حملات میگرن می توانند به واسطه برخی رویدادها، غذاها یا تغییرات در بدن شکل بگیرند که به عنوان محرک شناخته می شوند. اگرچه محرک ها موجب ایجاد میگرن نمی شوند اما می توانند شما را در برابر حملات میگرن آسیب پذیرتر کنند.
تمام سردردها میگرن نیستند و همه میگرن ها نیز موجب سردرد نمی شوند. میگرن یک سردرد عودکننده، تپشی و شدید است که به طور معمول یک سمت از سر را تحت تاثیر قرار می دهد؛ اگرچه می تواند دو سمت سر را نیز تحت تاثیر قرار دهد. درد به طور ناگهانی آغاز می شود و ممکن است پیش از علائم دیداری، عصبی، گوارشی یا همراه با آنها رخ دهد.
میگرن به میزان کمتری نسبت به سردردهای تنشی اتفاق می افتد، ولی از آنها بسیار شدیدتر است. این نوع سردردها در زنان دو سوم بیشتر از مردان رواج دارد ولی اگر جزو ۶ تا ۸ درصد مردانی باشید که به این بیماری دچار هستند، این موضوع تسلی خاطر زیادی برای شما نیست؛ از آنجا که تحقیقی در دانشگاه هاروارد بر روی ۲۰۰۸۴ مرد بالغ در سنین ۴۰ تا ۸۴ سال نشان داده است که میگرن در مردان خطر حمله ی قلبی را ۴۲ درصد افزایش می دهد. پس مردانی که میگرن دارند، لازم است این موضوع را کاملا جدی بگیرند.
عصب شناسان معتقد هستند که میگرن بر اثر تغییراتی در جریان خون مغز و فعالیت سلول های عصبی به وجود می آید. ۷۰ درصد مبتلایان به میگرن، حداقل یک فامیل درجه یک دارند که مبتلا به این بیماری باشد، پس می توان گفت عوامل ژنتیکی نقش مهمی در بروز این بیماری دارند.
با وجود این که میگرن ممکن است ناگهانی و بدون اخطار قبلی رخ دهد، ولی بیشتر مواقع بر اثر تحریک یک عامل خارجی شروع می شود. محرک های میگرن در افراد مختلف متفاوت اند ولی برای یک بیمار میگرنی معمولا محرک های ثابتی وجود دارد که در طول عمر او تغییر نمی کنند. در اینجا به چند مورد از معمول ترین محرک های میگرن اشاره می کنیم.
استرس
شاید بزرگترین علت میگرن را بتوانیم استرس بدانیم. در ۷۰٪ از مبتلایان به میگرن، استرس یک محرک ایجاد سردرد میگرنی است. مطالعات نشان داده است که در ۵۰-۷۰٪ از افراد رابطه ای معنادار میان میزان استرس روزانه و فعالیت های میگرنی وجود دارد. وقتی به صورت مداوم نگران باشید که حمله بعدی میگرنی کی خواهد بود، این شرایط تبدیل به چرخه ای ناتمام و کلافه کننده می شود.
روش مقابله: با تهیه فهرستی از تمامی مواردی که برایتان استرس و تنش بیجا به همراه می آورد آغاز کنید و سپس در راستای کاهش این محرک ها در زندگیتان قدم بردارید. بیورزونانس، استراحت درمانی، مدیتیشن، ورزش و داشتن یک برنامه خواب منظم میتوانند در مدیریت استرس کمک شایانی بکند. این راهکارها استرس را برای همیشه از زندگی شما حذف نمی کند، اما نحوه پاسخ جسمانی بدن شما را نسبت به استرس تغییر داده و در نتیجه قدرت استرس را به عنوان یک محرک حمله میگرنی کاهش می دهد.
درمان میگرن چیست؟
تغییر در برنامه خواب و یا داشتن خوابی نامنظم
ارتباط میان خواب و میگرن غیرقابل انکار است. خواب تمام اجزای بدن شما، از جمله مغز، را تجدید و بازیابی می کند، پس بی جهت نیست که وقتی خوابی نامنظم داشته باشید در برایر حملات میگرنی مستعدتر خواهید بود. نکته ی مهم دیگر در مورد خواب این است که تقریبا نیمی از همه ی حملات میگرنی در بین ساعت ۴ تا ۹ صبح رخ داده و افراد را در معرض ریسکی بزرگتر برای گسترش اختلالات خواب قرار می دهد.
روش مقابله: سعی کنید تا هر شب سر ساعت یکسانی به تخت خواب رفته و حداقل ۷-۸ ساعت بخوابید. تماشای تلویزیون، پیامک دادن، کتاب خواندن و گوش دادن به موسیقی را هنگامی که در تخت هستید، کنار بگذارید. تمام تلاشتان را بکنید تا در طول روز چرت نزنید.
هورمون ها
میگرن در زنان سه برابر بیشتر از مردان شایع است، ۷۵٪ از آنها نیز نزدیک به دوران قاعدگی خود حملات میگرنی را تجربه می کنند. به این حالت «میگرن قاعدگی» می گویند که تنها در همان دوران به علت تغییرات سطح هورمون های استروژن و پروژسترون اتفاق می افتند.
روش مقابله: علاوه بر تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی، برخی روشهای جلوگیری از حاملگی هستند که می توانند سطح هورمون ها را تنظیم کرده و حملات میگرنی در آینده جلوگیری کنند. حتما با یک متخصص سردرد و یا دکتر زنان خود مشورت کنید تا راهکار درمانی مناسب را بیابید. در زمان یائسگی در صورت نیاز به هورمون درمانی حتما پزشک خود را در مورد بیماری میگرن خود آگاه سازید.
کافئین و الکل
بسیاری از افراد متوجه شده اند که با مصرف الکل و یا کافئین علائم میگرنشان تشدید می شود. برخلاف آنها، عده دیگری مدعی اند که فنجانی قهوه می تواند علائم میگرنشان را برطرف سازد و برخی داروهای طراحی شده برای مقابله با درد میگرن نیز دارای مقداری کافئین هستند. اگرچه مبتلایان به میگرن، شراب قرمز را محرک الکلی اصلی میگرن می دانند، تحقیقات نشان می دهد که دیگر نوشیدنی های الکلی نیز به همین میزان و حتی گاهی بیشتر می توانند مسبب میگرن باشند.
روش مقابله: اگر پس از نوشیدن قهوه یا نوشیدنی های کافئین دار دچار سردردهای میگرنی می شوید، مصرف این ترکیبات را کاهش دهید.
تغییرات آب و هوایی
طوفان، گرمای شدید، تغییرات فشار هوا محرک های شایع میگرنی مربوط به آب و هوا هستند که ممکن است به حمله میگرنی منجر شوند. رطوبت هوا و گرمای زیاد به سادگی می تواند منجر به کاهش آب بدن شده که خود محرک رایج دیگر میگرن است.
نحوه مقابله: ما نمی توانیم آب و هوا را کنترل کنیم، پس اگر شرایط فعلی مساعد حالتان نیست، بیشتر در خانه بمانید و یا برنامه ی بیرون رفتنتان را تعدیل کنید. اگر ضرورتی پیش آمده و شما باید درفصل های پر باران بیرون بروید،حواستان باشد که پیش از خروج از خانه از وضع آب و هوا مطلع شوید.
رژیم غذایی
لیست بلندبالایی از مواد غذایی هست که به عنوان محرک حمله میگرنی شناخته می شوند که رایج ترین آنها عبارتند از غذاهای حاوی هیستامین و مونو سدیم گلوتامات، شکلات، پنیر و دیگر محصولات لبنی، شیرین کننده های مصنوعی (مثل اسپارتام)، کافئین، گوشت عمل آمده و هرچیزی که بوی تندی داشته باشد.
نحوه مقابله: اگر محرک های غذایی بخصوصی را شناسایی کرده اید، مطمئن شوید که به میزان لازم از آنها دوری می کنید. بسیاری از افراد رژیمی را در بر می گیرند که مواد غذایی شناخته شده به عنوان محرک میگرن را دربر نگیرد.
کاهش آب بدن
حدود ۱/۳ افراد مبتلا به میگرن معتقدند که کاهش آب بدن یک محرک است، و برای برخی حتی کمترین نشانه کم آبی می تواند منجر به سردردی ناتوان کننده شود. کاهش آب بدن در همه سطوح بر روی بدن اثر می گذارد و می تواند باعث سرگیجه، گیجی و حتی شرایط اضطراری پزشکی شود.
نحوه مقابله: همیشه یک بطری آب همراه خود داشته و میزان مصرف مایعاتتان را در نظر داشته باشید (مصرف پیشنهادی روزانه ۲ لیتر است). همچنین مصرف داروهای ادرار آورتان را نیز کنترل کنید. بعضی اوقات یک حمله می تواند در میانه خود، با خوردن یک لیوان آب، متوقف شود.
نور
برای بسیاری از مبتلایان به میگرن نور طبیعی یک دشمن محسوب می شود. به این شرایط نورگریزی می گویند، و در واقع یکی از معیارهای تشخیص میگرن می باشد. هم نور روشن طبیعی و هم لامپهای فلورسنت و سوسوزن افراد را دچار مشکل می کنند. این موضوع باعث می شود گذراندن وقت هم در فضای بیرونی و هم در اداره سخت و مشکل شود.
نحوه مقابله: استفاده از عینک آفتابی هنگامی که بیرون هستید، میتواند مثمر ثمر باشد، همراه داشتن یک جفت عینک آفتابی به طور مداوم ایده خیلی خوبی است. در مواجهه با نور مصنوعی، سعی کنید نزدیک پنجره بنشینید و از نورهای سوسوزن و منابع تابیدنی خیره کننده دوری کنید. نورهای سبز تنها نوعی هستند که ثابت شده میگرن را تشدید نمی کنند. پیدا کردن لامپهایی که نورهای سبز ساطع می کنند و یا عینک های آفتابی که تمامی نورها را به جز نور سبز منعکس می سازند، می تواند راه حل مفیدی باشد.
غذاهایی که باید مراقب آن ها باشید
برخی از غذاهای محرک شامل موارد زیر می شوند:
- کالاهای پخته شده با مخمر، مانند نان خمیر ترش، بیگل (نان شیرینی حلقوی)، دونات و کیک قهوه
- شکلات
- محصولات لبنی که کشت داده می شوند مانند ماست و کفیر
- میوه ها یا آب میوه ها مانند مرکبات، میوه های خشک، موز، تمشک، آلو قرمز، پاپایا، انجیر، خرما و آووکادو
- آجیل و کرهٔ مغزها
- زیتون
- محصولات سویا (میسو، تمپه، سس سویا)
- گوجه فرنگی
- سبزیجاتی مانند پیاز، غلاف نخود، برخی لوبیاها، ذرت و کلم ترش
- سرکه
مصرف پنیر را کم کنید
تیرامین ترکیبی طبیعی است که در غذاهای غنی از پروتئین بعد از گذشت زمان تشکیل می شود و به عنوان محرک میگرن شناخته می شود. این پنیرها سرشار از تیرامین هستند:
- پنیر آبی
- پنیر بری
- پنیر چدار
- پنیر فتا
- پنیر موتزارلا
- پنیر مونستر
- پنیر پارمزان
- پنیر سوئیسی
