درمان زخم های پای دیابتی و درد پا، بنا به علل به وجود آمدنشان، متفاوت هستند. با توجه به اینکه زخم های عفونی می توانند منجر به قطع عضو شوند، بهتر است پزشک خود را در جریان درد و زخم پای خود قرار دهید تا مطمئن شوید که مشکل جدی نیست.همه افراد مبتلا به دیابت، لزوما دچار زخم های پا نمی شوند، اما مراقبت و کنترل بیماری می تواند به جلوگیری از این عارضه کمک کند.
یکی از اولین نشانه های زخم پا، ترشح مایعات از پای شماست که ممکن است جوراب هایتان را لکه دار کند یا در کفش شما نشت کند. تورم غیرمعمول، التهاب، قرمزی و بوی نامطبوع یک یا هر دو پا نیز از علائم اولیه زخم پا هستند.یکی از واضح ترین علائم زخم پای دیابتی، سیاه شدن بافت (اسکار) اطراف زخم پا است. این سیاه شدن بافت، به علت عدم وجود جریان خون سالم در ناحیه اطراف زخم است.گانگرن یا قانقاریا (مرگ بافت به علت عفونت) جزئی یا کامل می تواند در اطراف زخم ظاهر شود. در این حالت، ممکن است ترشحات نامطبوع، درد و بی حسی در آن ناحیه رخ دهد.نشانه های زخم پا همیشه آشکار نیستند. گاهی اوقات علائم زخم تا زمانی که عفونی نشوند قابل رؤیت و مشهود نیستند. بنابراین بهتر است در صورت مشاهده هرگونه تغییر رنگ پوستی، به ویژه سیاه شدن بافت پوست، یا احساس درد در اطراف ناحیه ی ملتهب شده، سریعا این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.پزشک شما به احتمال زیاد زخم را در مقیاس 0 تا 5 با استفاده از معیارهای زیر درجه بندی می کند:
- زخمی وجود ندارد اما پا در معرض خطر است و بدشکلی یا سلولیت هایی در پوست دیده می شود.
- زخم وجود دارد اما عفونت نکرده است.
- زخم عمیق است، زخم به رباط، تاندون، کپسول مفصلی یا فاشیای عمقی بدون ایجاد آبسه یا عفونت استخوان مشاهده می شود.
- زخم عمیق همراه با آبسه، عفونت استخوان یا سپسیس مفصل مشاهده می شود.
- قانقاریا یا گانگرن در قسمتی از کف یا پاشنه پا بروز پیدا می کند.
- قانقاریای شدید که تمام کف پا را درگیر می کند.
درمان زخم پا
این درمان یک کار تیمی است که بعد از تشخیص دلیل ایجاد زخم و طراحی یک برنامه ی اختصاصی برای هر بیمار انجام می شود. اهداف درمان شامل برطرف کردن درد، سرعت بخشیدن به روند بهبودی و برطرف شدن کامل زخم است. برای هر بیمار بر اساس وضعیت سلامت، شرایط بیمار و توانایی مراقبت او از زخم، برنامه ی درمانی خاص خودش طراحی می شود.
گزینه های درمان زخم شامل این موارد است:
- تجویز آنتی بیوتیک در صورت وجود عفونت
- داروهای ضدپلاکت یا ضدانعقاد برای پیشگیری از ایجاد لخته
- درمان های موضعی برای مراقبت از زخم
- جوراب های فشاری
- استفاده از پروتز یا وسایل کمکی برای بازگرداندن یا بهبود فعالیت های معمول فرد
درمان خانگی برای پوسته شدن پاشنه پا چیست؟
درمان زخم وریدی
زخم های وریدی را با وارد کردن فشار به پا برای کاهش تورم درمان می کنند. درمان های فشاری شامل پوشیدن جوراب های فشاری، استفاده از باندهای فشاری چندلایه یا باندپیچی فشاری از نوک انگشتان پا تا ناحیه زیر زانو است. نوع درمان فشاری توسط پزشک بر اساس ویژگی های بستر زخم و مقدار ترشح از زخم مشخص می شود.
پانسمان زخم انواع مختلفی دارد که بر اساس نوع و ظاهر بستر زخم مشخص می شود.
درمان زخم شریانی
درمان زخم شریانی انواع مختلفی دارد که انتخاب آن بستگی به شدت بیماری شریانی دارد. پزشک به کمک بررسی های غیرتهاجمی رگ ها امکان بهبود زخم را ارزیابی می کند. پزشک ممکن است بر اساس شرایط بیمار، بررسی های تهاجمی، درمان از درون رگ (اندوواسکولار) یا جرّاحی تعویض رگ را برای بهبود بخشیدن به گردش خون پای فرد مبتلا توصیه کند.
اهداف درمانی در زخم شریانی شامل موارد زیر است:
- محافظت کافی از سطح پوست
- پیشگیری از ایجاد زخم های جدید
- بررسی بافت نرم یا استخوان از نظر احتمال وجود عفونت
- درمان زخم های ناشی از آسیب به اعصاب پا شامل اجتناب از فشار و تحمل وزن روی پای آسیب دیده است. معمولا برای بهبودی زخم ناشی از آسیب به اعصاب پا لازم است دبرید کردن (برداشتن بافت عفونی) انجام شود. خیلی اوقات از کفش ها یا وسایل کمکی مخصوص برای کمک به بهبودی زخم استفاده می شود.
دستورالعمل های مراقبت از پا
شروع درمان تمام زخم ها با مراقبت دقیق از پا آغاز می شود. بررسی دقیق پا به ویژه در افراد دیابتی اهمیت زیادی دارد. پیدا کردن و درمان زودهنگام زخم های سطحی پا کمک زیادی به پیشگیری از عفونت و بدتر شدن زخم می کند.
ناحیه ی آسیب دیده روی پا را هر روز به آرامی با آب ولرم و صابونی که قدرت شویندگی زیادی نداشته باشد شستشو دهید. این کار به شل شدن و شسته شدن پوست مرده و سایر ذرات اضافه از روی زخم کمک می کند. پای خود از جمله بین انگشتان پا را به آرامی و به طور کامل خشک کنید. حوله را با شدت روی پوست یا ناحیه ی بین انگشتان پا نکشید.
هر روز پای خود را از بالا تا پایین و بین انگشتان به دقت بررسی کنید تا هر گونه تاول، بریدگی، ترک خوردگی یا خراشیدگی احتمالی را ببینید. همچنین پا را از نظر قرمزی، گرمی، فرو رفتن ناخن در گوشت و هر گونه مشکل دیگری بررسی کنید. اگر لازم بود برای بررسی دقیق تر از آینه استفاده کنید یا از افراد خانواده برای دیدن این نواحی کمک بگیرید.
یک یا دو بار در روز از کرم مرطوب کننده استفاده کنید تا جلوی خشک شدن و ترک خوردن پوست این ناحیه را بگیرید. از لوسیون در نواحی بین انگشتان یا جاهایی که زخم باز یا بریدگی هستند استفاده نکنید. اگر پوستتان زیادی خشک است از کرم مرطوب کننده به دفعات بیشتر استفاده کنید.
به طور مرتب از ناخن انگشتان پای خود مراقبت کنید. ناخن ها را بعد از حمام و زمانی بگیرید که نرم تر هستند. ناخن های پای خود را بدون انحنا بگیرید و با سوهان ناخن لبه های آن را صاف کنید.
مشکلات و زخم های ایجاد شده روی پا را خوددرمانی نکنید و برای درمان آن به پزشک متخصص مراجعه کنید. برای درمان مشکلات مختصر پا تعلل نکنید و طبق توصیه های پزشک، کارهای لازم را انجام دهید.
جلوگیری
افرادی که در معرض ابتلا به زخم پا هستند، مانند مبتلایان به دیابت، می توانند برای جلوگیری از زخم های پا کارهایی انجام دهند. آنها می توانند با معاینه روزمره پاهای خود و پیروی از اقدامات بهداشتی پا به جلوگیری از این مشکل بپردازند.راهکارهای زیر ممکن است به جلوگیری از زخم پا کمک کند:هر روز هر قسمت از پای خود را معاینه کنید تا مناطق سایش شده و دارای ترک را بررسی کنید. در صورت لزوم، از آینه برای چک کردن پاشنه پا و کف پا استفاده کنید. اگر بینایی شما خوب نیست، از یک خویشاوند یا مراقب بخواهید که پای شما را برای شما معاینه کند.بهداشت پا را رعایت کنید. پا را هر روز با استفاده از صابون ملایم و آب گرم بشویید و کاملاً خشک کنید، خصوصاً به بین انگشتان پا بسیار توجه کنید. لوسیون مرطوب کننده را در مناطق خشک بمالید، اما بین انگشتان پا استفاده نکنید.از کفش هایی استفاده کنید که کفی های مناسب و نرم و جاذب داشته باشند. همیشه کفش های خود را برای اطمینان از عدم وجود اشیاء خارجی بررسی کنید. در صورت خیس یا عرق کردن پا، فوراً جوراب خود را عوض کنید.
