نحوه پرورش و نگهداری خارخاسک

پرورش خارخاسک

نام انگلیسی : TRIBULUS TERRESTRIS

خانواده : ZYGOPHYLLACEAE – اسپندیان

بومی : جنوب آسیا و اروپا

خارخاسک گیاهی است علفی، یک ساله، دارای ساقه های خوابیده با انشعابات گسترده بر سطح خاک و پوشیده از تار به صورتی که برگ و ساقه های جوان آن را تار های ظریفی می پوشاند. برگ های آن متقابل، غالباً نامساوی و مرکب از برگچه های کوچک و ریزی می باشد که به تعداد ۳ الی ۶ زوج در طرفین دمبرگ اصلی جای دارند. زائده واقع در زیر برگ آن دارای ظاهری نوک تیز و پوشیده از تار است. گل ها زرد کوچک، منفرد، دارای ۵ کاسبرگ و ۵ گلبرگ و ۱۰ پرچم است که به ندرت ۵ عدد آن ها به پایین دیسک چسبیده اند و ۵ تای دیگر متناوب با گلبرگ ها و از سایرین کوتاه تر و در قاعده دارای یک غده کوچک اند. تخمدان دارای ۵ خانه، خامه ساده، کلاله پنج شاخه می باشد.

میوه به شکل مجموعه ای قابه دار (شیزوکارپ) نا شکوفا که در موقع رسیدن قسمت های پنجگانه آن (مری کارپ) از هم جدا و پراکنده می شوند. هر یک از این قسمت های پنجگانه در سطح بیرونی خاردار است. رنگ میوه های آن سبز مایل به زرد، بدون بو و با طعم مشخص است. بر روی هر مری کارپ تعداد ۴ خار بلند و سخت دیده می شود. این گیاه با گل های زردرنگ در مناطق صحرایی و با شرایط نامناسب هم رشد می کند. خارخاسک به عنوان گیاه یک ساله در آب وهوای سردتر پرورش می یابد. از ترکیب های مفید و فعال موجود در گیاه خارخاسک می توان به ساپونین ها، لیگنینامیدها، فلاونوئیدها، آلکالوئیدها و گلیکوزیدها اشاره کرد.

مطالعات نشان می دهد که مصرف این گیاه به افزایش ترشح هورمون تستوسترون و همچنین افزایش قدرت و حجم عضلات منجر می شود. همچنین مصرف این گیاه تولید سلول های جنسی مردانه و زنانه را افزایش می دهد. همچنین گیاه خارخاسک در درمان بیماری های قلبی – عروقی همچون فشارخون بالا، کم خونی، ضعف گردش خون و آنژین صدری موثر است. میوه ی خارخسک چهار بخشی و نرم است اما خارهای تیزی دارد و در اواخر تابستان و اوایل پاییز قابل برداشت است. گیاه خارخاسک دارای ۴۵ تا ۶۵ درصد روغن است که پس از تصفیه به مصرف تغذیه می رسد و معمولا با آن مارگارین می سازند.

دانستنیهای علمی :

خارخاسک گونه ای از گیاهان دارویی و در برخی منابع علف هرز است.

این گونه گیاهی به مناطق گرمتر و گرمسیری دنیای قدیم در اروپای جنوبی ، سراسر آفریقا و استرالیا تعلق دارد. در آمریکای شمالی نیز یافت می شود.

همچون دیگر گونه های علف هرز نام های زیادی را بر آن نهاده اند.

خصوصیات ظاهری :

خارخاسک گیاهی علفی و یک ساله است. دارای ساقه های خوابیده با انشعابات گسترده بر سطح خاک و پوشیده از تار می باشد. برگ های آن متقابل غالباً نامساوی و مرکب از برگچه های کوچک و ریزی است که به تعداد ۶-۳ زوج در طرفین دمبرگ اصلی جای دارند.

میوه ی خارخسک چهار بخشی و نرم است اما خارهای تیزی دارد. گل ها زرد کوچک و منفرد هستند.

میوه آن در موقع رسیدن قسمت های پنجگانه آن از هم جدا و پراکنده می شوند.هر یک از این قسمت های پنج گانه در سطح بیرونی خاردار است.

رنگ میوه های آن سبز مایل به زرد، بدون بو و با طعم مشخص است.

میوه های این گیاه را در اواخر تابستان و اوایل پاییز جمع آوری می نمایند.

ترکیبات شیمیایی گیاه خارخاسک :

ترکیبات شیمیایی گیاه خارخاسک شامل رزین، تاش، روغن ثابت، آلکالوئید، پلی فنل ها و مواد معدنی شامل کلسیم، فسفر، آهن، سدیم، پتاسیم، گوگرد، ازت و کلر است. پنج نوع ماده گلیکوزیدی نیز دارد که همه ی آنها دارای گلوکز است و علاوه بر گلوكز قندهای رامنوز، آرابینوز را هم شامل می شود.

خواص درمانی گیاه خارخاسک :

رفع تصلب شرایین، تقویت توده های عضلانی، کمردرد، بیماری های کلیه و نقرس، تقویت پرخوری، مسمومیت غذایی، ضدعفونی کننده، عفونت های مجاری ادرار، اختلالات ایمنی، اگزما، از بین بردن کک، جوش دهان، درد لثه، ورم گلو، تقویت نیروی جنسی، درد مفاصل و شادابی رنگ چهره.

خارخاسک مدر، دفع کننده سنگ های مجاری ادراری و تقویت کننده ی قوای جنسی به کار می رود. در طب سنتی برای خارخاسک اثر مدر و دفع کننده ی سنگ های مجاری ادراری و تقویت کننده ی قوای جنسی قایل هستند و از آن به عنوان درمان کننده عفونت و التهاب لثه نیز استفاده میشود.

گیاه خارخاسک باعث کاهش قند خون بیماران دیابتی می شود. این گیاه دفع کننده سنگ های مجاری ادراری و تسهیل دهنده عمل تصفیه خون و اعمال کبدی است.

این گیاه بین ورزشکاران به خصوص بدن سازان به همراه مکمل های غذایی برای تقویت توده عضلانی و افزایش قدرت مصرف می شود.

طب سنتی چینی و هندی برای درمان بیماری های کبد و کلیه و بیماریهای قلبی – عروقی از این گیاه استفاده می کند.

کارشناسان مالیدن روغن خارخاسک را در تسکین درد مفاصل و کمر تاثیرگذار می دانند.

میوه ی خارخاسک مانند عصاره ی گیاه عمل می کند و دم کرده ی میوه ی آن، برطرف کننده ی بیماری های کلیه و نقرس است.

نحوه پرورش و نگهداری کاج مطبق

شرایط نگهداری و پرورش گیاه خارخاسک :

خارخسک در آب و هوای گرم و حتی در مناطق صحرایی و با شرایط نامناسب هم رشد می کند. ریشه های فرعی زیاد این گیاه سبب شده که بتواند رطوبت را در خاک های کم آب نیز جذب کند. برای جوانه زنی به خاک مرطوب نیاز دارد. اما پس از اینکه گیاه استقرار یافت می تواند به خاک های خشک مقاوم باشد.

نور مناسب خارخاسک :

از لحاظ نوری در شرایط نور کامل می تواند بهترین رشد را داشته باشد.

رطوبت مورد نیاز خارخاسک :

برای جوانه زنی به خاک مرطوب نیاز دارد اما پس از اینکه گیاه استقرار یافت می تواند به خاک های خشک مقاوم باشد.ریشه های فرعی زیاد این گیاه سبب شده که بتواند رطوبت را در خاک های کم آب نیز جذب کند.

دمای مناسب خارخاسک :

خارخاسک در آب و هوای گرم و حتی مناطق صحرایی و با شرایط نامناسب هم رشد می کند.

تکثیر گیاه خارخاسک :

خارخاسک را از طریق بذر تکثیر می کنند. بذور تازه از خود خواب نشان می دهند و کاشت آن بلافاصله پس از رسیدن سبب جوانه زنی کمی می شود. در پاییز و زمستان خواب آنها طی شده و در بهار یا اوایل تابستان در شرایط مرطوب جوانه می زنند. خارخسک در آب و هوای گرم و حتی در مناطق صحرایی و با شرایط نامناسب هم رشد می کند. ریشه های فرعی زیاد این گیاه سبب شده است که بتواند رطوبت را در خاک های کم آب نیز جذب کند. برای جوانه زنی به خاک مرطوب نیاز دارد. اما پس از این که گیاه کمی رشد کرد و به اصطلاح مستقر شد، می تواند به خاک های خشک مقاوم باشد. بهترین رشد این گیاه در شرایط نوری کامل است.

نحوه پرورش و نگهداری تاتوره