میزان، تاثیرات و مکانیزم اثر تیکوپلانین

تیکوپلانین یک آنتی بیوتیک است که در درمان و پیشگیری از عفونت های باکتریایی گرم مثبت، از جمله انواع مقاوم استفاده می شود. طیف فعالیت آن مشابه وانکومایسین است. این آنتی بیوتیک با مهار سنتز دیواره سلولهای باکتریایی اثر می کند. تیکوپلانین با نام تجاری Targocid و Ticocin به صورت تجاری در دسترس است. محلول خوراکی فقط در درمان اسهال و کولیت کاذب غشایی همراه با کلوستریدیوم دیفیسیل موثر است. تیکوپلانین در بیماران مبتلا به بیماری های کلیوی، می تواند خطر عوارض جانبی شدید را افزایش دهد.

تیکوپلانین پس از مصرف خوراکی ضعیف جذب می شود اما در صورت تزریق عضلانی، ۹۰٪ از دسترس زیستی برخوردار است. تیکوپلانین یک آنتی بیوتیک گلیکوپپتیدی است که از مخلوطی از چندین ترکیب تشکیل شده است.در صورت بروز علائم واکنش های آلرژیک مانند بثورات پوستی، حالت تهوع، کهیر، تورم صورت و غیره، پس از مصرف این آنتی بیوتیک، بلافاصله پزشک خود را مطلع کنید. افرادی که از حساسیت بیش از حد رنج می برند و یا خانم ها در دوران بارداری یا شیردهی باید از مصرف این دارو خودداری کنند. این دارو یک آنتی بیوتیک نیمه سنتتیک گلیکوپپتیدی است و از ترکیبات مختلفی تشکیل شده است که عبارتند از:

• پنج عمده – Teicoplanin A2-1 تا A2-5.
• چهار جزئی – Teicoplanin RS-1 تا RS-4.

مکانیزم اثر تیکوپلانین Teicoplanin

مکانیسم اثر:تیکلوپلانین مثل ونکومایسین یک آنتی بیوتیک گلیکوپیپتیدی است که البته نسبت به ونکومایسین علیه سوش های حساس موثر تر است .البته برخی از باکتری های کواگولاز منفی نظیر استافیلوکوک ها به ونکومایسین حساسترند . مقاومت به اثر درمانی تیکوپلانین خیلی سریع در استافیلوکوک ها و انتروکوک ها ایجاد می شود . هر دوی این آنتی بیوتیک ها برعلیه باکتری های گرم مثبت دارای اثر هستند . تیکوپلانین در موش های حساس اثر باکتریوسید دارد ، به جز در برخی از کوآگولاز منفی ها مثل استافیلوکوک ها که ممکن است در آن ها اثر باکتریواستاتیک داشته باشد . این آنتی بیوتیک روی اثر ایمی پنم ها و آمینوگلیکوزید ها اثر سینرژیک دارد . جذب گوارشی تیکلوپلانین از مجرای گوارشی خیلی کم است . به دنبال یک دوز 400 میلی گرمی داخلی وریدی حداکثر غلظت پلاسمایی که یک ساعت بعد ایجاد می شود، عبارت است از 20 تا 25 میکروگرم در هر میلی لیتر . به دنبال تزریق IMآنتی بیوتیک شاهد جذب بالای آن با فراهمی زیستی 90 درصد است که پس از تجویز 3mg/kgIMحداکثر غلظت پلاسمایی یعنی 7 میکروگرم در میلی لیتر طی 2 تا 4 ساعت ایجاد می شود . فارماکوکینتیک این دارو سه فازی است با توزیع دوفازی و حذف طولانی مدت و نفوذ آنتی بیوتیک به CSFخیلی کم است اتصال به پروتئین دارو حدود 95 درصد است و تنها از طریق فیلتراسیون گلومرولی به ادرار دفع می شود که به صورت تغییر نیافته است .نیمه عمر متوسط دارو 30 تا 190 ساعت است که این البته به زمان نمونه گیری بستگی دارد که البته به منظور محاسبه دوز دریافتی نیمه عمر پیشنهادی دارو 60 ساعت است.

تاثیرات تیکوپلانین

این آنتی بیوتیک منحصراً در برابر باکتری های گرم مثبت موثر است. تیکوپلانین مانع از پلیمریزاسیون و سنتز پروتئین پپتیدوگلیکان می شود، که سنتز دیواره سلول باکتری را مسدود می کند و منجر به مرگ سلول می شود. بدون سنتز دیواره سلول، باکتری ها ضعیف و حساس می شوند.

مدت زمان شروع به کار تیکوپلانین از نظر بالینی مشخص نشده است. در صورت تزریق عضلانی، فراهمی زیستی آن بین ۹۰ تا ۹۵ درصد است و نیمه عمر آن ۱۰۰ تا ۱۷۰ ساعت است که به عملکرد کلیه بیمار بستگی دارد.هیچ گزارشی در مورد تمایل به ایجاد اعتیاد در افرادی که Teicoplanin مصرف می کنند گزارش نشده است. از مصرف این دارو پس از تاریخ انقضا خودداری کنید. تاریخ انقضا در پشت بسته چاپ خواهد شد.

فارماکوکینتیک تیکوپلانین

• جذب :تیکوپلانین جذب ضعیفی در تجویز خوراکی دارد ولیپس از تزریق عضلانی به خوبی جذب می شود و فراهمی زیستی 90 درصدی دارد. زمان رسیدن به حداکثر غلظت پلاسمایی دارو در تجویز وریدی 1 ساعت و در تجویز عضلانی 2 تا 4 ساعت است.
• توزیع :دارو نفوذ کمی به CSF دارد و به میزان 90 تا 95 درصد به پروتئین های پلاسما متصل می شود و توسط گلبول های سفید خون برداشت می شود. نیمه عمر دارو در حدود 70 تا 100 ساعت می باشد.
• متابولیسم :متابولیسم آن به خوبی مشخص نیست ولی احتمالا با هیدروکسیلاسیون موقعیت های امگا 2 و امگا 1 در متابولیت های 1 و 2 انجام می شود.
• حذف :داروی تغییر نیافته عمدتا از طریق ادرار دفع می شود (80 درصد طی 16 روز) و 2.7 درصد دوز تجویزی طی 8 روز از تجویز در مدفوع دفع می شود.

موارد مصرف تیکوپلانین

آنتی بیوتیک (گلیکوپپتید).

• به عنوان آلترناتیو وانکومایسین در عفونت های جدی ناشی از باکتری های گرم مثبت که به دیگر داروها پاسخ نمی دهند.
• به عنوان آلترناتیو وانکومایسین یا مترونیدارول در کولیت همراه با مصرف آنتی بیوتیک.

موارد منع مصرف و تداخلات دارویی تیکوپلانین