صحنه سازی حوادث از طریق پهپاد

پهپادهایی برای رسیدگی و ارزیابی فوری خسارت در کشورهای پیشرفته استفاده می شود که رو به افزایش است. پهپادها به تعیین صحنه سازی وساختگی بودن تصادف کمک خوب و موثری می کنند. پهپادهای آماده برای عملیات می توانند سریع در محل تصادف حضور پیدا کنند و اطلاعات تصادف را تصویربرداری، ثبت و ضبط کنند. به خاطر حضور فوری پهپادها در محل صحنه و حذف دخالت نیروهای انسانی، پهپادهای شرکت بیمه یا شرکت بررسی و ارزیابی خسارت، امکان انجام تبانی و بوجود آوردن تصادف ساختگی را بسیار کم می کنند. در این صورت امکان وقوع این نوع تقلب و کلاهبرداری به حداقل خود می رسد.این نوع تکنولوژی معایب و اشکالات خود را هم دارد. علاوه بر این، استفاده از پهپادها نیازمند گرفتن مجوز از نهادهای مربوطه میباشد که تا به حال صنعت بیمه نسبت به سایر صنعت ها در این خصوص عقب تر است.و البته حضور پهپادها از سوی ارگان های مختلف،می تواند آسمان و فضا را آلوده و پرمخاطره سازد.

مجازات جرم نشر اکاذیب چیست؟