دیابت یا بیماری قند یک نوع بیماری متابولیکی و مزمن است که نشانهٔ آن قند خون بالاتر از 120(میلیگرم در دسی لیتر) در یک برههٔ طولانیست. این بیماری سه نوع اصلی نوع 1، نوع 2 و بارداری دارد؛ در دیابت نوع 1 به علت تخریب سلولهای بتای پانکراس توانایی تولید هورمون انسولین در بدن از بین میرود، این نوع از دیابت میتواند ناشی از یک بیماری خودایمنی باشد و به دلیل نبود انسولین در بدن فرد مبتلا نیاز حتمی به تزریق انسولین وجود دارد این نوع از دیابت با نامهای «دیابت وابسته به انسولین» یا «دیابت نوجوانان» نیز شناخته میشود. در دیابت نوع 2، سلولهای بدن به وجود انسولین پاسخ صحیحی نمیدهند و انسولین تولیدی نمیتواند عملکرد طبیعی خود را انجام داده و قند موجود در خون را کاهش دهد. این اتفاق در نهایت ممکن است به تخریب سلولهای بتای پانکراس و توقف کامل تولید انسولین منجر شود. در ابتلای فرد به دیابت نوع دو عوامل ژنتیکی، چاقی و کمتحرکی نقش مهمی ایفا میکنند. نوع سوم آن دیابت زنانه یا دیابت بارداری نام دارد؛ این بیماری زمانی رخ میدهد که زنان باردار بدون سابقه دیابت دچار سطح بالای قند خون شوند.
انسولین ایزوفان یک شکل متوسط الاثر انسولین است که 1 تا 3 بار در روز تجویز میشود. میتواند نیاز 30 تا 50 % انسولین مصرفی روزانه را تامین کند.
دوز انسولین باید فرد به فرد با توجه به وزن بدن، میزان چربی بدن، میزان فعالیت فیزیکی، حساسیت به انسولین، سطوح گلوکز خون و سطح مطلوب گلوکز خون تنظیم گردد.
انسولین ذخیره و متابولیسم کربوهیدرات ها، پروتئین و چربی ها را کنترل می کند. انتقال فعال گلوکز را از غشاء سلولی بافت چربی و عضله افزایش می دهد و موجب تبدیل گلوکز و اسید چرب آزاد داخل سلولی به شکل ذخایر گلیکوژن و تری گلیسیرید می شود و همچنین تبدیل گلوکز کبدی به گلیکوژن را افزایش داده و خروج گلوکز از کبد را مهار می کند. تزریق داخل وریدی انسولین با کاهش قند خون، ترشح هورمون رشد را تحریک می کند.
در تزریق زیرجلدی شروع اثر انسولین رگولار 60-30 دقیقه پس از تزریق و طول اثر آن 8 ساعت می باشد و پس از 4-2 ساعت به حداکثر اثر خود می رسد. شروع اثر انسولین ایزوفان بای فازیک پس از 30 دقیقه، طول اثر آن 24 ساعت و حداکثر اثر آن پس از 8-4 ساعت دیده می شود. شروع اثر انسولینNPH انسانی( ایزوفان) پس از 4-3 ساعت، طول اثر آن 24-18 ساعت و حداکثر اثر آن پس از 12- 6 ساعت می باشد. انسولین در بیشتر بافت های بدن توزیع می شود، متابولیسم آن کبدی و کلیوی است. نیمه عمر دارو 6-5 دقیقه و 80-30% دفع آن کلیوی است.
هورمون انسولین و گلوکاگون از تنظیم کنندگان قند خون هستند، نقش گلوکاگون بالا بردن قند خون و نقش انسولین پایین آوردن قند خون توسط سازوکارهای مختلف است.