روش های درمان موکوزیت چیست؟

موکوزیت دهانی اغلب بعنوان التهاب مخاط دهان ناشی از عوامل شیمی درمانی یا اشعه یونیزان تعریف می شود.ریسک موکوزیت بر مبنای روش درمانی و متغیرهای بیمار مشخص می شود .دلیل پیدایش موکوزیت دهانی دوز بالای شیمی درمانی مانند داروهایی که در لوکمی و رژیم های پیوند مغز استخوان استفاده می شودایجاد می شود.موکوزیت به خودی خود بهبود می یابد ولی حدود 2 تا 4 هفته بعد از قطع شیمایی درمانی بهبودی آن مشخص می شود، پروس های درمانی موکوزیت دهانی پس از اینکه به وسیله عفونت ثانویه درگیر شود نیاز به درمان های خاص دارد که در حوصله این گزارش نیست.به صورت کلی برای درمان موکوزیت دهانی شیوه درمانی خاصی وجود ندارد اما تعدادی از پژوهشگران موفق شدند با استفاده از عصاره گیاه آویشن راهی برای بهبود موکوزیت دهانی پیدا کنند.

درمان موکوزیت دهانی

درمان مناسب جهت موکوزیت دهانی بسیار حائز اهمیت است . عوامل زیر در کاهش موکوزیت دهانی موثر هستند .

• بهداشت مناسب دهانی
• پیشگیری از مصرف غذاهای تند ، اسیدی ، سفت و داغ .
• استفاده از خمیردندانهای با طعم مناسب و بدون مواد اضافه کننده تند.
• استفاده از دهانشویه های بدون بیس الکل جهت ضدعفونی کنندگی حفره دهان .
• استفاده از عوامل تسکین دهنده مثل دیفن هیدرامین ، بنزیدامین و …
• استفاده از مواد ضدقارچی موضعی مثل نیستاتین .
• استفاده از سرم نمکی و همینطور اسپری لیدوکائین جهت کاهش درد بیماران .

ضایعات موکوزیت دهانی ناشی از پیوند مغز استخوان سمیت شدید کلینیکی ایجاد می نماید که احتیاج به مداخلات متعددی دارد . این ضایعات اکثرا باعث درد شدید شده و ایجاد خونریزی دهانی می نماید مراقبتهای دهانی شامل تمیز کردن بدون ترومای مخاط دهان ، مرطوب کردن لبها و مخاط دهان و کاهش درد و التهاب در این بیماران است .

روش های درمان موکوزیت

1- درمان های دارویی

wf10 دارویی است که اخیرا جهت درمان ایدز معرفی شده و از طریق هدف قرار دادن ماکروفاژها اثر می کند، اما می تواند شدت موکوزیت های اوروفارنژیال را کاهش دهد. پالیفرمین(Palifermin) داروی دیگر مورد تایید اداره نظارت بر غذا و داروی ایالات متحده در این زمینه است. این دارو که یک فاکتور رشد کراتینوسیت انسانی نوترکیب۱ می باشد، بروز و طول مدت موکوزیت را کاهش می دهد. موثر بودن پالیفرمین در لوکمی، لنفوم و نیز پس از پیوند سلول های بنیادی خونی تایید شده است، ولی در مورد سایر سرطان ها هنوز بررسی ها ادامه دارد.

این دارو به مدت سه روز قبل از آغاز شیمی درمانی و یا رادیوتراپی به صورت وریدی تزریق می شود و تا سه روز بعد از شیمی درمانی نیز ادامه می یابد اما در روز شیمی درمانی یا رادیوتراپی نباید تزریق صورت گیرد.
شایع ترین عارضه جانبی این دارو، راش های پوستی است. احساس غیر عادی در دهان (احساس ضخیم شدن زبان، احساس سوزش و خارش) نیز ممکن است رخ دهد. گاهی افزایش بدون علامت پروتئین در خون دیده می شود، اما هیچ عارضه جدی با مصرف پالیفرمین گزارش نشده است

دارویی که جایگزین پر کردن دندان ها می شود

2- داروهای تحت بررسی

ترکیب دهان شویه سالین، هیدروژن پراکساید و لوبریکنت های دارای پایه آبی (مانند ژل EK-Y) از مواردی است که جهت کاهش شدت موکوزیت پیشنهاد می شود. پودرهایی که به صورت دهان شویه مصرف می شود (نظیر شیر منگنز و مایع Amphogel) نیز توصیه می گردند. بنزید آمین هیدورکلراید نیز می تواند شدت علایم موکوزیت را کاهش دهد.

سوکرالفیت (Sucralfate) که برای درمان زخم های معدی روده ای استفاده می شود، ممکن است یک مخاط مصنوعی روی سطح مخاط زخمی در بیماران دارای شرایط اسیدی ایجاد کند و نشان داده شده است که سوسپانسیون این دارو شدت موکوزیت و میزان درد ناشی از آن را کاهش می دهد. میزوپروستول (Misporostol)، فاکتور TGF.B و استفاده از لیزر کم انرژی هلیوم ـ نئون نیز از درمان های تحت بررسی موکوزیت است.

بررسی تخصصی موکوزیت

موکوزیت دهانی به اریتم، ادم، آتروفی و زخم مخاط دهان اطلاق می شود که در بیش تر موارد در اثر شیمی درمانی و رادیوتراپی سرطان ها ایجاد می شود. در بیمارانی که شیمی درمانی می شوند به خصوص موارد با دوز بالا، پیوند مغز استخوان این عارضه بیش تر دیده می شود. موکوزیت دهانی به صورت نواحی با اریتم و آتروفی مخاطی دیده می شود که در نهایت با از بین رفتن سد مخاطی و زخم هایی پوشیده از لخته فیبرینی ملاحظه می گردد. زخم های دهانی به صورت کلی در مخاط باکال به صورت دو طرفه، سطح شکمی و پشتی زبان، مخاط لبیال و کام نرم دیده می شود.

شایع ترین علامت موکوزیت دهانی درد در دهان است که منجر به ناتوانی بیمار می شود. هم چنین اشکال در خوردن غذا و آشامیدن و صحبت کردن رخ می دهد. اندازه زخم ها از 0.5 تا 4 سانتی متر متغیر است. به طور کلی عفونت کاندیدیازیس و بیش تر نوع با غشاءکاذب آن، شایع ترین عفونت دهانی در بیماران میلوساپرس است. در حالی که ویروس HSV type1 شایع ترین عفونت ویروسی دهانی در این بیماران است.

درمان رایج موکوزیت دهانی شامل آموزش بیمار، استفاده از محلول های شستشوی سرم نمکی، استفاده از دهان شویه، استفاده از ضد دردهای موضعی و سیستمیک، حمایت تغذیه ای، لیزر کم توان، شربت sucralfate،pallifermin، Gelclair, Caphosol و درمان عفونت های موجود می باشد.موکوزیت دهانی یک عارضه شایع ناشی از رادیوتراپی و شیمی تراپی است که باعث مشکلات عديده اي از نظر تغذیه بیمار، درد در دهان و…می شود که حتی ممکن است بیمار فوت کند. برای پیش گیری از موکوزیت دهانی روش هایی وجود دارد که شامل پروفیلاکسی ضد ویروسی و قارچی و روش های درمانی جدید مثل استفاده از palifermin و لیزر کم توان می باشد