عفونت مجاری ادراری شایع ترین علت ادرار کردن همراه با درد می باشد. در این نوع عفونت، باکتری وارد مجاری ادراری می شود. در نتیجه علائم ناخوشایندی مانند بی اختیاری ادرار و سوزش ادرار بروز می کند. در صورتی که فرد در انتهای ادرار کردن سوزش احساس کند، این مورد می تواند نشانه عفونت مجاری ادراری باشد. در این صورت برای درمان عفونت، آنتی بیوتیک تجویز می گردد. برای جلوگیری از عوارض آنتی بیوتیک ها باید به مقدار زیاد مایعات و میوه مصرف شود. قبل و بعد از مقاربت جنسی ادرار کرده و برای خشک کردن ناحیه از جلو به عقب دستمال اهسته کشیده شود. فراموش نكنید گاهی عفونت های ادراری بدون علامت هستند و به همین علت هر شش ماه در همه ی افراد و تمام سنین ازمایش ادرار توصیه می گردد.
علت سوزش ادرار
سوزش ادرار خود یکی از نشانه ها و علائم عفونت دستگاه ادراری است. یکی دیگر از علت های رایج سوزش ادرار، وجود التهاب و حساسیت در دستگاه ادرار است. همچنین عفونت های آمیزشی نیز یکی دیگر از علل سوزش ادرار است. در ادامه دلایل سوزش ادرار را بررسی خواهیم کرد.
۱. عفونت دستگاه ادراری و علائم آن
برخی علائم دیگرِ عفونت دستگاه ادراری، غیر از سوزش، عبارت اند از:
- تب؛
- ادرار بدبو؛
- ادرار تیره یا خونین؛
- تکرر ادرار و یا داشتن حس ادرار به طور مرتب؛
- درد پهلو.
گاهی اوقات سوزش ادرار مربوط به عفونت واژن مثل عفونت قارچی واژن می شود. عفونت های قارچی ممکن است ترشح بانوان را زیاد و بدبو کند.
۲. عفونت های آمیزشی و علائم آنها
عفونت های آمیزشی نیز می توانند موجب ناراحتی های ادرار مثل سوزش ادرار و غیره شوند، شامل:
- تبخال تناسلی؛
- کلامیدیا (نام نوعی باکتری)؛
- سوزاک (gonorrhea).
عفونت های آمیزشی علاوه بر احساس درد هنگام ادرار، علائم دیگری نیز دارند، نظیر:
- خارش؛
- سوزش ادرار؛
- زخم شدن تبخال های دستگاه تناسلی؛
- ترشح غیرعادی.
۳. التهاب و حساسیت دستگاه ادراری و علل آن
مشکلات متعددی منجر به التهاب و حساسیت دستگاه ادراری و ناحیه ی تناسلی می شوند که علائم ناراحتی و سوزش ادرار را به همراه می آورند. علل دیگری غیر از عفونت، که موجب التهاب و حساسیت ناحیه ای از بدن می شوند، عبارت اند از:
- وجود سنگ در دستگاه تناسلی؛
- حساسیت میزراه به دلیل فعالیت جنسی؛
- التهاب مثانه؛
- تغییرات واژینال مربوط به یائسگی؛
- فعالیت هایی مثل دوچرخه سواری و اسب سواری؛
- حساسیت و التهاب واژینال به دلیل استفاده از صابون ها و کف های حمام معطر، دستمال توالت ها یا محصولاتی مثل دوش های واژینال و اسپرم کش ها؛
- عوارض جانبی بعضی درمان ها، داروها یا مواد غذایی.
- وجود تومور در دستگاه تناسلی.
غیر از درمان پزشکی یا همراه با آن، درمان خانگی نیز می تواند از ناراحتی و سوزش ادرار جلوگیری یا به طور کامل آن را درمان کند.
چه زمانی به دلیل سوزش ادرار باید به پزشک مراجعه کنیم؟
بعد از یک تست بدنی و شنیدن سابقه ی شما، پزشکتان احتمالا یک تست آزمایشگاهی از شما بخواهد تا بتواند دلیل سوزش ادرار شما را بهتر تشخیص دهد. سپس می توانید درمان مورد نظر را شروع کنید.برای کمک به تشخیص علت، پزشک از شما خواهد پرسید که سوزش ادرارتان:
- به مرور شروع شد و یا به طور ناگهانی؟
- یک بار یا بیشتر اتفاق افتاده است؟
- آیا فقط در زمان ادرار کردن احساس می شود؟
او ممکن است بخواهد بداند که سوزش ادرارتان با این علائم همراه است یا خیر:
- تب
- ترشحات غیر عادی
- درد پهلو
او احتمالا از شما می پرسد که سوزش ادرار با این تغیبرات در جریان ادار همراه است یا خیر:
- کم کم جاری شدن ادرار
- مشکل در شروع ادرار
- تکرر ادرار
و از شما این سوالات در مورد تغییر در ظاهر ادرار نیز در زمان سوزش ادرار پرسیده می شود. که این تغییرات در ادرار به شرح زیر هستند:
رنگ - مقدار - خون در ادرار - چرک در ادرار- کدری
پاسخ دادن به این سوال ها به پزشکتان کمک می کند که علت را پیدا کند به احتمال زیاد باید یک تست ادرار یا هر تست دیگری بدهید تا علت مشخص شود.
تشخیص عفونت ادراری
بهترین ابزار تشخیصی برای عفونت ادرار آزمایش ساده ادرار (U/A) و کشت ادرار (U/C) است. برای انجام آزمایش ادراری نیازی به ناشتا بودن نیست اما بهتر است اولین ادرار صبح گاهی برای این آزمایش استفاده شود در ضمن مصرف هر گونه آنتی بیوتیک از ۳ تا ۵ روز قبل باید قطع شود.
از علائم مشخصه عفونت ادراری در آزمایش ساده ادرار می توان به مثبت شدن نیتریت، افزایش گلبول قرمز (RBC)، افزایش گلبول سفید (WBC) و وجود باکتری در ادرار اشاره کرد.
جواب نتایج کشت ادرار (U/C) بین ۴۸ تا ۷۲ ساعت پس از آزمایش مشخص میشود.
درمان عفونت ادراری
حسن کشت ادرار در این است که نوع باکتری موجود در نمونه و انتی بیوتیکهای موثر در درمان آن را مشخص میکند نکته حائز اهمیت این است که به علت میزان خوب پاسخگویی عفونت ادراری به درمان های موجود غالبا” نیازی به بستری این بیماران و استفاده از انتی بیوتیکهای تزریقی نمیباشد.
مگر در مواردی که بیمار دچار بیماری سیستمیک باشد، بد حال باشد، تب شدید بالای ۳۸/۵ درجه داشته باشد و یا تحمل داروی خوراکی را نداشته باشد. در اینجا به بعضی از این داروها، نحوه عملکردشان و عوارض احتمالی آنها اشاره میکنیم فقط قبل از آن ذکر این نکته ضروری است که غالب باکتری های ایجاد کننده عفونت ادراری باکتری های گرم منفی (Gram Negative) بوده که شایعترین آن E. coli میباشد و تجویز انتی بیوتیک مناسب در عفونت ادراری با توجه به نکته فوق و باکتری رشد شده در آزمایش کشت ادرار انجام میگیرد.
قوی ترین انتی بیوتیک برای عفونت ادراری
درمان عفونت ادراری با استفاده از دارو:
۱_ قرص سفیکسیم برای عفونت ادراری
به دو صورت شربت (۱۰۰ میلی گرمی) و قرصهای ۲۰۰ و ۴۰۰ میلی گرمی موجود است. حسن سفکسیم در این است که که معمولا عارضه جانبی خاصی نداشته، سبب اختلال گوارشی نمی شود، روزی یکبار مصرف میشود و تجویز آن در بیماران با نارسایی کلیه و حتی بیماران باردار منعی ندارد.
۲_سیپرو فلوکساسین
به صورت خوراکی (شربت ۲۵۰ میلی،قرص ۲۵۰ میلی و ۵۰۰ میلی گرمی) و تزریقی (ویال ۴۰۰ میلی) موجود است مصرف آن ۲ بار در روز (هر ۱۲ ساعت) است نسبت به سفکسیم پوشش مناسب تری داشته و باکتری های وسیع تری را از بین میبرد، اما تجویز آن در افراد با نارسایی کلیه باید با احتیاط و با تنظیم دوز صورت بگیرد. همچنین در افراد باردار این دارو منع مصرف دارد.
۳_افلوکساسین
افلوکساسین به صورت ۲۰۰ و ۳۰۰ یا ۴۰۰ میلی گرم بوده و عملکردی مشابه داروی سیپرو فلوکساسین دارد. مصرف آن همراه با آب و مایعات زیاد توصیه شده و بهتر است، همراه با غذا و یا معده پر مصرف نشود. هم چنین در افراد با نارسایی کلیه و خانم های باردار منع مصرف دارد.
۴_کوتریموکسازول
از آنتی بیوتیکهای مناسب برای درمان عفونت ادراری است، که قرص آن به دو شکل قرصهای مخصوص بالغین و اطفال وجود دارد. مصرف آن بصورت روزی ۴ عدد قرص (۲ بار در روز و هر نوبت ۲ عدد قرص) بوده و در بیمارانی که دچار فاویسم هستند منع مصرف دارد.
۵_نالیدیکسیک اسید
به دو صورت شربت ۶۰ میلی گرمی و قرص ۵۰۰ میلی گرمی موجود بوده و در درمان اسهال مسافرتی و عفونت ادراری موثر است. مصرف این دارو در شیرخواران زیر سه ماه ممنوع است.
۶_آزیترومایسین
شربت ازیترومایسین بیشتر مناسب عفونتهای تنفسی اطفال است. قرص آن (در شکلهای ۲۵۰ و ۵۰۰ میلی گرمی) نیز در درمان عفونتهای تنفسی و عفونتهای ادراری بالغین کاربرد دارد. تجویز آن بیشتر در عفونتهای ادراری ناشی از مقاربت (STD یا بیماری های منتقله از راه جنسی) بوده و از انجاییکه فقط روزی ۱ عدد توصیه میشود مصرف آن برای بیمار راحت است.
۷_جدیدترین درمان عفونت ادراری با فسفومایسین
جدیدترین درمان برای عفونت ادراری و التهاب پروستات که بصورت ساشه(پودر)است مصرف آن برای عفونتهای ساده ادراری توصیه نمی شود و بیشتر در عفونتهای شدید و مقاوم به سایر آنتی بیوتیکها توصیه میشود.
۸_لووفلوکساسین (تاوانکس)
یکی از بهترین و جدیدترین آنتی بیوتیک ها در درمان عفونتهای منتقله از راه جنسی (STD) و عفونتهای ادراری است حسن آن در مصرف تک دوز روزانه و امکان مصرف حتی در بیماران با نارسایی کلیه است. اما در افراد زیر ۱۸ سال، زنان باردار و شیرده منع مصرف دارد. بهتر است این دارو را با آب فراوان مصرف کنید و حین مصرف این دارو از کرم ضد آفتاب استفاده کنید.
داروهای تزریقی برای عفونت ادراری
درمان عفونت اداری با تزریق:
آمپول سفتریاکسون
در حقیقت فرم تزریقی قرص سفکسیم بوده که هر ۱۲ ساعت یک بار به صورت عضلانی و یا وریدی تزریق میشود.سفتریاکسون علاوه بر عفونتهای ادراری،در درمان عفونتهای تنفسی و عفونتهای منتقله از راه جنسی نیز موثر است.مصرف آن در بیماران با نارسایی کلیه و بیماران باردار منعی ندارد اما مصرف همزمان آن با الکل و داروهای ضد انعقاد باید با احتیاط صورت گیرد.
آمپول جنتامایسین-امیکاسین
مصرف آنها بصورت عضلانی و ۲ بار در روز بوده و معمولا برای عفونتهای شدید و پیچیده سیستم ادراری استفاده میشود. مصرف آن در بیماران با نارسایی کلیه، خانم های باردار و شیرده باید با احتیاط صورت گیرد.
بی اختیاری ادراری چیست؟
