در هنر به ویژه در هنر ترسیم نشان دادن واقعیت ها به آن صورتی که می باشند بسیار مهم است. به گونه ایکه بیننده بتواند تمام اجزای طرح شما را تصور نماید. پرسپکتیو با دادن عمق به طرح ها مفهومی تازه به تصاویر بخشیده است. پرسپکتیو در عرصه هایی مانند معماری، نقاشی و حتی سینما جایگاه ویژه ایی دارد.
پرسپکتیو چیست؟
واژه پرسپکتیو دارای منشا لاتین می باشد و از واژه perspective گرفته شده است. پرسپکتیو اولین بار توسط شخصی به نام Boethius مورد استفاده قرار گرفت. زمانیکه وی در حال ترجمه رساله ایی از ارسطو به نام علم نور و بصر بود.افراد زیادی در کشف هنر پرسپکتیو نقش داشتند از جمله: میکل آنژ، رافائل و داوینچی. در واقع کشف پرسپکتیو به دوران رنسانس بر می گردد. اینگونه می توان گفت دوره رنسانس دوره ایی بود که موجب شکوفایی دوباره افکار بشری گردید. در پیدایش پرسپکتیو یک نفر دخیل نبوده است و افراد زیادی در این زمینه فعالیت کرده اند که از نامدارترین آنها می توان به جوتو، برونلسکی، مازاچو، لئوناردوداوینچی، میکل آنژ، و رافائل اشاره نمود.
انواع پرسپکتیو
اگر بخواهیم پرسپکتیو در معماری را توضیح دهیم باید در ابتدا انواع پرسپکتیو را بشناسیم. در علم پرسپکتیو قرار است که فضای سه بعدی بیرون در یک موقعیت دو بعدی ترسیم شده و از یک سری خطوط هندسی استفاده می شود و خطای دید مثبتی ایجاد می شود. در این زمینه دسته بندی اصلی برای پرسپکتیو به دو صورت ترسیمی و علمی است:
- پرسپکتیو ترسیمی در مدل ترسیمی اشیا می بایست بر اساس موقعیت در یک صفحه دو بعدی رسم شوند و دید شما در دنیای بیرون اهمیتی ندارد. در واقع طرحی که رسم می شود بستگی به مکانی که ناظر در آن قرار دارد و همینطور نوع نگاه آن بستگی دارد. در واقع شرایط به این صورت است که شما دیدن و بررسی طرح می توانید از موقعیت مکانی شخص اطلاعات پیدا کنید. این نوع از پرسپکتیو در پارامترهای اندازه، موضع، تقارب متوازی، سایه و روشن و بافت قدرتمند ظاهر شده است.
- پرسپکتیو علمی: اگر بخواهیم از پرسپکتیو در معماری صحبت کنیم، نوع علمی بیشتر از نوع قبل کاربرد دارد. این مدل از پرسپکتیو برای تهیه یک سری نقشه های فنی استفاده می شود. در این راستا، ناظر در تمام اتاق حضور داشته و ترسیم بر اساس سه محور صورت می گیرد و سه زاویه آلفا و بتا و گاما را پوشش می دهد و موقعیت ۹۰ درجه می سازد. سه محور در بیرون صفحه عمود هستند.
- پرسپکتیو موازی: از پرسپکتیو موازی در نقشه های ساختمانی استفاده می شود. این نوع از پرسپکتیو در سه سبک ایزومتریک، مایل و دیمتریک دسته بندی شده است و در معماری بسیار مورد توجه قرار می گیرد.
کاربرد پرسپکتیو
پرسپکتیو در معماری، نقاشی و گرافیک اهمیت زیادی دارد. پرسپکتیو کمک می کند تا تغییر و تبدیل خطوط با سایه روشن صورت بگیرد و عمق کاذب و بعد مجازی اجرا شود و در نهایت موجب انحراف دید چشم می شود. چشم ها دائماً در حال حرکت هستند و این موقعیت سبب می شود تا هماهنگی لازم با دگرگونی زمان و مکان تصویری صورت بگیرد. کاربرد پرسپکتیو در نقاشی نیز شناخته شده است به طوری که در سایز اشیا و زاویه دید آنها تاثیر می گذارد. پرسپکتیو در گرافیک نیز کاربرد دارد به طوری که با شدت بخشی به کنتراست می تواند اختلاف لازم در میزان شدت تاریکی یا نور ایجاد کند و از سوی دیگر اختلاف رنگ و طیف های رنگی خالص را شامل شود. است. پرسپکتیو به شخص کمک می کند تا دنیای واقعی را در قاب تصویر به نمایش بگذارد. معماران به دنبال روشی هستند تا طرح خود را به مخاطب نشان دهند به صورتی که مخاطب با دیدن بتواند فضا را در دنیای واقعی نیز تجسم کند، پرسپکتیو در معماری دقیقاً در همین نقطه معنی می شود.
پرسپکتیو و معماری
پرسپکتیو در معماری در سه دسته اصلی قرار می گیرد:
- پرسپکتیو تک نقطه ای: این روش برای ترسیم جاده و ریل قطار اجرا می شود و مفهوم آن وجود یک نقطه گریز روی خط افق است.
- پرسپکتیو دو نقطه ای: این مورد شامل دو نقطه گریز روی خط افق است و در دنیای معماری بسیار سرشناس بوده و مورد استفاده قرار می گیرد.
- پرسپکتیو سه نقطه ای: معمارانی که به دنبال ترسیم برج و آسمان خراش هستند به دنبال سه نقطه گریز هستند به طوری که هیچ سطح موازی وجود نداشته باشد. نقطه سوم مربوط به نقطه ای است که خطوط ارتفاع به هم می رسند.
پرسپکتیو در معماری نیاز به نقطه گریز، خط افق و خط عمود دارد. تقسیم بندی دیدها نیز شامل دید ناظر، دید پرنده و دید از پایین است. هر یک از اصطلاحات گفته شده در معماری مبحث مخصوص به خود را دارند و تجربیات نشان می دهد که موقعیت رسم در معماری عملکرد قابل قبولی دارد. معماری در بهترین شرایط می تواند به کمک پرسپکتیو به نقطه رضایت قابل قبولی دست یابد و دقت کار افزایش یابد.
اسکیس و روش های اجرای آن در معماری
